Bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân

Ngày 11/12, Văn phòng Chủ tịch nước họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố 7 luật được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 10, trong đó có Luật Cư trú năm 2020.

Luật Cư trú năm 2020 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2021 gồm 7 chương, 38 điều và có một số nội dung mới, sửa đổi, bổ sung so với Luật Cư trú năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2013).

Việc xây dựng, ban hành Luật Cư trú năm 2020 nhằm bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân; góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự trong tình hình mới; thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến công tác đăng lý, quản lý cư trú; đáp ứng yêu cầu ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến trong công tác quản lý cư trú, trọng tâm nhằm xây dựng, quản lý cư trú qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. 

Chương IV của luật quy định việc đăng ký, quản lý thường trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang phương thức quản lý hiện đại bằng công nghệ thông tin, thông qua việc sử dụng mã số định danh cá nhân để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Bên cạnh đó, Luật Cư trú năm 2020 bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương nhằm tạo sự bình đẳng trong quản lý cư trú đối với mọi công dân, bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013. 

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng khẳng định, Luật Cư trú năm 2020 được ban hành bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân. Luật đã cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người, quyền công dân liên quan đến quản lý cư trú theo hướng quy định công khai, minh bạch, đơn giản hóa giấy tờ, giảm thời gian, chi phí, xóa bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân.

Một trong những điểm mới tác động sâu rộng đến tất cả mọi gia đình là thay đổi phương thức quản lý cư trú từ quản lý bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, sang quản lý điện tử bằng việc sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Luật đã bãi bỏ toàn bộ thủ tục về cấp đổi, cấp lại, cấp giấy chuyển sổ hộ khẩu. Một số thủ tục khác cũng được sửa đổi, bổ sung, như tách sổ hộ khẩu được xác định theo hướng đây là việc tách hộ gia đình và được thực hiện bằng việc điều chỉnh, cập nhật trường thông tin về chủ hộ, quan hệ với chủ hộ trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho hay, do sử dụng phương thức quản lý hiện đại, nên thời gian giải quyết đăng ký thường trú là 15 ngày sẽ giảm xuống tối đa là 7 ngày.

Luật đã bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc Trung ương, nhằm tạo sự bình đẳng trong quản lý cư trú đối với mọi công dân, bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp 2013 và bảo đảm tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đang sinh sống trên địa bàn thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng chưa được đăng ký thường trú, mặc dù có chỗ ở hợp pháp, ông Hùng cho biết.

Từ ngày 1/7/2021, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật Cư trú 2020 cho đến hết ngày 31/12/2022. Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.