1. Những bức tượng ngàn năm tuổi này được người dân địa phương tôn kính gọi là “balbals”, có nghĩa là “chiến binh đá”.
2. Các nhà nghiên cứu người Nga đã tiến hành một cuộc khảo sát kéo dài đến 5 năm về những bức tượng bí ẩn này, bắt đầu từ khu vực sông Orkhon linh thiêng của những người Mông Cổ.
3. Các nhà khoa học tin rằng các “chiến binh đá” này được tạo ra trong thời gian mà các vị Khả Hãn là bá chủ thảo nguyên.
4. Những “balbals” này được dựng nên mỗi khi có một vị Khả Hãn, hoàng tử hoặc một nhân vật quyền lực nào đó chết, để vinh danh và thể hiện sự tôn kính đối với họ.
5. Một bức tượng có niên đại hàng ngàn năm đã bị hư hỏng khá nhiều. Bức tượng có tư thế ngồi bắt chéo chân và tay phải đang nâng một chiếc chung uống rượu. Đó là tư thế của một người quyền quý.
6. Một trong những khu tưởng niệm lớn và nổi tiếng nhất của Mông Cổ còn tồn tại đến ngày nay nằm cách thủ đô Ulan-Bator khoảng 400km, hữu ngạn dòng sông Orkhon linh thiêng.
7. Những bức tượng “balbals” bao gồm 2 nhóm chính: nhóm có niên đại cổ xưa nhất (từ thế kỷ VI-VIII) và nhóm được tạo tác muộn hơn (khoảng thế kỷ IX-XIV).
8. Balbals xuất hiện rải rác khắp các thảo nguyên Trung Á, từ Mông Cổ cho đến tận miền Bắc Kavkaz, Nga, Ukraine, và phía Tây đến tận Dunai.
9. Hình dáng và nghệ thuật điêu khắc ở mỗi vùng đất khác nhau cũng mang các đặc trưng riêng biệt.
10. Như trường hợp những bia mộ ở phía Tây Kazakhstan này cũng kế thừa truyền thống của “balbals”, tuy nhiên đã mang nhiều ảnh hưởng của đạo Hồi.
11. Cột đá này nằm ở khu vực Altai thuộc đất nước Thổ Nhĩ Kỳ. Khu vực này là khởi điểm của dãy núi Altai tiếp giáp với cả 4 quốc gia: Nga, Kazakhstan, Mông Cổ và Trung Quốc.
12. Đây chính là nơi mà Đế chế đầu tiên của người Đột Quyết đã hình thành và phát triển thịnh vượng trong hàng trăm năm.
13. Đồng thời cũng là địa điểm khởi nguyên của thứ chữ viết cổ Orkhon Yenisei từng rất thịnh hành tại Trung Á và Thổ Nhĩ Kỳ hàng ngàn năm trước.
14. Còn đây là khu vực Kosagach của Kazakhstan, nơi từng nổi tiếng khắp thế giới với việc phát hiện ra xác ướp của công chúa Pazyryk sống từ 2.500 năm trước.
15. Một bức tượng balbals tại khu vực Altai.
16. Bức tượng này còn khá nguyên vẹn và mang phong cách của người Đột Quyết.
17. Vùng núi Altai thuộc lãnh thổ Trung Quốc là nơi có nhiều di tích của người Đột Quyết cổ đại nhất.
18. Những người dân địa phương rất tôn kính các tượng đá này, họ thường gọi chúng là “những anh hùng bằng đá”.
19. Hình ảnh những bức tượng đứng lặng im giữa thảo nguyên mênh mông tuyết trắng…
20. Hay những ngọn đồi cằn cỗi…
21. Những sườn núi lạnh lẽo và hoang vắng…
22. Như đang hoài niệm về một quá khứ xa xăm.
23. Một khu di tích khảo cổ nổi tiếng nằm gần thành phố Tokmaka của Ukraine, nơi đây tồn tại khoảng 80 bức tượng balbals thời kỳ văn hóa Đột Quyết.
24. Trải qua hàng ngàn năm mưa nắng đã khiến cho hầu hết những bức tượng này bị hư hại và đổ nát.
25. Một số bức tượng vẫn còn giữ được những đường nét chạm khắc ban đầu.
26. Tuy nhiên rất nhiều bức tượng khác đã bị bào mòn thành những cột đá đứng trơ trọi giữa thảo nguyên.
27. Bức tượng này nằm ở miền bắc của đất nước Kazakhstan.
28. Tại một số nơi người dân địa phương cố gắng bảo vệ những bức tượng theo những cách đơn sơ nhất.
29. Một di tích khảo cổ vừa được phát hiện tại tỉnh Akmola của Kazakhstan.
30. Năm 2009, một nhà khảo cổ nghiệp dư đã đào lên một balbal tại đây để bán cho bảo tàng, sau đó bị dư luận và truyền thông phản đối nên nó được trả về khu di tích.
31. Những balbals tìm thậy tại khu vực Karaganda (Kazakhstan).
32. Một balbals khác nằm kề cận.
33. Bức tượng này là một trong những balbals hoàn chỉnh và đẹp nhất. Nó được phát hiện tại tỉnh Zhambyl (Kazakhstan).
34. Niên đại của balbals này vào khoảng thế kỷ VIII.
35. Phong cách sáng tạo đa dạng của những bức tượng là bằng chứng về hoạt động giao lưu văn hóa giữa các bộ tộc Trung Á và Thổ Nhĩ Kỳ.
36. Merki-Mynbulaksky là một địa điểm khảo cổ ở phía Tây của tỉnh Alatau (Kyrgyzstan). Những bức tượng này nằm ở thượng lưu con sông Merki, trên độ cao 2700-3600m.
37. Những kiến trúc khác đều đã đổ nát, riêng hai bức tượng balbals vẫn đứng vững với thời gian.
38. Một bức tượng khác ở gần đó cũng đứng trơ trọi giữa đống đổ nát trên lưng chừng núi.
39. Một balbals mô tả người phụ nữ đứng bên cạnh những người đàn ông tại khu lăng mộ gần sông Merki. Trong số 64 bức tượng tìm thấy ở đây có đến 31 bức là phụ nữ.
40. Từ xa xưa những dân tộc sinh sống trên thảo nguyên đã có mối liên hệ gần gũi với nhau, đặc biệt là về văn hóa.
41. Cách họ tạo nên những bức tượng bằng đá nguyên khối nặng hàng chục tấn như thế này hiện vẫn là một điều bí ẩn.
42. Những tác phẩm này cũng phảng phất nét tương đồng đối với những bức tượng của văn hóa Ba Tư hay Hy Lạp, điều đó chứng tỏ những nên văn hóa cổ xưa đã có sự giao tiếp Đông – Tây.
43. Tuy nhiên hiện nay vấn đề bảo tồn những kho tàng vô giá này đang đặt ra nhiều câu hỏi chưa có lời giải đáp.
Bình luận