Đến Brussels mà chưa tới xem Chú Bé đứng tè coi như chưa đến Bỉ. Người ta nói thế. Và quả thực là thế. Năm 1993 tôi đã tới Brussels trong một chương trình workshop với Văn phòng Liên hiệp châu Âu. Thời gian ngắn ngủi. Lịch làm việc kín sít. Mất cơ hội đến thăm nơi có Chú Bé đứng tè. Mà cứ xôn xao nuối tiếc. Tới bây giờ 18 năm sau lại nôn nao đến với Brussels. Lần này là tham quan và chỉ có tham quan.
Thực ra đặc sản Socola ngon nhất thế giới mới là hình ảnh biểu tượng của đất nước Bỉ. Nhưng Chú Bé đứng tè ngộ nghĩnh khoác trên mình những truyền thuyết ngộ nghĩnh làm cho thế giới ấn tượng về chú. Và để cho khỏi phật lòng cái anh Socola, người ta mới nói hạ chú xuống một cấp độ, rằng Chú Bé đứng tè là biểu tượng “không chính thức” của nước Bỉ. Anh Marcello Massoni - tour guide - nói với tôi bằng cái giọng ồm ồm của giọng bụng to, rồi cười hơ hơ “Có lẽ thế là dĩ hòa vi quý!”
Lãng du một chút ngoại ô
Brussels nên thơ còn ở màu xanh của lá cây và sắc hoa tràn ngập khắp nơi. Những rừng cây xanh lớn giúp điều hòa khí hậu và thời tiết cho đô thị, cũng là nơi người dân xứ “Socola” thường đến cắm trại và nghỉ ngơi vào ngày cuối tuần. Cây xanh phủ kín trên đồi. Cây xanh tràn xuống các thung lũng, và cây xanh chạy xen vào trong phố.
Ở Brussels có một “Châu Âu thu nhỏ” trong Công viên Brussels với mô hình của khoảng 300 danh lam thắng cảnh tiêu biểu của hơn 10 quốc gia châu Âu. Từ tòa công sở hiện đại của Ủy ban châu Âu, đến các cung điện lộng lẫy, nhà thờ nguy nga, cối xay gió hiền hòa, hay tu viện trang nghiêm u tịch.
Trước Nhà ga Trung tâm lúc nào cũng có những tuyến xe buýt mang biển hiệu “Visit Brussels Line”. Gía cước khoảng 20 Euro dành cho việc tham quan hầu hết các danh thắng chính ở Brussels. Xe buýt hai tầng, có trang bị tai nghe cá nhân ở nơi ghế ngồi, giới thiệu với du khách bằng 6 ngôn ngữ: Pháp, Hà Lan, Đức, Anh, Tây Ban Nha và Bỉ, về những công trình nổi tiếng của thủ đô Brussels. Thật quyến rũ.
Nếu ra xa trung tâm khoảng hơn chục cây số, có Bảo tàng Khoa học – Kỹ thuật, mang hình cấu trúc nguyên tử. Công trình này xây dựng cách nay 50 năm, cao 103 mét, do kiến trúc sư Andre Waterkeynn phác họa, được ví như tháp Eiffel của Brussels.
Công trình kỷ niệm Atomium này có hình dạng là 9 khối hình quả cầu, kết cấu giống như tinh thể, rỗng bên trong, mỗi quả có đường kính 18 mét. Các quả cầu ở xung quanh kết nối với mặt cầu ở trung tâm bằng các đường ống hình trụ có cầu thang dành cho người đi bộ ở bên trong, dài 35 mét. Bên trong các quả cầu kim loại của Atomium có các họat động về bảo tàng, nhà hàng… Khi đứng trên đây, sẽ cho tầm nhìn tổng thể cảnh quan của Brussels. Tháng 3 năm 2006, Bỉ cho lưu hành đồng tiền kim loại mệnh giá 2 Euro mới, một mặt của đồng tiền này có hình Atomium.
