Rủi ro lãi suất là gì?

Rủi ro lãi suất là gì?

Điều 8 (điểm b, khoản 2) Thông tư 08/2017/TT- NHNN quy định về trình tự, thủ tục giám sát ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có giải thích: Rủi ro lãi suất là rủi ro do biến động bất lợi của lãi suất trên thị trường đối với giá trị của giấy tờ có giá, công cụ tài chính có lãi suất, sản phẩm phái sinh lãi suất trên sổ kinh doanh của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Rủi ro lãi suất có thể khiến ngân hàng thương mại đối mặt với sự suy giảm lợi nhuận hoặc những tổn thất về tài sản do sự biến động của lãi suất. Rủi ro lãi suất cũng là một trong những rủi ro có thể gây mất an toàn hoạt động ngân hàng nên được Ngân hàng Nhà nước giám sát chặt chẽ.

Các ngân hàng thương mại cũng luôn quan tâm và triển khai các giải pháp để hạn chế và kiểm soát ảnh hưởng của nó đến hoạt động của mình.

Phân loại rủi ro lãi suất

Việc phân loại rủi ro có thể căn cứ theo nhiều tiêu chí. Theo đó, rủi ro lãi suất có thể chia thành các loại sau:

Rủi ro lãi suất ngân hàng

Đây là rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt khi có sự chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho các khoản vay. Lãi suất tăng khiến chi phí huy động tiền tăng. Trường hợp lãi suất cho khoản vay vẫn được giữ nguyên thì giảm lợi nhuận và tiềm ẩn rủi ro tài chính với ngân hàng.

Rủi ro lãi suất trái phiếu

Các nhà đầu tư trái phiếu phải đối mặt với rủi ro này khi có sự thay đổi của lãi suất thị trường. Nếu lãi suất tăng, giá trị trái phiếu sẽ giảm và ngược lại. Điều này tiềm ẩn rủi ro cho các nhà đầu tư trái phiếu, nhất là đối với trái phiếu có kỳ hạn dài và không có tính thanh khoản cao.

Rủi ro hiển nhiên

Loại rủi ro này xuất hiện do sự biến đổi của đường cong lãi suất, khi các kỳ hạn của nguồn tiền và khoản vay có xu hướng thay đổi đồng đều.

Rủi ro đường cong lợi suất

Rủi ro đường cong lợi suất là rủi ro gặp phải sự thay đổi bất lợi của lãi suất thị trường liên quan đến việc đầu tư vào một công cụ thu nhập cố định. Lợi suất thị trường thay đổi sẽ tác động đến giá của một công cụ có thu nhập cố định. Khi lãi suất thị trường hoặc lợi tức tăng lên, giá trái phiếu sẽ giảm và ngược lại.

Rủi ro cơ bản

Rủi ro này xảy ra khi các cơ sở lãi suất khác nhau thay đổi không đồng đều. Điển hình như bên tài sản cho vay và tài sản đi vay dựa trên các cơ sở lãi suất khác nhau. Khi hai cơ sở này thay đổi sẽ gây ra rủi ro lãi suất cơ bản.

Rủi ro về thu nhập

Là khả năng làm giảm thu nhập lãi ròng khi lãi suất thị trường thay đổi. Rủi ro về thu nhập làm thay đổi chi phí huy động vốn và lượng lãi thu được từ các khoản cho vay theo những cách khác nhau, từ đó ảnh hưởng đến thu nhập của ngân hàng.

Rủi ro giảm giá trị tài sản

Loại rủi ro này khiến cho giá trị của tài sản có và tài sản nợ của ngân hàng thay đổi khác nhau, từ đó làm giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu cũng thay đổi.