CNBC thực hiện phóng sự đặc biệt về một ‘Thương hiệu quốc gia Việt Nam’

“Thương hiệu quốc gia Việt Nam” (Vietnam Value) là chương trình duy nhất của Chính phủ Việt Nam tiến hành với mục đích quảng bá hình ảnh quốc gia, thương hiệu quốc gia thông qua thương hiệu sản phẩm. Tập đoàn Tân Hiệp Phát – Number One lần thứ 4 nhận được phần thưởng cao quý này.

Trước đó, kênh truyền hình tài chính nổi tiếng nhất thế giới CNBC (Mỹ) đã cử một ê kíp thực hiện phóng sự về một mô hình doanh nghiệp gia đình mà họ cho là thành công bậc nhất ở Việt Nam.

Câu chuyện giữa phóng viên CNBC Pauline Chiou với ông Trần Quý Thanh và 2 cô con gái (Trần Uyên Phương, Trần Ngọc Bích) đã làm nổi bật nỗ lực phi thường trong lao động của các thành viên trong gia đình này để đưa doanh nghiệp vượt qua khó khăn và vươn ra quốc tế. Tân Hiệp Phát hiện là một trong những doanh nghiệp dẫn đầu trên thị trường nước giải khát trong nước và được định giá khoảng 2 tỷ USD.

Tôi là Pauline Chiou của Đài truyền hình CNBC (Mỹ) đang có mặt tại TP.HCM. Trong tập này của chương trình “Running in the Family”, chúng ta sẽ tìm hiểu về gia đình họ Trần - đang được xem là một trong những hình mẫu thành công ở Việt Nam, để thấy được con đường của họ từ con số 0 đến một cơ ngơi với công nghệ tiên tiến bậc nhất thế giới.

- Những năm 1990 mở ra một chân trời mới cho đất nước Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng nhảy vọt của nền kinh tế (khoảng 7% mỗi năm) đem đến vô vàn cơ hội cho người dân. Chính trong khoảng thời gian này Tân Hiệp Phát bắt đầu được hình thành?

Ông Trần Quí Thanh: Trong tôi xuất hiện nhiều cảm xúc lẫn lộn khi đất nước được giải phóng năm 1975. Điều may mắn của tôi là được sinh sống và học tập dưới hai hệ thống: Tư bản chủ nghĩa trước năm 1975 và Xã hội chủ nghĩa bây giờ. Nhưng điều không may là vào thời điểm đó, tình hình kinh tế rất xấu, các doanh nghiệp nhỏ như chúng tôi thật khó khăn để tồn tại. Bấy giờ, có rất nhiều người rời bỏ Sài Gòn nhưng tôi luôn ghi nhớ là: Tôi không bao giờ từ bỏ quê hương mình.

Doanh nhân 63 tuổi giờ đây đang gặt hái những thành quả xứng đáng với công lao và tâm huyết ông tạo dựng trong nhiều năm. Tân Hiệp Phát hiện có 4 nhà máy trên khắp Việt Nam với hơn 4.000 nhân viên. Ngoài ra, tập đoàn này còn tạo ra việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng ngàn nhân công trên khắp đất nước.

- Tân Hiệp Phát cũng có bước đi táo bạo khi đầu tư 300 triệu đô la cho 10 dây chuyền sản xuất tự động công nghệ Aseptic hiện đại nhất thế giới để đảm bảo cho các sản phẩm được chiết rót và đóng chai hoàn toàn vô trùng và hợp vệ sinh. Để chiếm lĩnh nhiều thị phần ngày càng nhiều, Tân Hiệp Phát đang tích cực phát triển các sản phẩm mới, đặc biệt ở phân khúc nước giải khát có lợi cho sức khỏe. Theo ước tính mới nhất, Tân Hiệp Phát đang phát triển hơn 100 sản phẩm mới?

Bà Trần Uyên Phương: “Khi chúng tôi định tung ra thị trường sản phẩm trà xanh, rất nhiều chuyên gia trong nước băn khoăn, vì làm sao một công ty nội địa lại có thể thành công khi đóng chai một thứ mà người ta vẫn tặng miễn phí ở đa số các quán cà phê, đó là trà. Người ta luôn tặng kèm trà miễn phí. Khi các thương hiệu đa quốc gia, thương hiệu quốc tế đã thất bại ở phân khúc này, làm sao lại có thể tin rằng một công ty nội địa lại có thể chiến thắng? Điều đó là không thể!

Và nhiều người từ các chuyên gia đến marketeers ở các tập đoàn lớn liên tục thách thức chúng tôi. Nhưng cha tôi tin tưởng vào con đường ông đã chọn. Và ông ngay lập tức bắt tay vào hành động. Sau hai năm, thành công đã minh chứng cho niềm tin của ông. Trà xanh trở thành sản phẩm bán chạy hàng đầu ở Việt Nam.