Phố riêng cho Socola
Thành phố Brussels dành hẳn một con phố dài với một chuỗi shop bán socola lúc nào cũng đông chật khách mua phải xếp hàng rồng rắn ra tận hè phố. Ai tới Brussels xem gì thì xem, để rồi sau đó cũng nhăm nhăm đến với con phố này. Tựa như cái thành ngữ “mọi nẻo đường đều dẫn tới thành Rome”.
Bỉ trồng rất nhiều cây cacao lấy nguyên liệu làm socola. Ngoài ra còn nhập khẩu cacao từ Malaysia. Socola Bỉ ngon nhất thế giới là bởi công nghệ duy nhất độc quyền châu Âu.
Người dân Bỉ thích ăn socola đen. Nguyên chất. Đắng. Thành nghiện. Nhưng Bỉ sản xuất socola đâu chỉ có dùng cho nội địa. Mà họ làm giàu về socola xuất khẩu đi toàn thế giới với công nghệ chỉ có ở Bỉ, và làm cho phù hợp với khẩu vị của mỗi nước nhập khẩu mà thôi. Hà Lan là nước sản xuất socola ngon thứ nhì thế giới mà vẫn phải nhập khẩu socola Bỉ, làm giàu thêm phong cách và hương vị socola cho nước mình.
Các sản phẩm socola của Bỉ rất phong phú. Có socola đen, socola trắng. Socola sữa, socola dừa. Socola hạnh nhân, socola có nhân mứt lỏng chiết từ các loại quả. Socola có nhân rượu thơm. Cùng các loại bánh, kẹo socola. Sản phẩm socola được đóng gói rất bắt mắt: dạng hộp nhỏ, hộp to, chuỗi hộp … với nhiều hình khối vuông, tròn, lục lăng, bát giác có thắt dây nơ lụa cùng hình trang trí rực rỡ sắc màu. Trong những chiếc hộp ấy socola lại được đặt trong những khuôn ô có lót lụa hoặc nỉ. Và điều quan trọng là hàng chữ “Made in Belgium”.
Sự nổi tiếng của socola Bỉ dẫn tới những người thân của tôi dặn đi dặn lại “Nhớ mang quà socola”. Không “Made in Belgium không ăn!” Họ làm khó cho tôi. Sao có thể mua socola Bỉ rồi mang theo suốt cuộc hành trình châu Âu dài ngày? Không được bảo quản lạnh nó sẽ chảy nước. “Ướt cũng ăn! Ít cũng được. Miễn là không mua ở phố Hàng Buồm Hà Nội!”
Là mong muốn của người thân nên cũng cần chịu khó chịu khổ.
Mannequin Pis – Chú bé đứng tè
Dù chỉ được xem là biểu tượng không chính thức của Brussels, nhưng bức tượng Mannequin Pis “Chú Bé đứng tè” cũng là một trong những bức tượng đài nổi tiếng châu Âu. Khác với nhiều bức tượng nổi tiếng khác, bức tượng trứ danh này chỉ cao có 60 centimet, đặt trên một đài đá hoa cương cao 2 mét đặt ngoài trời ở một góc phố, với mái tóc xoăn, chiếc mũi hếch, ưỡn bụng ra phía trước, tay phải chống nạnh sườn, tay trái nâng “con chim” bé xíu…“tè”. Đây là tác phẩm của bậc thầy điêu khắc Jérome Duquesnoy được hoàn thành vào năm 1619. Nhưng đến năm 1817 thì được thay chất liệu bằng bức tượng đồng. Dẫu có nhiều dị bản về “lý lịch” chú bé, nhưng nghe có vẻ hay nhất là câu chuyện có liên quan đến tinh thần ái quốc. Chuyện kể rằng khi quân Tây Ban Nha rút khỏi Brussels, dự tính cho phóng hỏa đốt toàn bộ thành phố bằng một quả bộc phá cháy có sức công phá lớn. Bỗng có một chú bé, không biết ngây thơ hay thơ ngây, đã “tè” vào đường dây cháy chậm của quả bộc phá đang xì xì khói, dập tắt ngọn lửa có nguy cơ nổ tung gây hỏa hoạn, cứu cả thành phố Brussels không bị thiêu rụi. Một dị bản khác về chú mà người ta cho là chính truyện. Chú bé tên là Cherria. Khoảng 7 – 8 tuổi. Sống trên đường phố này. Hằng ngày đi học thường gặp một mụ phù thủy, mụ phù thủy này hay bắt nạt chú. Tức mình, chú đã leo lên gác hai “tè” vào đầu mụ. Mụ tóm cổ chú lôi ra góc phố bắt đứng trên bệ đá cao và phải “tè” suốt ngày.
