Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc có thể bị kiến nghị khởi tố

Tiếp tục phiên họp thứ 25, sáng 17/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Trình bày tờ trình về dự án luật, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, một trong những điểm mới tại dự thảo luật là bổ sung quy định quản lý thu, đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc và BHXH tự nguyện nhằm xử lý tình trạng trốn đóng BHXH.

Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội cho hay, thời gian qua, cơ quan BHXH và các cơ quan liên quan có nhiều cố gắng, thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH và đã có những chuyển biến tích cực nhất định.

"Tuy nhiên, vẫn phải thừa nhận một thực trạng là tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, bình quân trên 10.000 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, vẫn còn tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH diễn ra thời gian dài dẫn đến tình trạng khó có khả năng thu hồi, ảnh hưởng tới việc giải quyết chế độ BHXH của người lao động", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Tư lệnh ngành Lao động - Thương binh và Xã hội nhìn nhận có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó có việc chưa xác định, quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, các giải pháp, biện pháp xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng.  

"Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH. Đồng thời, đã sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng trốn đóng BHXH", ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.

Theo đó, dự thảo luật đưa ra các chế tài như: quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền trốn đóng (như lĩnh vực thuế); quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 6 tháng trở lên; quyết định hoãn xuất cảnh đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên.

"Cơ quan BHXH kiến nghị khởi tố đối với trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu điểm đáng chú ý trong dự thảo.

Ngoài ra, theo ông Đào Ngọc Dung, để đảm bảo quyền lợi của người lao động, dự thảo Luật đã bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bồi thường cho người lao động nếu không tham gia hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, kịp thời mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Thường trực Ủy ban Xã hội thống nhất quy định về hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc tại một điều luật để bảo đảm thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ nghiên cứu, xem xét nhiều vấn đề.

"Đối với người có nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc, nhưng không thể đóng đúng thời hạn quy định do trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng (thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, tai nạn bất ngờ…) thì cần cân nhắc không xác định trường hợp này là trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc", bà Nguyễn Thúy Anh nêu.

Bên cạnh đó, dự thảo đã bỏ hành vi chậm đóng, Luật Quản lý thuế cũng có quy định về xử lý đối với việc chậm nộp thuế. Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ cần làm rõ lý do và đánh giá tác động kỹ lưỡng của việc bỏ quy định chậm đóng BHXH bắt buộc.

Liên quan đến quy định "Cơ quan có thẩm quyền quyết định hoãn xuất cảnh đối với người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên", Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội đánh giá đây là vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền công dân, Luật hiện hành quy định bị xử phạt hành chính.

"Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam cũng có quy định sẽ áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà bỏ trốn. Trường hợp này khi chưa có quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người trốn đóng BHXH bắt buộc mà đã quy định tạm hoãn xuất cảnh thì cần phải cân nhắc kỹ", đại diện cơ quan thẩm tra nêu quan điểm.