- Là người sáng lập Tân Hiệp Phát, trăn trở của ông Trần Quí Thanh không chỉ đơn giản là nhượng lại ghế CEO của mình cho các con mà ông còn muốn truyền lại triết lý và kinh nghiệm quản lý cho thế hệ kế thừa?

Ông Trần Quí Thanh: Các con của tôi trước hết đều là những người lao động thực sự, lao động cật lực và sáng tạo không ngừng. Chúng đều cùng với tôi làm việc không dưới 16 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Và chúng đều có những điểm mạnh riêng mà tôi thấy rất thú vị. Quan trọng là chúng có cùng chung niềm đam mê, khao khát muốn phát triển Tân Hiệp Phát với tôi. Tuy nhiên, chúng tuổi còn trẻ, thiếu tự tin và sợ rủi ro. Tôi muốn chúng liều lĩnh hơn nữa, mạnh mẽ hơn nữa, quyết đoán hơn nữa bởi đó là cách tốt nhất để học hỏi và để đưa doanh nghiệp đến một tầm cao mới.

- Ông hy vọng gì về tương lai của con gái mình trong công ty? Có phải mục tiêu của ông là Phương trở thành CEO và đưa tập đoàn đến một tầm cao hơn hay ông có một khải tượng lớn lao hơn cho con gái mình?

Ông Trần Quí Thanh: Tôi phải chọn đúng người sẽ trở thành CEO của Công ty và trao lại trọng trách này cho người có năng lực. Tôi hy vọng rằng các con tôi sẽ làm việc cật lực để đạt được điều đó, thay vì mặc nhiên cho rằng chúng sẽ được trao cho một vị trí. Bởi vì kế thừa một doanh nghiệp không phải là một đặc lợi, mà là một trọng trách.

- Tiếp theo, thế hệ trẻ sẽ chia sẻ cho chúng ta biết làm việc cho doanh nghiệp gia đình và cho bậc phụ huynh nghiêm khắc nghĩa là như thế nào?

Bà Trần Uyên Phương: Tôi đã phải làm việc ở vị trí thư ký trong suốt 9 tháng trời để chứng minh cho cha tôi thấy rằng tôi có khả năng.

Bà Trần Ngọc Bích: Ông là người đòi hỏi rất khắt khe! Nếu có ý tưởng, ông sẽ thức dậy lúc 4 giờ sáng và sau đó đánh thức 2 chúng tôi: "Chúng ta cùng thảo luận về ý tưởng này đi nào!"

- Tân Hiệp Phát là một tập đoàn còn khá trẻ với tuổi đời chỉ có 22 năm. Tuy nhiên, họ tăng trưởng với tốc độ nhanh đến chóng mặt. Năm 2015, Tân Hiệp Phát đã bán hơn 1 tỷ lít nước giải khát cũng như xuất khẩu sản phẩm sang 16 quốc gia khác trên khắp thế giới, bao gồm Trung Quốc và Úc… Ở tuổi 34, với trách nhiệm về marketing và phát triển thương hiệu tập đoàn, bà Trần Uyên Phương có suy nghĩ gì?

Bà Trần Uyên Phương: Điều quan trọng mà chúng tôi hướng đến là phải bảo đảm rằng các sản phẩm của Tân Hiệp Phát luôn sẵn có, để người tiêu dùng tìm thấy. Ở đây, chúng tôi không gọi là “khách hàng” mà gọi là ”người tiêu dùng”. Ngay khi cảm thấy khát, người tiêu dùng có thể tìm thấy và uống ngay sản phẩm của chúng tôi. Đó là lý do tại sao chúng tôi cần xây dựng một hệ thống để quản lý hơn 250.000 cửa hàng bán lẻ để mọi người luôn nhìn thấy thương hiệu THP và dễ dàng tìm thấy sản phẩm khi cần.

- Có phải cha cô luôn mong muốn cô sẽ làm việc cho Tân Hiệp Phát? Cô cũng biết chắc mình sẽ làm việc cho doanh nghiệp của gia đình mình?

Bà Trần Uyên Phương: Cha tôi chưa bao giờ nói rằng, ông muốn tôi làm việc cho Tân Hiệp Phát nhưng ông chia sẻ với tôi nhiều câu chuyện về cuộc đời ông, về triết lý sống, triết lý kinh doanh. Chính xác mà nói, tôi là người chọn lựa sẽ ở lại và gia nhập Tân Hiệp Phát.

