Chủ tịch Quốc hội: Luật Thủ đô cần đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật

Chiều 25/7, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn công tác của Quốc hội làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị, về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với TP Hà Nội và việc xây dựng dự án Luật Thủ đô (sửa đổi).

Phát biểu gợi mở các nội dung chính của buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá tình hình, nhìn lại từ đầu nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13 và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố, các Nghị quyết của Trung ương, của Quốc hội và Chính phủ, nhận định khả năng hoàn thành mục tiêu cả năm và cả nhiệm kỳ trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức.

Trong đó nhấn mạnh những kết quả thành tựu nổi trội và nổi bật nhất của thành phố so với cả nước, những nội dung cần lưu ý khắc phục hạn chế tồn tại và những vấn đề gửi gắm đến Thủ đô với tinh thần "Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội". Xem xét các kiến nghị của Thành phố đặt trong bối cảnh thực hiện tổng rà soát hệ thống pháp luật để kiến nghị sửa đổi bổ sung các luật liên quan.

Liên quan đến việc sửa đổi Luật Thủ đô, Chủ tịch Quốc hội cho biết, theo chương trình tại Kỳ họp thứ 6 sẽ trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), dự kiến xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 7. Việc xây dựng luật gắn với Nghị quyết 97 và Nghị quyết 115 của Quốc hội để có thêm cơ sở để sửa đổi, bổ sung.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý các vấn đề cần quan tâm, làm rõ là Luật Thủ đô này sẽ quy định những gì, những vấn đề cần luật hóa để cho phát triển Thủ đô vừa là một đô thị đặc biệt, là trung tâm đầu não chính trị hành chính quốc gia, trung tâm văn hóa hợp tác quốc tế… Đối với quy định đô thị đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Hà Nội khác TP.HCM là tỷ lệ đô thị hóa Hà Nội còn khiêm tốn. Chính vì vậy, cần thiết phải quản trị và dư địa phát triển phù hợp hơn.

Mô hình chính quyền đô thị tiếp tục theo hướng như hiện này có còn phù hợp không? Cùng với đó là những vấn đề về nguồn lực để Thủ đô phát triển gồm nhân lực, vật lực và tài lực; giải pháp giải quyết những vướng mắc về đơn giá định mức đầu tư công, quản lý đơn vị sự nghiệp công lập; phân cấp phân quyền… không để Luật Thủ đô trở thành luật khung luật ống, cùng với đó là quy định về áp dụng pháp luật, bảo đảm thuận lợi trong áp dụng, tổ chức thực hiện.

Tại buổi làm việc, đại diện các Ủy ban của Quốc hội, các bộ ngành liên quan đánh giá cao kết quả TP Hà Nội đạt được trong thời gian qua, đặc biệt Thành phố đã khai thác tương đối hiệu quả các chính sách đặc thù mà các nghị quyết của Quốc hội trao cho.

Các đại biểu cho rằng, sau 15 năm mở rộng địa giới hành chính, diện mạo thành phố có nhiều thay đổi. Trong nửa nhiệm kỳ qua, Hà Nội đã có những kết quả đáng ghi nhận, GRDP tăng cao; thu ngân sách của thành phố vượt so với dự toán, cùng kỳ của năm trước; các lĩnh vực, cơ cấu chuyển dịch phù hợp; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ của Hà Nội trong nông nghiệp cao, xây dựng nông thôn mới đạt yêu cầu.

Các đại biểu cũng đã tập trung trao đổi, làm rõ các nội dung liên quan đến việc đánh giá tình hình thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, tiến độ triển khai xây dựng dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các nội dung chính của dự thảo Luật bảo đảm khả thi, đồng bộ, hiệu quả, thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô trong thời gian tới...

Phát biểu kết luận buổi làm việc, về kết quả phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và nhìn lại từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều biến động, trong nước có những thuận lợi, khó khăn đan xen.

TP Hà Nội đã nỗ lực triển khai tốt các nghị của Đại hội đảng, nghị quyết của thành phố, các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ và đạt kết quả khá toàn diện, quan trọng. Đặc biệt sớm khống chế đại dịch COVID-19, sớm phục hồi phát triển kinh tế - xã hội với cách làm bài bàn đề ra 10 chương trình hành động.

