Ứng dụng mô hình toán trong biến đổi khí hậu và môi trường

Hội thảo về mô hình toán trong biến đổi khí hậu và môi trường đã diễn ra trong thời gian từ 19-23/10 tại Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM). Sự kiện có Mạng lưới Nghiên cứu quốc tế về Mô hình Toán học và Máy tính cho các Hệ thống phức tạp (UMMISCO), Viện Nghiên cứu vì sự phát triển (IRD) - Pháp đồng tổ chức, với sự hỗ trợ của trường Đại học Thuỷ lợi, trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc Gia Hà Nội và Viện Khoa học Thuỷ lợi.

Hội thảo là diễn đàn khoa học cho các nhà toán học và các nhà chuyên môn, nhà quản lý ứng dụng mô hình hoá toán học chia sẻ các ý tưởng, phương pháp và kết quả mới về lĩnh vực mô hình hoá toán học trong biến đổi khí hậu và môi trường. Hội thảo thu hút được trên 250 người đăng ký tham dự trực tiếp.

Trong chương trình hội thảo, 19 báo cáo mới của các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế như Mỹ, Pháp, Anh và Hàn Quốc đã được mang đến với các hướng nghiên cứu và ứng dụng đa dạng như các vấn đề về hệ động lực dòng chảy, vận chuyển bùn cát, trầm tích, ô nhiễm nước, xâm nhập mặn, các vấn đề thiên tai (khí tượng thuỷ văn, ngập lụt,...) và tính dễ bị tổn thương của khu vực đô thị và vùng đồng bằng, vấn đề sử dụng đất dưới tác động của điều kiện môi trường và biến đổi khí hậu và các vấn đề dịch bệnh như COVID-19, cúm, sốt xuất huyết,...

Với sự tham dự của các chuyên gia đến từ các lĩnh vực khác nhau, các chuyên gia về thuỷ lợi, khí tượng thuỷ văn có dịp tìm kiếm những giải pháp mới, kỹ thuật mới/sâu sắc về mặt toán học để giải quyết các bài toán của mình. Ở chiều ngược lại các nhà toán học có những hình dung rõ nét hơn về ứng dụng từ những công việc cụ thể của các nhà chuyên môn (thuỷ lợi, khí tượng thuỷ văn), trao đổi và tìm hiểu các bài toán thực tế để phát triển nghiên cứu công cụ toán học giải quyết những vấn đề đó.

Đặc biệt, hội thảo dành một phiên khoa học về Mô hình hoá tương tác để những người tham gia có thể trực tiếp tham gia và tương tác với các mô hình - nhằm mục đích nâng cao nhận thức về vấn đề ô nhiễm chất thải sinh hoạt và tác động với hệ thống thủy lợi, tạo không gian cho các ý tưởng sáng tạo để cải tiến và thúc đẩy đối thoại xã hội giữa các bên liên quan khác về vấn đề ô nhiễm.

Ngay trước thềm hội thảo là khoá học về hệ động lực chất lỏng và hệ động lực ứng dụng trong quần thể sinh thái và môi trường nhằm giới thiệu một số kiến thức toán học quan trọng được sử dụng trong giải quyết các bài toán và dự án thực tế.

Song song với hội thảo là triển lãm các mô hình toán học hướng tới các vấn đề phát triển bền vững, với các mô hình khác nhau về ứng dụng của toán học trong biến đổi khí hậu và môi trường như: mô hình về mối quan hệ giữa các phương tiện giao thông và ô nhiễm không khí, mô hình mô phỏng trực quan trên sa bàn sự lan truyền của chất độc dioxin xung quanh khu vực sân bay Biên Hoà, mô hình mô phỏng sự cố cháy nổ tại khu vực sản xuất của một nhà máy tùy thuộc vào lượng hóa chất nổ và các yếu tố khí hậu thời tiết,...

Hội thảo cũng dành một phiên thảo luận bàn tròn về các công cụ khoa học tính toán và ứng dụng trong nghiên cứu về biến đổi khí hậu và môi trường, các vấn đề liên quan đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, công bố quốc tế và hợp tác liên ngành...  tiến tới việc thành lập Mạng lưới mô hình hoá trong nghiên cứu về biến đổi khí hậu và môi trường tại Việt Nam được bảo trợ bởi VIASM.

Những hoạt động khoa học trên cũng nhằm thúc đẩy ứng dụng toán học dành riêng cho Năm Quốc tế Khoa học cơ bản vì Phát triển bền vững 2022 của UNESCO và Liên hợp quốc

Năm 2020, Chính phủ Việt Nam đã ký và phê duyệt Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021-2030, và VIASM vẫn tiếp tục giữ vai trò là đơn vị điều phối, thúc đẩy cho toán học Việt Nam phát triển bền vững. Một trong những trọng tâm chính của chương trình trong thập kỷ tới là hỗ trợ nghiên cứu, triển khai ứng dụng toán học và đào tạo nguồn nhân lực ngành Toán. Trong đó, mô hình toán học về biến đổi khí hậu và môi trường là một trong 5 định hướng ứng dụng chính mà chương trình tập trung hỗ trợ.