Thậm chí tôi đã từng phải làm ở vị trí thư ký suốt 9 tháng trời để chứng minh với cha mình rằng: Tôi có năng lực. Tôi còn phải thương lượng mức lương với chính cha của mình. Tôi đã phải trải qua rất nhiều khó khăn,  nhất là khi tôi làm không đúng. Còn ba tôi luôn tỏ ra là một người sếp nghiêm khắc, công bằng.

Có lúc, tôi bị chính ba mình trách phạt, tôi phải an ủi mẹ tôi rằng: “Đây là công việc của con và con phải làm việc. Hãy để con giành được niềm tin của sếp con".

- Thế là chị đã từng phải thương lượng mức lương của mình với chính cha mình sao?

Bà Trần Uyên Phương: Đúng thế

- Việc đó có khó khăn không?

Bà Trần Uyên Phương: Không phải là khó, nhưng cảm xúc rất dễ chen vào. Thật rất dễ xúc động vì nó cứ lẫn lộn những suy nghĩ rằng mình xứng đáng hay không xứng đáng. Tôi cần phải luôn ghi nhớ rằng mình đang nói về công việc. Tôi cần phải ngăn chặn mọi cảm xúc và điều đó sẽ giúp tôi trở nên chuyên nghiệp hơn.

Sau đó, tôi cũng áp dụng nó với các nhân viên của tôi. Tôi khá bận rộn nhưng chưa bao giờ từ chối cuộc nói chuyện với nhân viên của mình. Khi các mối quan hệ gần gũi hơn, tôi đón nhận thông tin phản hồi từ họ... Khoảng cách  cũng vì thế mà dần thu nhỏ lại. Khi tôi làm việc gì đó đúng đắn, đôi khi cha vẫn nói với tôi “Ba yêu con rất nhiều” ... Điều đó, dường như giúp tôi trưởng thành hơn.

- Và ông Thanh đã cho chị khởi đầu với công việc đầu tiên là thư ký trong công ty, khi nhìn lại chị có cảm thấy rằng ông đã cố gắng để huấn luyện, trang bị cho chị từ chỗ thấp nhất và đánh giá cao những gì mà toàn thể công ty đang làm không?

Bà Trần Uyên Phương: Có. Cha tôi là thực sự rất công bằng. Ông nói với tôi rằng trước tiên con cần phải nói cho cha biết về kinh nghiệm của con và điểm mạnh của con là gì. Sau đó con phải giành được sự tin tưởng của ba. Vai trò cao hơn có nghĩa là trách nhiệm cao hơn; chứ không phải là có nhiều lợi ích hơn.

Trong công việc kinh doanh gia đình, chúng tôi luôn nói về việc mỗi thành viên có thể đóng góp và tạo nên di sản gia đình như thế nào, chứ không phải về những lợi ích bạn nhận được từ gia đình.

- Ở Tân Hiệp Phát, cô con gái thứ 2 Trần Ngọc Bích đảm nhận mảng nhân sự và quản trị. Nữ doanh nhân 31 tuổi này đã từng du học và sinh sống ở Vương quốc Anh 3 năm. Là người lanh lợi và thích khám phá cái mới, cô từng không có ý định tham gia công việc kinh doanh của gia đình.

Bà Trần Ngọc Bích: Khi còn sống ở Anh, tôi có rất nhiều kế hoạch cho bản thân mình, tôi thích đi du lịch và rất đam mê chơi thể thao nữa. Tôi từng muốn mình sẽ là vận động viên và không nghĩ sẽ giúp ích gì cho công việc kinh doanh của gia đình.

Thế nên, ban đầu, tôi chỉ ý định giúp ba tôi một chút công việc. Nhưng rồi đột nhiên tôi nhận ra rằng: Thật là may mắn khi tôi được tham gia vào công việc của gia đình, để có cơ hội đóng góp cho xã hội, có cơ hội chăm lo cho hàng ngàn gia đình người lao động ở Tân Hiệp Phát. Tôi xem đó là vận may và là lý do tại sao tôi quyết định ở lại công ty.

- Bích này, chị cảm giác như thế nào khi làm việc cho cha mình?

Bà Trần Ngọc Bích: Cha tôi là một người có nhiều đòi hỏi khắt khe. Nhiều khi tôi hay nói đùa với mọi người rằng: Bạn biết là khi bạn về nhà, CEO sẽ không gọi bạn nữa. Nhưng cha tôi luôn biết chính xác tôi đang ở phòng nào. Ông sẵn sàng đánh thức tôi dậy khi có điều gì muốn nói. Khi cha tôi có ý tưởng mới và thức dậy lúc 4 giờ sáng, ông sẽ đánh thức mọi người trong nhà dậy để thảo luận.

