Sốt lâu không hạ khi mắc COVID-19, xử trí thế nào?

BS Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm oxy cao áp Việt - Nga (Bộ Quốc phòng) chia sẻ, bị sốt khi mắc COVID nghĩa là hệ miễn dịch vẫn hoạt động tốt. Tuy nhiên sốt cao quá, cơ thể mệt mỏi do mất nước, mất điện giải, từ đó gây đau đầu, mất ngủ, ăn kém, co giật ở trẻ em... 

Bạn có thể hạ sốt với paracetamol, liều dùng tùy theo lứa tuổi. Nếu không dùng được paracetamol thì có thể sử dụng ibuprofen. Ngoài dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn, bạn cần bù đủ nước và điện giải để cơ thể đỡ mệt mỏi. Điện giải ở đây chủ yếu là kali, natri và clo, tức kali và muối ăn.

“Nghe thì đơn giản, nhưng đây chính là các thành phần rất quan trọng để đảm bảo việc dẫn truyền thần kinh và co cơ. Hiện  oresol, các gói bổ sung điện giải, nước dừa, nước cháo, chanh muối... là những sản phẩm thông dụng”, BS Hoàng nói.

Vấn đề nhiều người quan tâm là tại sao sốt kéo dài tới ngày thứ 6-7, thậm chí tới ngày thứ 10, cứ hết thuốc hạ sốt là sốt trở lại. Cần xử lý tình huống này thế nào?

BS Hoàng phân tích, sốt có thể do virus hoặc vi khuẩn và thường có 3 trường hợp xảy ra như sau:

Sốt do SARS-CoV-2

Cần làm test PCR hoặc test nhanh, trường hợp chỉ số Ct thấp hoặc vạch test (T) đậm, nghĩa là virus còn nhiều, phải tiếp tục dùng thuốc kháng virus. Ở Việt Nam hiện nay, có thể dùng molnupiravir theo chương trình thử nghiệm (5 ngày) hoặc favipiravir.

Sốt do nhiễm vi khuẩn

Người bình thường dễ viêm họng, viêm amiđan, viêm phế quản... thì khi mắc COVID cũng dễ nhiễm vi khuẩn. Tuy nhiên, việc xác định nhiễm khuẩn hay chưa cũng không dễ dàng. “Nếu bệnh nhân sốt kéo dài không dứt, test nhanh vạch T mờ, không bị đau nhức cơ khớp thì nhiều khả năng sốt do vi khuẩn. Lúc này người đó nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng kháng sinh”, BS Hoàng nói.

Để chắc chắn, bạn cần xét nghiệm công thức máu để xem bạch cầu có tăng hay không. Bạch cầu có nhiều loại, khi nhiễm khuẩn thì lượng bạch cầu hạt hay bạch cầu đa nhân trung tính sẽ tăng.

Xét nghiệm CRP cũng có thể đánh giá việc có nhiễm khuẩn hay không. Đặc biệt, một xét nghiệm rất tốt để đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn là procalcitonin (PCT). Thậm chí, chỉ cần dựa vào chỉ số PCT, có thể quyết định dùng hay không dùng kháng sinh, với liều lượng thế nào, có phải nhập viện cấp cứu (nhiễm khuẩn huyết) hay không.

Loại kháng sinh bắt đầu sử dụng thường là nhóm beta_lactam (amoxicillin/clavulanic, ampicillin/sulbactam, ceforuxime, cefpodoxim, cefixim...).

Ở người lớn có thể kết hợp nhóm quinolon (ciprofloxacine hoặc levofloxacine, moxifloxacine) Nhóm này không được dùng cho trẻ em vì gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ và xương.

Ở trẻ em, có thể kết hợp nhóm macrolid (erythromycine, azithromycine hoặc clarithromycine), tuy nhiên việc kết hợp giữa beta_lactam diệt khuẩn và macrolid kìm khuẩn không phải là giải pháp tối ưu.

Ngoài ra, một số nhóm kháng virus khác như cyclin (tetracyclin, doxycyclin) và metronidazol...

Theo bác sĩ nguyên tắc cần phải làm kháng sinh đồ để xác định xem vi khuẩn còn nhạy cảm với loại kháng sinh nào, nhưng việc này rất mất thời gian. Bác sĩ cũng lưu ý, khi đã dùng kháng sinh, bạn cần dùng liều đủ mạnh, sau đó có thể giảm dần liều. Dùng kháng sinh khiến hệ vi khuẩn ruột bị tổn thương, nên phải bổ sung men tiêu hóa. Sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến nhờn thuốc, cần hết sức lưu ý.

Sốt do nhiễm virus khác

Test nhanh vạch T mờ hoặc không lên, xét nghiệm không thấy nhiễm khuẩn. Trường hợp này là do nhiễm loại virus khác, không phải SARS-CoV-2. Đây là tình huống khá bình thường, không hề hiếm gặp. Bệnh nhân thường chảy nước mũi, đau cơ khớp, ớn lạnh...

Lúc này bệnh nhân sốt như cảm cúm thông thường và đành phải điều trị triệu chứng, đợi khi hết sốt. Bệnh nhận có thể dùng Tamiflu hoặc Arbidol trong trường hợp này, nhưng hiệu quả không thực sự chắc chắn.

Ngoài việc xử lý sốt, bệnh nhân vẫn cần phải súc họng nước muối sinh lý + povidone iodin 1% hoặc chlorhexidin gluconat 0,12-0,2%, đo SpO2 thường xuyên để báo cơ quan y tế kịp thời.