Tại cuộc thi Sáng tạo trong Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Nghệ An năm 2019, công trình “Máy róc lá mía” của hai em Nguyễn An Anh và Mai Văn Đạt - lớp 11A2 trường THPT Quỳnh Lưu 4 (Nghệ An) đã xuất sắc giành giải đặc biệt.
Giải thưởng này là phần thưởng xứng đáng cho những tìm tòi, nỗ lực miệt mài của cả thầy và trò trong suốt gần một năm qua.
Từ trái sang: em Nguyễn An Anh, bà Nguyễn Thị Thu Hường (Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy), em Mai Văn Đạt, thầy Hồ Xuân Hợi. (Ảnh: Mỹ Hà)
Nguyễn An Anh sinh ra trong một gia đình thuần nông ở xóm 5 Đồng Tâm - xã miền núi nghèo Quỳnh Thắng, huyện Quỳnh Lưu. Người dân ở đây chủ yếu sản xuất nông nghiệp với nhiều loại cây trồng khác nhau như dứa, sắn, cam, quýt, lúa, ngô…
Mía là cây trồng chủ yếu của gia đình em và nhiều hộ xung quanh. Riêng gia đình em hàng năm trồng khoảng 3- 4 hecta mía. Những lần cùng cha mẹ lên đồi, trực tiếp trải nghiệm sự vất vả của những người nông dân trồng mía, thấy người nông dân bỏ ra rất nhiều công sức mà đồng tiền thu về lại rất ít ỏi, An Anh ấp ủ ý tưởng phải làm một điều gì đó.
Theo dõi quá trình sản xuất cây mía, em nhận thấy công đoạn tốn nhiều công lao động nhất chính là róc lá mía. Từ trước đến nay, việc róc lá mía hoàn toàn được thực hiện thủ công, không hề có sự hỗ trợ của máy móc thiết bị.
Ý tưởng về thiết bị có thể giúp người nông dân tiết kiệm nhân công và nâng cao năng suất khi róc lá mía hình thành từ đây.
Ngay từ đầu năm học lớp 10, An Anh đã ghi tên vào câu lạc bộ Khoa học Kĩ thuật của trường THPT Quỳnh Lưu 4 nhằm có thêm nhiều cơ hội sáng tạo. Em trình bày ý tưởng của mình với các thành viên trong câu lạc bộ.
Có người cho rằng ý tưởng của Anh không có tính khả thi, trong khi nhiều kĩ sư học hành bài bản còn không làm ra được cái máy thì việc một học sinh phổ thông thiếu kiến thức chuyên môn, không có kinh nghiệm như An Anh thì càng không thể làm nổi.
Tuy nhiên, em may mắn nhận được sự cổ vũ động viên, sự giúp đỡ tận tình của các thầy giáo và bạn bè, đặc biệt là thầy giáo Hồ Xuân Hợi và bạn Mai Văn Đạt.
Ba thầy trò đã cùng nhau quyết tâm biến ý tưởng của Anh thành hiện thực. Từ đầu hè 2018, thầy trò đã thiết kế mô hình sản phẩm, đến hàng đồng nát tìm các dụng cụ, thiết bị có thể tận dụng được để giảm thiểu chi phí.
Sản phẩm đạt Giải Đặc biệt của cuộc thi. (Ảnh: Mỹ Hà)
Trong quá trình thực hiện ý tưởng, thầy và trò gặp rất nhiều khó khăn như phải liên tục điều chỉnh thiết kế cho phù hợp với thực tế, các thiết bị máy móc được tận dụng từ đồ cũ nên không đồng bộ với nhau, phải làm đi làm lại rất nhiều lần.
Khi máy cơ bản hoàn thiện, đưa ra chạy thử thì lại nảy sinh những vấn đề mới đòi hỏi thầy trò phải tìm cách tháo gỡ. Ở trên đồng, hàng mía không phải lúc nào cũng đều tăm tắp, có nhiều cây bị ngã, đổ, làm sao để dựng chúng lên mà không phải dùng tay người?
Vậy là thầy trò lại mày mò thiết kế thêm càng gắn 2 bên máy để chống các cây bị đổ đứng lên. Thiết kế bánh xe trước ban đầu gồm 2 vòng tròn bằng sắt, không có răng cưa nhằm hạn chế ma sát. Nhưng khi ra đồng mới thấy bánh xe này rất dễ trơn trượt khi di chuyển, không phù hợp với địa hình đồi dốc, mặt đất gồ ghề.
Do vậy, thầy trò đã thử nghiệm và bổ sung các rãnh răng cưa để tăng độ bám cho bánh xe. Sau nhiều lần chạy thử và điều chỉnh thiết kế, cuối cùng sản phẩm “Máy róc lá mía” cũng hoàn thành. Tổng chi phí cho một sản phẩm khoảng 5 triệu đồng.
Nếu được sản xuất đại trà, giá thành sản phẩm có thể giảm xuống thấp hơn nữa, phù hợp với điều kiện kinh tế của nhiều hộ nông dân trồng mía.
Theo tính toán của các em, để róc lá cho mỗi héc ta mía cần 13 công, với giá cả nhân công hiện nay là 160.000 đồng thì chi phí cho mỗi đợt róc lá 2.080.000 đ. Còn đối với máy róc lá mía chỉ mất 3 công và tiêu thụ 10 lít xăng, tổng chi phí chỉ còn 665.000 đồng. Như vậy máy đã giúp tiết kiệm được 1.415.000 đồng cho việc róc lá 1 hecta mía. Đây là một khoản tiết kiệm không nhỏ với người nông dân.
Vận hành thử trên ruộng mía. (Ảnh: An Anh)
An cho biết, em và Đạt hy vọng công trình sẽ được các nhà sản xuất quan tâm, cải tiến thêm nữa để trở thành một dụng cụ hỗ trợ đắc lực cho người nông dân trồng mía.
Nguyễn An Anh và Mai Văn Đạt muốn sau khi tốt nghiệp THPT sẽ theo học chuyên ngành chế tạo máy ở trường đại học Bách Khoa Đà Nẵng hoặc Đại học Công nghiệp Hà Nội.
Về hai học trò của mình, thầy Hợi chia sẻ: “Anh và Đạt là hai học sinh rất năng động, tự tin, nhiều ý tưởng sáng tạo, đam mê tìm tòi nghiên cứu. Khi bắt tay vào làm hai em cũng chưa hiểu nhiều về cấu tạo động cơ, thiết kế bản vẽ, thuyết trình về sản phẩm,…
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, hai em đã rất nỗ lực, sẵn sàng học hỏi. Tôi rất vui khi được trợ giúp các em một phần trong quá trình thực hiện ý tưởng này”.
Bình luận