PGS.TS Nguyễn Thị Chính – “bà chúa nấm” của Việt Nam

Nuôi “thần dược” trị các bệnh nan y

PGS.TS Nguyễn Thị Chính là người mang các chủng nấm năng suất nhất ở châu Âu về trồng ở Việt Nam (1973), từng được Tiệp Khắc (cũ) cấp “Bằng sáng chế” về Công nghệ sản xuất nấm sò trên rơm không cần khử trùng nguyên liệu cho năng suất cao.

Từ phòng thí nghiệm vẻn vẹn 15m2 đầu tiên ở ngay tại nhà, PGS.TS Nguyễn Thị Chính đã trở thành người đầu tiên sản xuất thành công sinh khối Linh chi dạng sợi có khả năng làm tan u tới 87,06 %, khả năng khử gốc tự do đạt 59,9 % với liều 217µg/ml, nấm búp đạt 76,7 % (Đề tài hợp tác Việt Nam – Hàn Quốc theo nghị định thư chính phủ, 2003).

Đồng thời, PGS. TS Nguyễn Thị Chính cũng là người đưa ra công nghệ thu Bào tử nấm linh chi đạt cao nhất 2 kg quả thể linh chi khô thu 1 kg bào tử nấm Linh chi, loại bào tử này tốt gấp 75 lần so với quả thể linh chi. Bà cũng chế biến thương mại hóa được nhiều sản phẩm bảo vệ sức khỏe rất có giá trị.

Nói về tác dụng của các loại nấm đó, bà cho biết, “Hoạt chất sinh học có ở trong nấm dược liệu vô cùng quý. Nấm dược liệu cung cấp những yếu tố cần thiết cho cơ thể, phục hồi chức năng trí tuệ của các cơ quan, tăng khả năng miễn dịch của cơ thể, hỗ trợ điều trị bênh.. ví dụ như: ở nấm linh chi chứa 119 chất và các dẫn xuất.

Về nấm Vân chi, bà cho biết, đó là một loại nấm đặc biệt có khả năng chống ung thư tới 77.5% có tên thương mại là Copolang: “Có hai sản phẩm mà tôi đã cho ra mắt đó là dạng quả thể và dạng sinh khối sợi của nấm Vân chi. Cơ chế của nó là tăng hệ miễn dịch, “thu dọn” các gốc tự do mà cơ thể sinh ra trong quá trình trao đổi chất. Trong nấm Vân chi có các enzyme làm nhiệm vụ cảm ứng để thu gọn gốc tự do ngăn ngừa ung thư, có khả năng trung hòa chất độc rất tốt, kể cả Dioxin, đặc biệt có 2 hoạt chất sinh học rất quan trọng là PSP polysaccharit -peptit và PSK (Polysacchropeptit Krestin) từ nấm vân chi có tác dụng kiểm soát được rất nhiều loại ung thư biểu mô ở người và động vật thí nghiệm.”

PGS. TS Nguyễn Thị Chính đã từng chủ nhiệm nhiều đề tài, dự án cấp Đại học quốc gia, công nghệ sinh học cấp nhà nước và hợp tác quốc tế. Đã có nhiều thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe là kết quả của các đề tài, dự án đã được các hội đồng nghiệm thu, đánh giá cao, thực tế đã đem lại kết quả tốt trong thực tiễn nên PGS. TS Nguyễn Thị Chính đã được gọi với cái tên thân mật nhưng đầy trách nhiệm như: “Bà chúa nấm”, “nữ hoàng nấm”, “thần hoàng nấm”. Nhiều loài nấm dược liệu đã được bà đã và đang nuôi trồng để phục vụ người tiêu dùng như: Đông trùng hạ thảo, vân chi, linh chi, nấm đầu khỉ, nấm thượng hoàng, nấm mặt trời, nấm đồng tiền…

Thành công đến từ cái tâm làm khoa học chân chính

PGS.TS Nguyễn Thị Chính tâm sự, lý do thôi thúc bà quan tâm và nghiên cứu về các loại nấm dược liệu vì Việt Nam vẫn còn khó khăn nhất định về điều kiện kinh tế, tỉ lệ các bệnh nan y đang có triều hướng gia tăng.