Đặc biệt, cùng Bộ chính trị ban hành Nghị quyết 15 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Công  tác xây dựng đảng, hệ thống chính trị, hoạt động của đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND là điểm sáng của Thủ đô.

Thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Hà Nội tiếp tục rà soát các nhiệm vụ giữa nhiệm kỳ, để có bước phát triển nhanh, đột phá hơn, rà soát khả năng hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội trong cả nhiệm kỳ; làm tốt hơn nữa vấn đề đầu tư công, tích cực triển khai các quy hoạch đã có; làm rõ nguyên nhân khiến năng lực tổng thể của thành phố sụt giảm so với mặt bằng chung của cả nước.

Về dự án Luật Thủ đô, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đây là cơ hội rất lớn tạo lợi thế để Hà Nội phát triển vươn lên tầm mới, vị thế mới của cả nước, khu vực và thế giới. Việc sửa lại Luật Thủ đô cần bám sát các chủ trương, chính sách và yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong các nghị quyết của Trung ương, của Bộ Chính trị.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trên cơ sở tổng kết thực tiễn, đây là căn cứ rất quan trọng để đề xuất, kiến tạo các chính sách phát triển thủ đô. Thể chế hóa các quan điểm mới nhất, trực tiếp nhất, liên quan đến Thủ đô Hà Nội là Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị năm 2022 với mục tiêu là xây dựng phát triển thủ đô xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị quốc gia, trái tim của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học - công nghệ và hội nhập quốc tế.

Xây dựng thủ đô Hà Nội trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch đẹp, an ninh an toàn xứng với truyền thống mục tiêu là văn hiến, văn minh, hiện đại phát triển nhanh và bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển.

"Luật Thủ đô phải được đặt trong tổng thể của hệ thống pháp luật. Các thiết chế, chính sách đặc thù của Thủ đô có thể khác với các luật hiện hành về cùng một nội dung một lĩnh vực. Đây mới gọi là đặc thù. Đồng thời cũng phải phù hợp với quy định của Hiến pháp và phù hợp với chủ trương của Đảng; xử lý tốt mối quan hệ giữa việc áp dụng Luật Thủ đô và các luật chuyên ngành của Quốc hội sẽ ban hành sau khi Luật Thủ đô có hiệu lực, để bảo đảm duy trì hiệu lực thi hành Luật Thủ đô", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Luật Thủ đô thực chất là một đạo luật về phân quyền. Phát triển Thủ đô không phải trách nhiệm của riêng Thủ đô mà còn là trách nhiệm của cả nước. Vì vậy, các quy định trong Luật Thủ đô cần được xây dựng theo hướng phân quyền mạnh mẽ, đổi mới mô hình quản trị, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thủ đô trên tất cả các mặt của đời sống kinh tế - xã hội.

Luật Thủ đô phải tạo cơ sở pháp lý để giúp Thủ đô tháo gỡ được các khó khăn, vướng mắc, giải quyết được những hạn chế, bất cập hiện nay, trước hết là cơ chế, chính sách tài chính để đầu tư phát triển hạ tầng, xử lý ô nhiễm môi trường, di dời các cơ sở y tế, giáo dục ra khỏi nội đô, cải tạo chung cư cũ, các dự án tồn đọng...

Tán thành với các ý kiến cả đại biểu, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) phải cụ thể hóa được 9 nhóm chính sách đã được Chính phủ trình Quốc hội quyết định khi đề nghị bổ sung dự án Luật này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Theo đó, nội dung và phạm vi điều chỉnh của Luật sửa đổi sẽ rộng hơn so với Luật hiện hành để quy định về vị trí, vai trò của Thủ đô; tổ chức chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, hợp lý, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; các cơ chế đặc thù trong xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô; cơ chế tài chính, ngân sách và huy động nguồn lực đầu tư phát triển Thủ đô; cơ chế, chính sách liên kết, phát triển vùng Thủ đô trở thành khu vực phát triển nhanh, bền vững về kinh tế - xã hội, xanh, văn minh, năng động, trở thành khu vực trọng điểm.

Đặc biệt, trong quá trình xây dựng dự án luật, TP Hà Nội cần tham vấn các ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, nhân dân; tổ chức toạ đàm, hội thảo để lấy ý kiến sâu rộng liên quan đến Luật.