Xử lý thế nào khi bị lộ hình ảnh cá nhân từ camera gia đình?

Gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều hội, nhóm kín được lập nên để trao đổi, mua bán các clip nhạy cảm nhằm thoả mãn sự tò mò. Đáng nói, trong số đó còn có hội, nhóm xuất hiện các đối tượng thường xuyên rao bán những clip “nóng” được hack từ camera nhà riêng của những cặp vợ chồng Việt Nam.

Cụ thể, mới đây, trên mạng Telegram xuất hiện một nhóm có bài viết: "Để đáp ứng nhu cầu của anh em, hiện bên mình có nhóm với hơn 400 QR Cam và còn cập nhật thường xuyên với giá cả hợp lý. Phần mềm bên mình quét liên tục từ nam ra bắc, mọi ngóc ngách. Từ nhà vệ sinh, ghế sofa, phòng ngủ, phòng tắm, phòng khách, khách sạn...".

Bấm vào nội dung phòng khách thấy xuất hiện một video được phát tại một phòng khách của một gia đình. Thời gian trên camera trùng với thời gian thực tế. Tuy vậy không thể xác định được địa điểm video ghi lại là ở đâu.

Camera giám sát hay camera an ninh có chức năng ghi lại và lưu trữ hình ảnh tại một địa điểm nào đó giúp người sử dụng có để giám sát, theo dõi. Tuy nhiên, nếu không cẩn trọng, chính những người sử dụng sẽ trở thành "con mồi" khi camera bị kẻ xấu xâm nhập đánh cắp dữ liệu, thậm chí giám sát ngược lại.

Sự cố clip nhạy cảm nghi của một ca sỹ bị phát tán trên Internet thời gian trước cũng chính là bài học và gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng bảo mật từ hệ thống camera an ninh hiện nay của nhiều gia đình.

Nhận diện nguyên nhân

Nói về nguyên nhân của các camera gia đình bị hacker tấn công, ông Ngô Cao Đại, Giám đốc an ninh mạng của SecurityBox cho rằng, thực tế thì không phải ai cũng có thể hack vào camera gia đình được, nhưng với 1 số đối tượng hacker mũ đen thì có rất nhiều mánh khóe. Nhưng nguyên nhân để hacker xâm nhập được đầu tiên phải kể đến việc các hộ gia đình lắp đặt camera từ các hãng trôi nổi có nhiều lỗ hổng bảo mật dễ bị khai thác.

Thứ 2, các hộ gia đình giữ nguyên mật khẩu đăng nhập mặc định của nhà sản xuất.

Kể về nguyên nhân phổ biến trong các vụ việc camera bị hack, ông Ngô Cao Đại dẫn chứng, nổi trội nhất là sự vụ vào năm 2017, website shodan.io công bố gần 10000 camera public ra ngoài internet, khi ông vào kiểm tra thì trong đó có rất nhiều camera từ Việt Nam và vẫn để mật khẩu mặc định. Hoặc như trang insecam.org đã từng công bố 700.000 camera bị theo dõi trên website của họ, trong đó có đến 400 camera từ Việt Nam. Điều này giúp cho bất kỳ ai có địa chỉ camera này đều có thể truy cập vào được.

Để biết camera nhà bạn có bị hack hay không, ông Đại khuyến cáo, các hộ gia đình có thể chú ý một số dấu hiệu như góc quay của camera bị tự động thay đổi so với vị trí ban đầu, camera tự động bật lên khi đã được tắt trước đó hoặc không truy cập được vào camera mặc dù đã nhập đúng mật khẩu. Khi có các dấu hiệu trên thì cần báo cho kỹ thuật hoặc đổi mật khẩu ngay.

Đưa ra lời khuyên phòng chống việc kẻ gian hack camera gia đình, ông Đại cho rằng, đầu tiên người dùng không được để mật khẩu mặc định của nhà sản xuất.

“Sau khi mua cam, bạn hỏi người lắp đặt cách đổi mật khẩu sau đó tiến hành tự đổi mật khẩu và tuyệt đối bảo mật thông tin tài khoản. Nên mua camera của các công ty lớn, hàng trôi nổi dễ dính lỗ hổng bảo mật, và họ thường mặc kệ, không cung cấp các bản vá lỗ hổng. Tránh lắp camera ở những chỗ nhạy cảm, các không gian riêng tư như phòng ngủ hoặc phòng tắm”, ông Đại nói.

Xâm phạm quyền riêng tư có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng, Công Ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật Sư TP Hà Nội) cho rằng, đây là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Bởi, nó không chỉ ảnh hưởng xấu, làm nhục người trong cuộc mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, đời sống của họ.

Với hành vi hack camera riêng tư, xâm phạm bất hợp pháp vào hệ thống camera của người khác, theo vị luật sư này, người vi phạm có thể bị khởi tố tội Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác, theo Điều 289 Bộ luật Hình sự năm 2015, với mức phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 12 năm.

Trường hợp đăng tải thông tin, hình ảnh công khai về việc rao bán clip sex trên mạng mà không được sự cho phép của chủ nhân là trái pháp luật, có dấu hiệu tội Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, quy định tại Điều 236 Bộ luật hình sự. Theo đó, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 15 năm.

Dù hậu quả của hành vi trên gây ra cho các nạn nhân là rất nặng nề, như theo luật sư Nguyễn Đức Hùng, việc xử lý các đối tượng vi phạm là không hề đơn giản. Bởi, để có căn cứ xử lý hình sự, trước hết cần phải có kết luận của Giám định viên tư pháp về văn hóa, xem những clip, bức ảnh đã được đăng tải lên mạng có phải là văn hóa phẩm đồi trụy hay không?

Ngoài ra, cơ quan chức năng phải xác định số lượng ảnh, clip đó đã phổ biến cho bao nhiêu người. Việc xác định đối tượng hack và phát tán clip nhạy cảm cũng mất nhiều thời gian.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã có cảnh báo, một trong những xu hướng tấn công mạng chính mà Việt Nam phải đối mặt thời gian tới là tấn công mạng vào thiết bị IoT (Internet vạn vật). Đặc biệt, các camera giám sát có nguy cơ trở thành mối đe dọa lớn, bởi tính năng an toàn thông tin của hầu hết thiết bị chưa được trang bị tương xứng với chức năng. Cũng theo Cục An toàn thông tin, camera an ninh là một trong những thiết bị có lỗ hổng an ninh mạng nhiều nhất tại Việt Nam.