Mai vàng Yên Tử là loài hoa đặc hữu của vùng núi Yên Tử, mọc rải rác trong rừng, trên những vách đá hiểm trở.
Về nguồn gốc những rừng mai Yên Tử, chuyện kể rằng, thế kỷ 13, sau khi Vua Trần Nhân Tông nhường ngôi cho con trai và lên núi Yên Tử tu hành, ngài đã cùng các phật tử trồng nhiều cây mai vàng. Sau hơn 7 thế kỷ, những cây mai với sức sống mãnh liệt đã sinh sôi nảy nở thành những rừng mai.
Quãng đường dài hơn 10 km từ Quốc lộ 18 rẽ vào chân núi Yên Tử có những vườn mai được nhân giống từ các “đại lão” mai vàng Yên Tử, gây ấn tượng không thể quên cho du khách.
Ông Phạm Văn Thắng (54 tuổi), một trong những người tham gia nhân giống và trồng mai đầu tiên ở thành phố Uông Bí cho biết: "Mai vàng Yên Tử có màu vàng chanh tươi, đặc trưng 5 cánh hoa và có hương thơm nhẹ nhàng".
Một chùm hoa mai vàng có thể nở từ 6 đến 12 bông.
Năm 2012, tỉnh Quảng Ninh phê duyệt dự án bảo tồn mai vàng Yên Tử với mục tiêu đưa mai vàng thành loài hoa đặc trưng cho vùng đất này.
Ban quản lý Di tích và rừng quốc gia Yên Tử đã kiểm kê, đánh số 268 cây mai vàng sinh trưởng ở độ cao khoảng 600m so với mực nước biển. Hiện rừng già Yên Tử có 20 cây mai có tuổi đời trên 100, được công nhận là cây di sản.
Những cây mai rừng tập trung nhiều ở khu vực dưới nhà ga cáp treo và khu vực tháp Tổ, chùa Hoa Yên.
Giữa bạt ngàn rừng già Yên Tử, những cây mai rừng bung nở rực rỡ, khiến sắc xuân Yên Tử thêm linh thiêng và lôi cuốn kỳ lạ.
Những bông mai nở rộ như đồng hành với bước chân du khách hành hương về đất Phật.
Mai vàng Yên Tử là loài hoa khoe sắc cùng với quốc hoa anh đào của Nhật Bản trong lễ hội Hoa anh đào - Mai vàng Yên Tử tổ chức tháng 3 hàng năm.
Càng lên cao, thời tiết càng lạnh nên những cây mai tại khu vực chùa Hoa Yên thường nở muộn hơn.
Mai rừng Yên Tử trước khi nở rộ sẽ tự rụng hết lá, chỉ còn những cành cây dày đặc nụ hoa. Những "đại lão" mai vàng đã trở thành hình ảnh độc đáo gắn với đất thiêng Yên Tử - vùng đất Tổ của Thiền phái Trúc Lâm.
Bình luận