Gần trung tâm thủ đô Manila, các công nhân xây dựng đang gấp rút hoàn thành cây cầu trị giá 69 triệu USD do Trung Quốc tài trợ vào cuối năm nay sau nhiều lần trì hoãn.
Cầu Binondo-Intramuros dự kiến trở thành một trong những công trình đầu tiên được hoàn thành trong số 14 dự án cơ sở hạ tầng được Bắc Kinh tài trợ.
Không lâu sau khi lên nắm quyền năm 2016, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte có chuyến công du tới Bắc Kinh, tham gia vào các cuộc gặp quan trọng với giới chức lãnh đạo Trung Quốc.
"Tôi tuyên bố tách khỏi Mỹ", ông Duterte nói trong một căn phòng với đông đảo các lãnh đạo doanh nghiệp ở Bắc Kinh sau cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình.
Cầu Binondo-Intramuros. (Ảnh: Bloomberg)
Cũng trong chuyến công du của ông Duterte, Bắc Kinh cam kết rót 24 tỷ USD vốn đầu tư vào Philippines. Nhưng không phải ai cũng tin số tiền này không đi kèm với bất cứ ràng buộc nào.
Cựu Bộ trưởng Kế hoạch Kinh tế Philippines Ernesto Pernia, một trong những quan chức hàng đầu Philippines ký thỏa thuận với Bắc Kinh cho biết các cam kết đã gây ra một số dè dặt ngay từ đầu.
Sau 5 năm và khi chỉ còn 10 tháng là tới cuộc bầu cử Tổng thống Philippines, hầu hết các dự án lớn mà Bắc Kinh cam kết rót vốn vẫn chưa động thổ hoặc phê duyệt. Chỉ có 3 dự án đang được xây dựng.
Bắc Kinh và Philippines từ đầu năm cũng liên tục tranh cãi về các động thái gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông - điều mà ông Duterte từng hy vọng sẽ tránh được khi xích lại gần Trung Quốc và rời xa đồng minh truyền thống là Mỹ.
Giờ đây, các ứng viên tiềm năng kế nhiệm Duterte nhiều khả năng sẽ công kích các chính sách Trung Quốc của ông.
"Chính sách nghiêng về Trung Quốc của ông Duterte chỉ mang tới những lời hứa hão huyền về tình hữu nghị với Bắc Kinh trong khi Trung Quốc đang cố gắng chiếm thêm các đảo của Philippines", chuyên gia Paul Chambers tới từ Trung tâm Nghiên cứu Cộng đồng ASEAN của Đại học Naresuan ở Thái Lan cho biết.
Trung Quốc đồng ý cung cấp 9 tỷ USD vốn vay ưu đãi cho Philippines. Trong khi đó, các khoản vay và viện trợ không hoàn lại của Bắc Kinh cho Manila đã tăng từ 1,6 triệu USD vào năm 2016 lên 590 triệu USD vào năm 2019. Trung Quốc cũng cam kết đầu tư trực tiếp 15 tỷ USD vào Philippines, nhưng các khoản đầu tư được phê duyệt từ năm 2016 tới năm 2020 chỉ dừng ở mức 3,2 tỷ USD.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Chủ tịch Tập Cận Bình. (Ảnh: Getty Images)
Theo ông Philamer Torio, giáo sư từ Trường Chính phủ Ateneo ở Manila, Bắc Kinh tính lãi suất cao hơn đối với các khoản vay "có điều khoản bảo mật nghiêm ngặt".
Bất chấp các chỉ trích, chính phủ của ông Duterte vẫn bảo vệ các chính sách Trung Quốc của mình.
Tháng trước, Bộ trưởng Thương mại Philippines Ramon Lopez cho biết Manila đã thu được nhiều lợi ích kinh tế. Ông này khẳng định tầm quan trọng của Bắc Kinh đối với Philippines đã tăng lên trong 5 năm qua với việc Trung Quốc hiện là đối tác thương mại hàng đầu của nước này.
Hồi tháng 4, Bộ trưởng Tài chính Philippines Carlos Dominguez cho biết các dự án do Trung Quốc tài trợ "đã được thương lượng để thúc đẩy lợi ích quốc gia" .
Tháng trước, ông Duterte mô tả quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc là đôi bên cùng có lợi.
"Chương trình Build Build Build (kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng lớn nhất trong lịch sử của Philippines) và sáng kiến Vành đai, Con đường sẽ gặt hái được những lợi ích lâu dài cho người dân của chúng tôi", nhà lãnh đạo Philippines khẳng định.
Gần đây, ông gọi Bắc Kinh là "ân nhân" và ca ngợi quốc gia tỷ dân vì đã cung cấp vaccine COVID-19.
Tuần trước, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân bảo vệ giá trị của các dự án.
"Trung Quốc và Philippines luôn phối hợp cùng nhau để thúc đẩy hợp tác trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Các dự án liên quan cũng đã đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế và xã hội của Philippines", ông này khẳng định.
Theo bà Tina Clemente, giáo sư tại Trung tâm Châu Á của Đại học Philippines, một vấn đề lớn mà các dự án phải đối mặt hiện tại là quá trình phê duyệt kéo dài của Philippines. Các nhà đầu tư Trung Quốc cũng đang dứt áo rời quốc gia Đông Nam Á để đầu tư nhiều hơn vào các nơi khác trong khu vực.
"Hợp tác kinh tế của Trung Quốc là không thể tránh khỏi, nhưng không nên kỳ vọng quá nhiều. Sự cường điệu khi cho rằng hợp tác với Trung Quốc vì lợi ích quốc gia giờ đang phản tác dụng", chuyên gia này cho hay.
Bình luận