Mỗi năm các nhân vật quan trọng và chính khách có công chuyện khi đến Brussels đều tặng những bộ y phục đặc trưng dân tộc mình cho chú diện vào những dịp lễ trọng đại. Tính đến giữa năm 2011 gia tài của Chú Bé đứng tè đã có tới 800 bộ trang phục, được đưa vào trưng bày tại nhà bảo tàng thành phố. Và được người có trách nhiệm thành phố giao phó thay y phục cho chú theo các dịp có ngày lễ hội hoặc sự kiện đặc biệt. Vào mùa Giáng sinh, chú được mặc bộ đồ Ông Gìa Tuyết. Vào lễ hội bia, chú mặc bộ đồ xanh lá cây đội mũ đầu bếp và được …“tè” ra bia. Tháng này đang là mùa bóng đá châu Âu chú được mặc bộ quần áo cầu thủ trông như danh thủ Wayne Roony của MU vậy. Rất oách. Vẫn đứng …“tè”.
Tượng Chú Bé đứng tè được bày bán ở nhiều nơi. Trong các shop bán socola cũng bày bán tượng Chú Bé đứng tè bằng những chất liệu: gỗ, thạch cao, đồng thau, than đá. Kích cỡ cũng đủ loại, từ nhỏ bằng cục tẩy học sinh, cho tới to như bức tượng chú đang đứng “tè” ở đầu phố.
Những nét văn hóa thú vị
Nếu các nước khác gây bất ngờ cho du khách bằng những phong tục độc đáo đầy sắc màu, thì nước Bỉ sẽ mang đến cho bạn nhiều điều thú vị nho nhỏ từ những nét văn hóa rất bình dị. Ví như món khoai tây chiên fritkots lừng danh, cùng niềm đam mê truyện tranh đặc biệt của dân Bỉ. Điều đó khiến không ít du khách cảm thấy nước Bỉ thật hồn nhiên và tươi trẻ.
Dù chỉ là khoai tây chiên nhưng fritkots là loại khoai bintje đặc biệt của Bỉ, và được chiên bằng kỹ thuật “bí truyền” khiến ai ăn cũng “nhớ đời”. Và thương hiệu fritcots trứ danh nhất ở Brussels là Nhà hàng Antoine đã có hơn 4 đời làm món này. Ngoài Nhà hàng Antoine, hằng tháng chính quyền Brussels còn có giải thưởng “Bàn tay vàng chiên fritkots” để khuyến khích các đầu bếp luyện tay nghề với món ăn truyền thống nổi tiếng của họ. Ước tính toàn nước Bỉ có khoảng 8.000 nhà hàng chuyên làm món fritkots.
Trên đường phố Brussels, du khách còn gặp rất nhiều truyện tranh ở các nhà sách lớn nhỏ. Ở ngay thủ đô Brussels cũng có một nhà bảo tàng truyện tranh riêng biệt (Musée de la BD), lưu trữ gần như tất cả các truyện tranh nổi tiếng thế giới.
Dân Bỉ thích đọc truyện tranh và các nhân vật trong truyện tranh một cách lạ lùng. Đi trên đường phố Brussels, thỉnh thoảng gặp các hình nộm khổng lồ dựng ven đường. Đó là những nhân vật truyện tranh mà dân Brussels ưa thích, như Tintin, Gaston, Lucky Luke, chó Snoopy… Rất nhiều người thích đứng cạnh các hình nộm này để chụp ảnh lưu niệm.
