Tự chủ đại học

Nhiều trường thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ tăng học phí theo cơ chế tự chủ từ năm 2021.

Chuyên gia cho rằng, khi thực hiện tự chủ đại học, mức học phí có thể tăng nhưng không có nghĩa đổ hết lên đầu sinh viên, cần có thêm nguồn xã hội hoá.

"Các trường đại học gần đây bắt đầu đòi hỏi quyền tự chủ, nhưng trào lưu này ở Việt Nam đúng thì ít, sai nhiều hơn, mà nhiều nhất là nhầm lẫn".

Bên cạnh "làn sóng" thực hiện tự chủ mạnh mẽ của các trường đại học tốp đầu thì không ít trường tốp dưới e ngại do còn nhiều vướng mắc, khó khăn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng một số hiệu trưởng không muốn mất quyền của mình, vẫn muốn "tôi làm hiệu trưởng thì tôi là to nhất trong trường".

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các bộ, ngành tập trung làm rõ một số vấn đề còn tồn tại trong việc triển khai thực hiện tự chủ đại học.

"Việc quản trị đại học của Việt Nam còn tổ chức khá manh mún và rời rạc, khoảng cách giữa chính sách và thực tế còn chưa bám sát".

GS.TSKH Nguyến Đình Đức, Trưởng Ban Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội lọt vào top 10.000 nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới nói về tự chủ đại học.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định Chính phủ ủng hộ tự chủ và tạo điều kiện cho ĐH Tôn Đức Thắng phát triển.

"Nếu cơ quan chủ quản vẫn muốn "ôm", lúc nào cũng muốn phải xin ý kiến và ban phát cho quyền này, quyền kia đó không phải tự chủ đại học", TS. Lê Viết Khuyến nói.

"Tự chủ đại học luôn có độ “vênh” giữa giấy tờ và thực tế triển khai, nhà trường nhìn một kiểu, cơ quan Nhà nước nhìn một kiểu, bộ chủ quản nhìn một kiểu”.

Sau 6 năm thí điểm tự chủ đại học, số bài báo khoa học được công bố quốc tế tăng gần gấp 3, ngày càng nhiều trường lọp top những cơ sở đại học tốt nhất thế giới.

Theo các đại biểu Quốc hội, yếu tố tự chủ sẽ giúp các trường đại học tự vận động theo cơ chế thị trường, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Giám đốc Học viện Y Dược học cổ truyền cho rằng, các trường ngành Y Dược tuyệt đối không nên cạnh tranh bằng học phí, học phí thấp sẽ không thể đào tạo bác sĩ giỏi.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, Luật số 34 mở rộng quyền tự chủ của các trường rất cao, dù vẫn thực hiện chế độ chủ quản, nhưng theo cách rất khác.

“Bộ GD&ĐT, các cơ quan chủ quản tập trung vào quản lý nhà nước, không can dự sâu vào công tác điều hành của các trường bằng biện pháp hành chính”.

Tự chủ đại học không có nghĩa các trường đại học phải hoàn toàn “tự túc”, “tự bơi” về mặt tài chính mà là chủ động hơn về mọi mặt, trong đó có tài chính.

Chuyên gia giáo dục cho rằng với đầu vào thấp, các trường phải chịu trách nhiệm với xã hội khi các em tốt nghiệp, phải đảm bảo công ăn việc làm cho các em.

Đại biểu Quốc hội cho rằng tự chủ đại học không chỉ ở chỗ quyền tự chủ tài chính hay tự chủ về nhân lực mà phải đi kèm trách nhiệm giải trình và đó là điều quan trọng.

Đại biểu Quốc hội cho rằng hiện nay, yêu cầu đặt ra là cần tổ chức các hoạt động kiểm định, bảo đảm chất lượng giáo dục độc lập, đúng thực chất; ban hành lại, chi tiết hóa quy chế hoạt động của các trường đại học công lập hoạt động theo cơ chế tự chủ và hình thành các hội đồng trường hoạt động đúng thực chất.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng trong quá trình tự chủ phải bao gồm quá trình giám sát chất lượng và có lộ trình, không có nghĩa tự chủ là nhà nước không có trách nhiệm về tài chính.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định chỉ khi nào học sinh vào trường sư phạm đã biết được ra trường có việc làm, thì lúc đó thu hút học sinh giỏi vào ngành.

Thời gian tới, 3 trường đại học này sẽ “thoát” cơ chế chủ quản Bộ GD-ĐT nhằm đẩy mạnh tự chủ đại học.

“Tại sao chúng ta cứ nghĩ tự chủ đầu tiên là nhăm nhăm vào việc thu tiền? Việc đổi “học phí” bằng “giá dịch vụ đào tạo” không biết Bộ GD&ĐT đã tính đến cơ hội học ĐH của các sinh viên nghèo ở vùng sâu, vùng xa chưa?”. GS.TS Phạm Tất Dong cho hay.

Xã hội hóa giáo dục được đẩy mạnh, hệ thống các trường đại học ngoài công lập góp phần đáng kể vào phát triển giáo dục và đào tạo chung của toàn xã hội, công tác quản lý giáo dục và đào tạo có bước chuyển biến nhất định.

"Có ý kiến cho rằng các trường công lập “top trên” đã “chơi không đẹp” khi cố tình hạ điểm sàn để vét các sinh viên vào học khiến các trường dân lập “top dưới” không có sinh viên, tôi cho rằng chưa hẳn là như vậy" - đó là ý kiến của PGS.TS Bùi Thiện Dụ, Hiệu trưởng Trường ĐHDL Phương Đông.

Thủ tướng đã chỉ ra hàng loạt các hạn chế của Đại học Quốc gia TP.HCM và đề nghị đơn vị này phải vươn lên vị trí top đầu của Châu Á.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh các bạn sinh viên cần cố gắng học tập, tự học để khi ra trường là cử nhân, kỹ sư, kỹ thuật viên sẽ không “thua chị, kém em” ở trong nước cũng như thế giới.

GS.TS. Trần Hồng Quân, Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng hiện nay các trường đại học ngại tự chủ vì không muốn xa rời "bầu sữa" ngân sách.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định tự chủ không phải là Nhà nước không đầu tư chỉ có điều thay đổi cách đầu tư.