Lạc vào miền cổ tích tại Choản Thèn - Lào Cai.
Tọa lạc ở độ cao trên 2000m so với mực nước biển, xã Y Tý (thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai) lặng lẽ tựa mình vào dãy Nhìu Cồ San hùng vĩ. Người ta lên Y Tý để săn tìm biển mây, để ngắm nhìn những ngôi nhà tường trình cổ kính, để đắm mình trong những ruộng bậc thang biến đổi màu sắc theo mùa và để tìm đến công viên Choản Thèn đẹp như chốn bồng lai tiên cảnh.
Choản Thèn là một trong những thôn cổ của đồng bào Hà Nhì đen, tồn tại trên 300 năm. Trải qua lịch sử hình thành lâu đời, thôn Choản Thèn vẫn lưu giữ được vẹn nguyên nét đẹp truyền thống và bản sắc văn hoá độc đáo của người Hà Nhì nơi đây. Choản Thèn dịch từ tiếng Hà Nhì có nghĩa là bản làng có hình tròn và xung quanh là những thửa ruộng bậc thang bao quanh.
Bản Choản Thèn đẹp quanh năm nhưng với từng thời điểm vùng đất này lại đẹp và quyến rũ theo một cách riêng. Nếu bạn muốn săn mây thì từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau là lý tưởng nhất. Hãy tưởng tượng, cả thung lũng rộng lớn chỉ sau một đêm đã nằm gọn dưới những lớp mây, biến những đỉnh núi cao thành những hòn đảo nhỏ trong biển mây trắng xóa, đẹp như lạc vào chốn bồng lai.
Hai cây đuya cổ thụ tại thôn Choản Thèn, Y Tý.
Vào độ tháng 5, tháng 6 mùa nước đổ, ruộng bậc thang Choản Thèn lấp lánh dưới nắng, bắt đầu một mùa vụ mới, để rồi từ tháng 8 giữa tháng 9 mùa lúa chín cũng rất tuyệt để bạn lên Choản Thèn, thưởng thức bức tranh rực vàng lấp lánh của những cánh đồng lúa đang bước vào vụ thu hoạch. Choản Thèn mùa lúa chín là một trong những địa điểm “săn lúa chín” đẹp nhất vùng Tây Bắc.
Mùa nước đổ - ruộng bậc thang tại Choản Thèn, Y Tý.
Sắc vàng mùa lúa chín tại Choản Thèn.
Trong hành trình khám phá mảnh đất Y Tý, du khách không thể bỏ qua công viên Choản Thèn, cách trung tâm xã tầm 1 km. Gọi là công viên, nhưng thực chất đây là khoảng đất trống, bằng phẳng ở cuối thôn, nơi có hai cây đuya già cổ thụ hàng trăm năm tuổi, mọc song song vươn mình lên trời cao.
Nhiều du khách còn yêu mến đặt tên cho 2 cây cao ấy là “cây hạnh phúc”. Đứng ở đây, du khách có thể ngắm di sản thung lũng ruộng bậc thang Thề Pả - Thung lũng “no ấm” của cả bản. Bất kể là sáng sớm bình minh hay chiều hoàng hôn, không gian nơi này đều rất lãng mạn và nên thơ khiến du khách nào đến đây cũng muốn check-in làm kỷ niệm.
Không chỉ đẹp và độc đáo, công viên Choản Thèn còn mang ý nghĩa to lớn là mảnh đất tinh thần của người dân Hà Nhì. Chẳng cần cuộc sống đắt đỏ, xa hoa, những đứa trẻ Hà Nhì đã có một tuổi thơ bình dị và an yên như thế. Và cũng chính nơi này, người ta có thể tìm được cho mình một chiếc vé quay về tuổi thơ.
Chiếc lán ở công viên Choản Thèn là nơi tổ chức lễ hội Khô Già Già – lễ hội cầu mùa, đây là lễ hội lớn nhất của người Hà Nhì đen với ý nghĩa cầu mong về một mùa vụ bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Nếu như người Kinh có câu “Làm nhà, lấy vợ, tậu trâu” để chỉ ba việc lớn của đời người, thì người Hà Nhì lại có câu “Lạ Khố Khố Hứ Chà” có nghĩa rằng ngôi nhà là quan trọng nhất. Những ngôi nhà trình tường ở bản Choản Thèn cũng tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt. Những nếp nhà trình tường giúp giữ ấm vào mùa đông và làm cho không khí mát mẻ vào mùa hè. Nhà được xây đơn sơ nhưng chắc chắn, nhìn từ xa trông như một cái nấm khổng lồ.
Nếp nhà trình tường giúp giữ ấm vào mùa đông.
Ngoài ra, người Hà Nhì đen vẫn lưu giữ được nhiều nét văn hóa như trang phục truyền thống, nghề nấu rượu, đan lát, trang trí hoa văn thổ cẩm và các làn điệu dân ca, dân vũ, lễ hội, trò chơi dân gian.
Tháng 6 năm 2021, bản Choản Thèn đã được UBND tỉnh Lào Cai công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh. Để có được kết quả này không thể không nhắc đến sự đóng góp to lớn của dự án “Thúc đẩy Bình đẳng giới thông qua Nâng cao Hiệu quả Kinh tế Sản xuất Nông nghiệp và Phát triển Du lịch tại hai tỉnh Lào Cai và Sơn La” (GREAT).
Đây là một dự án được tài trợ với tổng kinh phí 33.7 triệu đô la Úc (tương đương khoảng 600 tỷ đồng Việt Nam) nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số, tập trung vào các tỉnh có nhiều nhóm dân tộc thiểu số sinh sống là Sơn La và Lào Cai ở khu vực Tây Bắc của Việt Nam. Chính dự án này đã góp phần mang du lịch cộng đồng về với bà con Hà Nhì tại Choản Thèn và giúp cho chất lượng cuộc sống của đồng bào Hà Nhì nơi đây ngày một tốt đẹp hơn.
Đến với các Homestay ở Choản Thèn, du khách được nghỉ trong những căn nhà trình tường đơn sơ nhưng sạch sẽ, có đủ các dụng cụ sinh hoạt cơ bản. Đặc biệt, bạn còn được phục vụ các món ăn đặc sản của người dân Hà Nhì – Y Tý. Vào dịp cuối tuần, đội văn nghệ hội phụ nữ của thôn sẽ biểu diễn những tiết mục văn nghệ đặc sắc hay thưởng thức các món ăn dân dã của người Hà Nhì.
Y Tý như một thiên đường du lịch vừa lạ, vừa quen của miền núi Tây Bắc nước ta. Có về Y Tý, bạn nhớ dành thời gian ghé bản Choản Thèn – một bản làng vừa đẹp, vừa bình yên, nơi có thể tận hưởng trọn vẹn nét đẹp an nhiên, tự do tự tại của đất trời Tây Bắc, lại mang đến nhiều trải nghiệm đáng nhớ cho du khách gần xa.
Bình luận