Và đôi khi, tôi muốn nói rằng: “Cha ơi, để con ngủ đi. Con không muốn dậy đâu".

Nhưng thật ra, điều này dạy dỗ chúng tôi rất nhiều điều. Đó là tâm lý luôn sẵn sàng hành động một cách nhanh chóng nhất. Cha tôi cũng dạy tôi ý thức hơn về tính cấp bách của công việc và cả bài học phải chú ý cẩn thận đến từng chi tiết vì điều đó tạo nên sự khác biệt.

- Em trai của chị đang kinh doanh riêng ngoài công ty? Chị có muốn em ấy cũng gia nhập Tân Hiệp Phát không?

Trần Ngọc Bích: Tôi nghĩ rằng, trong gia đình chúng tôi, chúng tôi tin là mọi người nên sống sao cho phát huy trọn vẹn tiềm năng của họ. Chúng tôi không nhất phải trở thành ông nọ bà kia, chúng tôi không cần phải đóng khung mọi thứ theo một cách nào đó. Em trai tôi đã chọn sự nghiệp kinh doanh của riêng mình vì đó là niềm đam mê cảm hứng của em. Chúng tôi luôn ủng hộ em đi theo con đường của mình.

- Dù người chủ gia đình Trần Quí Thanh có ý định sẽ truyền lại đế chế Tân Hiệp Phát cho các con gái mình, điều đó không khiến ông từ bỏ việc tuyển dụng các quản lý nước ngoài như Roland Ruiz người Philippines, để bổ sung những ý tưởng mới và triển vọng tăng trưởng kinh doanh.

Roland: Tôi đã làm việc với họ khoảng 6 năm nay, tôi biết những gì họ đang cố gắng đạt đến và thậm chí nếu họ không nói ra tôi cũng nắm được mục tiêu họ đang hướng đến. Vai trò của tôi là đảm bảo rằng họ đạt được điều đó cách tốt nhất có thể và có thể kiểm tra, đưa ra một quan điểm thay thế với tư cách như một người đứng ngoài hoặc như một người đã có nhiều thời gian làm việc cho rất nhiều các công ty bên ngoài.

- Như vậy, ông Roland là CEO Phó của một doanh nghiệp gia đình, ông không phải là người gia đình, ông thậm chí còn không phải là người Việt Nam - làm thế nào Dr. Thanh thuyết phục ông gia nhập Công ty và chuyển đến sống ở Việt Nam?

Roland: Đó là một câu hỏi thú vị. Tôi không cảm thấy mình là người ngoài trong công ty này vì gia đình đã tiếp nhận tôi. Khi tôi về nhà họ gửi cho tôi trái cây, khi vợ tôi bị ốm họ nói rằng họ sẽ đưa vợ tôi đến bệnh viện, vì vậy trong nhiều cách, tôi cảm thấy như họ là gia đình. Vì vậy, ý nghĩ đó chưa bao giờ xuất hiện trong tâm trí tôi.

Còn về lý do tại sao tôi gia nhập Tân Hiệp Phát? Tôi gia nhập vì tôi thích họ và tôi cũng thích những gì họ đang cố gắng đạt đến. Với tôi chuyện này không hề phức tạp.

- Dù đã sẵn sàng hay chưa, Tân Hiệp Phát đang thiết lập tầm nhìn để vươn ra biển lớn, vươn ra thị trường quốc tế. Tuy nhiên, họ cũng tập trung vào việc đền đáp lại thị trường nội địa thông qua một số chương trình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR).

Bà Trần Uyên Phương: Chúng tôi muốn Tân Hiệp Phát sẽ trở thành một tấm gương tiêu biểu để giới thiệu doanh nghiệp Việt Nam đến với thế giới. Để làm được điều đó, chúng tôi nghĩ rằng CSR là điều quan trọng để công ty phát triển, chứ không nghĩ rằng việc này là do áp lực.

Chúng tôi muốn phát triển dài hạn bởi vì nếu xã hội tốt đẹp, tôi nghĩ rằng việc kinh doanh của chúng tôi cũng phát triển tốt. Vì vậy, chúng tôi đã chọn một dự án dài hạn, chẳng hạn như tài trợ xây cầu ở các địa phương hoặc lắp các trạm lọc nước ngọt cho người dân vùng nước bị nhiễm mặn.

Những công trình đó đã giúp ích cho hơn 100.000 hộ gia đình được hưởng lợi từ 12 cây cầu, hàng chục ngàn hộ dân khác có nước ngọt để sinh hoạt. Không chỉ vậy, trong gần 20 năm qua, chúng tôi đã dành trung bình mỗi năm 1,5 triệu USD tài trợ cho các hoạt động thể thao.