Thảm cảnh chưa từng xảy ra: Hàng không Việt lỗ ngay mùa cao điểm

Theo đó, do dịch bệnh COVID-19 đợt 3 diễn ra đúng vào dịp Tết âm lịch (27/1-26/2/2021), khi nhu cầu vận chuyển đạt cao điểm nhất trong năm, nên lượng khách bỏ chỗ rất lớn. Lượng khách giảm, số chuyến bay cũng giảm theo nhưng chi phí tăng cao do phải đảm các biện pháp phòng dịch. Để kích cầu và thu hút dòng tiền hoạt động, các hãng buộc phải giảm giá vé khá sâu, dẫn tới hậu quả chưa từng xảy ra trước đây là các hãng hàng không Việt Nam bị lỗ ngay trong mùa cao điểm. Doanh thu dịp cao điểm Tết của các hãng cũng giảm bình quân từ 70 đến 80% so với cùng kỳ năm trước.

Trong văn bản mới đây gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam (VABA) nhấn mạnh tác động từ 3 đợt bùng phát dịch bệnh COVID-19 tới ngành hàng không Việt Nam. 

Ước tính năm 2020, các hãng hàng không Việt Nam phải gánh khoản lỗ trên 18.000 tỷ đồng từ hoạt động vận tải hàng không và doanh thu giảm khoảng 100.000 tỷ đồng so với năm 2019.

Hiện nay, thị trường bay quốc tế vẫn đóng băng, hoạt động bay của các hãng chủ yếu chỉ là vận chuyển khách hồi hương, vận chuyển chuyên gia và hàng hóa. Trong 2 tháng đầu năm 2021, vận chuyển khách quốc tế chỉ đạt 66,6 nghìn khách, giảm 98,8% so cùng kỳ 2019.

Trong bối cảnh hoạt động bay bị thu hẹp, các doanh nghiệp dịch vụ thương mại, dịch vụ kỹ thuật, cung ứng suất ăn hàng không... đều bị ảnh hưởng bất lợi, giảm sút cả về doanh thu lẫn sản lượng từ tháng 3/2020. Dự báo năm 2021, doanh thu các hãng hàng không vẫn tiếp tục giảm sâu so với năm 2019 và các hãng vẫn lỗ trên 15.000 tỷ đồng từ vận tải hàng không.

Đặc biệt, do năm 2020 đã phải chuyển nhượng tài sản và các khoản đầu tư, tài chính tích lũy từ nhiều năm trước để cải thiện dòng tiền nên năm 2021, các hãng đối diện với nguy cơ cạn kiệt dòng tiền hoạt động từ ngày giai đoạn thấp điểm sau dịp Tết cổ truyền. 

Cũng theo VABA, các chính sách, giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho hàng không tuy cũng có tác dụng tích cực nhưng mức độ còn thấp. Hơn nữa, do tác động hai chiều của một số chính sách, một số doanh nghiệp thành viên của Hiệp hội cũng chịu thiệt để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bạn trong ngành. Chẳng hạn, do Nhà nước quyết định giảm phí điều hành bay, năm 2020 Tổng Công ty Quản lý bay đã giảm doanh thu tới 159 tỷ đồng cho các khoản thu từ giá điều hành đối với các chuyến bay quốc nội.

Từ thực trạng hiện nay và dự báo tình hình năm 2021, VABA đề xuất các chính sách và giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hàng không vượt qua những khó khăn, thách thức do COVID-19 gây ra trong năm 2021 như: Mở rộng chương trình hỗ trợ tín dụng, hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp, tiếp tục giảm sâu hơn thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay...

Hiện Vietnam Airlines đã được hỗ trợ gói tín dụng 4.000 tỉ đồng và khoản tín dụng này đã có tác động tốt tới hoạt động của Tổng công ty. Hiệp hội đề nghị Chính phủ tiếp tục cho mở rộng hình thức hỗ trợ này cho các hãng hàng không. Trong đó, VietJet đề nghị được vay tín dụng 4.000-5.000 tỉ đồng trong 3 năm 2021-2023 và được hỗ trợ lãi suất khoảng 4% cho khoản này; Bamboo Airways đề nghị được vay dài hạn 5.000 tỉ đồng với lãi suất ưu đãi dưới hình thức tái cấp vốn lãi suất 0% và 5.000 tỉ đồng vay dài hạn khác từ các ngân hàng thương mại với lãi suất được hỗ trợ.

Cuối tháng 1 vừa qua, Văn phòng Chính phủ có công văn số 486/VPCP-CN, truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao các Bộ: Giao thông Vận tải, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Y tế, Công Thương và Ngân hàng Nhà nước xem xét, giải quyết theo thẩm quyền các kiến nghị của VABA để phát triển bền vững ngành hàng không Việt Nam, trước mắt là tháo gỡ khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19. 

Theo ước tính của Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA), năm 2020 đại dịch COVID-19 khiến sản lượng hàng không toàn cầu giảm 66%, các hãng hàng không thế giới bị lỗ 128 tỷ USD (so với mức lãi năm 2019 là 29 tỷ USD). Chính phủ các nước đã tiếp tục khởi động những gói cứu trợ mới cho ngành hàng không, bổ sung cho những gói cứu trợ hiện nay đã lên tới khoảng 200 tỷ USD.