Hay như một hình ảnh mà ít người chú ý tới về quan niệm “âm – dương” của người Brussels, là ở một phố cổ xây toàn bằng gạch đỏ để mộc không trát, có nhóm tượng xếp đặt: Một mũi tên bằng cổ tay bay lên (sức mạnh đàn ông), dựng bên cạnh biểu tượng chiếc gót giầy phụ nữ, như một phạm trù cặp đôi.
Nhà giàu cũng khóc
Đêm cuối ở Brussels, tôi bỗng giật mình thấy Đài truyền hình Trung ương Bỉ đưa tin về cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ đáng lo ngại (hơn cả thịt bò điên và khuẩn E.Coli) ở một số nước trong Liên minh châu Âu, vốn có “nền kinh tế lớn nhất” ở một nửa bán cầu này. Ông Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) Herman Van Rompuy cho biết, các nước Khu vực đồng tiền chung (Eurozone) dự kiến cuộc họp thượng đỉnh khẩn cấp tại Brussels nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng nợ kéo dài ở châu Âu. Trong đó có bàn thảo gói cứu trợ thứ hai cho Athens (Hy Lạp), nhằm ngăn chặn sự lây lan nghiêm trọng của khủng hoảng này, tránh nguy cơ hiệu ứng domino vỡ nợ trong khu vực. Mà Hy Lạp đang gánh khoản nợ khổng lồ lên tới 340 tỷ Euro không còn khả năng huy động vốn. Trước đó, Hy Lạp, Ireland, Bồ Đào Nha, đến Ý- nền kinh tế thứ 3 EU, cũng chao đảo khoản nợ công khổng lồ gần 1.900 tỷ Euro. Cơ quan quản lý Ngân hàng châu Âu (EBA) đã tổ chức “sát hạch” về “khả năng chống đỡ” trước các cú sốc tài chính do chính cơ quan này tiến hành, thì 8 trong tổng số 91 ngân hàng châu Âu đã không vượt qua được cuộc sát hạch giả định về sự tụt dốc thị trường chứng khoán và bất động sản. Kết quả có 5 ngân hàng của Tây Ban Nha, 2 ngân hàng của Hy Lạp, 1 ngân hàng của Áo không đáp ứng nổi về vốn, thiếu 2,5 tỷ Euro. Ngọai trưởng Mỹ Hilary Clinton mặc dù ở nửa bán cầu bên kia cũng lo ngại cuộc khủng hoảng nợ đang diễn biến ngày một tồi tệ ẩn chứa nhiều rủi ro. Nếu vỡ nợ, không chỉ Hy Lạp, mà cả châu Âu sẽ ảnh hưởng nặng nề, thậm chí cả Mỹ cũng sẽ chịu tác động không nhỏ từ cú sốc kinh tế lớn ấy.
Vậy là thành phố Brussels Thủ đô của nước Bỉ, và cũng là Thủ đô của Liên minh châu Âu, liên tục diễn ra các cuộc hội nghị nóng bỏng không khí chiến tranh của NATO, hết tập trận ở biển Đen biển Đỏ, phong tỏa vịnh Ba Tư cấm vận Iran, triển khai “Lá chắn tên lửa”, đến cuộc chiến chống khủng bố liên miên không có hồi kết ở Afganistan, lại “dính” thêm vào nội chiến ở Libya… Nay lại phải chạy đôn chạy đáo đau đầu với cuộc khủng hoảng tài chính nợ công ở ngay trong lòng Eurozone. Những dòng tin breakingnews mang hình hài “quả cầu gai” của những cú sốc ấy, làm người dân Bỉ không thể an bình vui vẻ với Chú Bé đứng tè, với socola, với tranh truyện, cùng món khoai tây chiên friscots được. Xem ra, thì “nhà giàu… cũng khóc”.
Kỳ tiếp theo Anh tôi
Khiếu Quang Bảo
Bình luận