Nature được xếp hạng là tạp chí khoa học uy tín và có trích dẫn nhiều nhất thế giới. Những bài báo hoặc công trình đăng trong tạp chí này được cộng đồng các nhà khoa học đánh giá rất cao và chỉ những công trình có chất lượng khoa học vượt trội mới được tạp chí chấp nhận xuất bản.
Tuyến trùng là nhóm sinh vật đa dạng và phong phú bậc nhất trên thế giới. Chúng sinh sống ở hầu như tất cả các môi trường từ môi trường nước mặn, nước ngọt, sống tự do hay là sống kí sinh.. Những nghiên cứu về tuyến trùng thực vật và tuyến trùng biển được thực hiện từ rất lâu trên thế giới. Nhưng những nghiên cứu về nhóm tuyến trùng sống tự do trong đất còn rất hạn chế.
TS Nguyễn Thị Ánh Dương (Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Việt Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam).
TS Nguyễn Thị Ánh Dương triển khai nghiên cứu và thu thập số liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu về tuyến trùng sống trong đất ở Việt Nam trong hơn 10 năm, tiến sĩ cộng tác với 70 nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực tuyến trùng học ở 57 phòng thí nghiệm trên toàn thế giới cùng nghiên cứu và xuất bản công trình này.
Trong nghiên cứu này, nhóm của TS Dương thu thập 6.759 mẫu đất trên khắp thế giới đại diện cho 73 vùng tiểu khí hậu và phân tích để xác định tính đa dạng và chức năng của nhóm sinh vật nhỏ bé.
Nghiên cứu chỉ ra rằng số lượng tuyến trùng sống tự do trong đất lớn hơn rất nhiều so với những nghiên cứu trước đây. Chúng có số lượng khoảng 4.4 ± 0.64 × 1020 và tổng sinh khối khoảng 300 triệu tấn - xấp xỉ 80% trọng lượng kết hợp của 7.7 tỷ người tương đương dân số trên trái đất.
Nghiên cứu cũng cung cấp những bằng chứng cho thấy phần lớn tuyến trùng tập trung tại những nơi có vĩ độ cao: 38,7% tồn tại trong các khu rừng phương bắc và lãnh nguyên trên khắp Bắc Mỹ, Scandinavia và Nga, 24,5% ở vùng ôn đới, và chỉ 20,5% ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Đây có thể coi là bộ dữ liệu khoa học đồ sộ nhất từ trước tới nay.
Kết quả nghiên cứu về nhóm tuyến trùng sống tự do trong đất đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cở sở khoa học để phát triển thế giới bền vững. Đặc biệt những ứng dụng của nhóm sinh vật này được đưa ra để dự đoán những biến đổi khí hậu toàn cầu.
Vẻ đẹp của tuyến trùng dưới kính hiển vi điện tử quét (SEM): A, Tricironema tamdaoensis; B: Acrobeloides topali, C: Acrobeloides topali
“Chúng tôi hy vọng, đây là nghiên cứu đầu tiên, sâu sắc về vai trò và chức năng của nhóm động vật nhỏ bé và nhạy cảm trong đất góp phần dự đoán những biến đổi khí hậu xảy ra trong tương lại.
Sinh thái học phần lớn nghiên cứu và tập trung vào các phần “nhìn thấy”, một phần quan trọng của hệ sinh thái nhiệt đới ví dụ như: thực vật, động vật cỡ lớn: hươu, nai, bò sát, ếch nhái…mà thường bỏ qua sự đa dạng rất lớn và quan trọng của sinh vật nhỏ bé không nhìn thấy bằng mắt thường sống trong đất ví dụ như nhóm tuyến trùng.
Một thế giới rộng lớn ẩn giấu ngay dưới chân chúng ta mà chúng ta hầu như không biết đến. Vì thế nghiên cứu này của chúng tôi về cơ bản giúp chúng ta thay đổi sự hiểu biết về sự phân bố của các nhóm tuyến trùng.
Nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào 15cm đất bề mặt - vùng hoạt động sinh học mạnh nhất của nhóm tuyến trùng, nơi tập trung mật độ tuyến trùng nhiều nhất. Chúng tôi lấy 6.759 mẫu đất đại diện cho mọi châu lục và mọi môi trường từ vùng lãnh nguyên Bắc cực đến rừng mưa nhiệt đới và sử dụng kính hiển vi để phân tích mật độ của từng loại tuyến trùng để tạo ra một bộ dữ liệu toàn cầu đại diện”, TS Dương cho hay.
TS Dương chia sẻ thêm: “Dự đoán biến đổi khí hậu cũng đòi hỏi chúng ta phải hiểu chu trình carbon và dinh dưỡng toàn cầu. Hiện chúng ta có một sự hiểu biết lớn về vật lý và hóa học của hành tinh, nhưng chúng ta biết rất ít về các sinh vật sinh học điều khiển các chu kỳ này. Cải thiện sự hiểu biết về các sinh vật này ở cấp độ toàn cầu là rất quan trọng nếu chúng ta muốn giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu.
Nghiên cứu của chúng tôi sẽ giúp các nhà khoa học đưa ra dự đoán tốt hơn về chu trình carbon bằng cách phát triển các mô hình phản ánh tác động của các sinh vật đất đặc biệt là nhóm Tuyến trùng. Nó cũng sẽ cho phép các nhà quản lý đất đai đưa ra quyết định đúng đắn trong cuộc chiến chống mất mát đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu bằng cách xác định các loại đất cần được phục hồi”.
Hình ảnh thu mẫu đất tuyến trùng ngoài thực địa (Hữu Lũng, Lạng Sơn) năm 2013.
Nghiên cứu này thực hiện tại 57 phòng thí nghiệm trên toàn thế giới, nơi tâp trung các nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực tuyến trùng học. Đây có thể coi là bộ dữ liệu khoa học đồ sộ nhất từ trước tới nay.
Trong đó, dữ liệu về nhóm tuyến trùng sống tự do trong đất tại Việt Nam đã được TS. Dương thực hiện và thu thập số liệu trong hơn 10 năm. Trong hơn 10 năm nghiên cứu, TS Dương và cộng sự đã công bố rất nhiều loài mới cho khoa học cũng như cho Việt Nam để khám phá tiềm năng đa dạng sinh học của nhóm sinh vật nhỏ bé này.
TS. Nguyễn Thị Ánh Dương, sinh năm 1983, tại Hà Nội. Năm 2002-2007, chị học đại học và tốt nghiệp thủ khoa tại khoa Sinh học chuyên ngành Tài Nguyên Môi trường Trường ĐH khoa học Tự nhiên, ĐHQG TP.HCM.
Năm 2009-2011, TS Dương giành được học bổng toàn phần Erasmus Mundus của Liên minh châu Âu, trị giá 48.000Euro/2 năm học tại 4 nước Bỉ, Đức, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Ánh Dương tốt nghiệp loại xuất sắc.
Năm 2013, giành được học bổng toàn phần DAAD của chính phủ Đức để làm nghiên cứu sinh tại ĐH Cologne, chuyên ngành Sinh học, đạt điểm bảo vệ khóa luận cao nhất.
Tháng 5/2017, trở về Việt Nam và tiếp tục công tác tại Phòng Tuyến trùng Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt nam cho tới nay.
Tháng 12/2017, TS giành giải thưởng Quả cầu vàng năm 2017 dành cho thanh niên có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học do Bộ KH&CN và TƯ Đoàn trao tặng cho lĩnh vực công nghệ môi trường.
Hiện, TS. Nguyễn Thị Ánh Dương đang là tác giả và đồng tác giả của gần 30 bài báo quốc tế có uy tín, công bố 15 loài mới cho khoa học.
Năm 2017-2019, ngoài công tác chuyên môn tại Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, TS. Nguyễn Thị Ánh Dương còn tham gia nghiên cứu, tư vấn và là cộng tác viên của tổ chức di trú CIM/GIZ (CHLB Đức).
Bình luận