“Nấm dược liệu - tôi cho rằng không có một loại thực phẩm nào có thể so sánh được với nó về nguồn cung cấp các loại chất dinh dưỡng và các hoạt chất sinh học. Sau hội nghị nấm quốc tế tại Hồng Kông năm 1993, tôi nhận thấy nhiều báo cáo khoa học nghiên cứu về tác dụng kỳ diệu của nhiều loài nấm, thậm chí có những bằng chứng mà khoa học vẫn chưa minh chứng được, nhưng hiệu quả thực tế thì đã chỉ ra ở trong báo cáo” .

Video: Nâng cao năng suất chất lượng nhờ khoa học công nghệ

Tên tuổi của PGS.TS. Nguyễn Thị Chính có lẽ được “định danh” mạnh mẽ nhất từ năm 1999 khi bà bắt đầu điều trị thành công một số bệnh nhân ung thư chỉ sử dụng  một số loài nấm dược liệu bằng liệu pháp tăng hệ miễn dịch, tăng tế bào giết tự nhiên của cơ thể người  bệnh đã đẩy lùi được sự phát triển của tế bào ung thư tuần hoàn trong máu. Những hoạt chất chống ung thư đã được xác định có trong một số loài nấm bà nuôi trồng như: thành phần dinh dưỡng, các enzyme, kháng sinh,     thành phần β-Glucan, các adenosin, cordycepin…

Đặc biệt, khi thực hiện đề tài hợp tác Việt Nam – Hàn Quốc theo nghị định thư chính phủ, bà đã cùng các nhà khoa học trong nước và quốc tế xác định những thành phần, hoạt chất quan trọng có trong nấm cũng như ứng dụng thử tại một số bệnh viện như: tài trợ nấm linh chi sinh khối cho 39 bệnh nhân ung thư gan nguyên phát giai đoạn muộn ở bệnh viên K, 10 bệnh nhân HIV/AIDS cho bệnh viện Đống Đa, 10 bệnh nhân làng ung thư Thanh Sơn, Phú Thọ, 10 bệnh nhân tiểu đường bệnh viện đa khoa Hà Tây, hơn 100 cháu HIV/AIDS giai đoạn muộn Ba Vì với kết quả khả quan được các bệnh viện báo cáo. Bên cạnh đó sản phẩm của công ty Nấm linh chi cũng đã được hàng vạn người tin dùng và có hiệu quả tốt.

Năm nay, PGS.TS Nguyễn Thị chính đã ở vào tuổi thất thập, nhưng bà vẫn ngày ngày miệt mài để nghiên cứu cho ra đời những chủng nấm ‘made in Vietnam’, không chỉ đạt được thành công ở thị trường trong nước, mà còn gây được tiếng vang ở thị trường nước ngoài. Bà trở thành nhà khoa học nữ người Việt đầu tiên được mời làm cố vấn đặc biệt về nấm cho thành phố Giang Tô, Triết Giang (Trung Quốc) và là thành viên của mạng lưới nấm quốc tế.

Từ một nhà giáo, nhà khoa học nay bà còn là một doanh nhân. Công ty TNHH Nấm linh chi của bà đã sản xuất, chế biến nấm ăn, nấm dược liệu, chuyển giao công nghệ cho các hộ gia đình và trang trại trong cả nước. Nhưng khi chia sẻ về hoạt động thương mại hóa của mình, PGS. TS Nguyễn Thị Chính cho biết:

“Tôi nghĩ rằng chúng tôi mới phát triển sản xuất, chế biến nấm quy mô nhỏ theo hướng công nghiệp. Mặc dù đã bước ra thị trường hơn 15 năm nhưng tôi mong muốn những sản phẩm của mình có thể trở nên đại trà hơn nữa, đến được với nhiều người hơn. Để làm được điều đó, tôi cho rằng cần có sự kết nối và mở thành chuỗi các cửa hàng, sản phẩm mang thương hiệu quốc gia. Đồng thời cần đổi mới công nghệ và hoàn thiện mẫu mã, từng bước đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước tiến tới xuất khẩu. Hiện nay, vì chưa có kinh phí, chúng tôi chưa xuất khẩu được những container (công-te-nơ) nấm ra nước ngoài.”

Bà chia sẻ, hiện đang công ty đã có 2 trang trại với qui mô sản xuất bình thường để người dân có thể thực hiện được, 1 khu công nghệ cao để tạo ra những sản phẩm mang tầm cỡ quốc tế ở TP. HCM, và sẽ cả ở Hà Nội trong tương lai gần.

Chia sẻ với VTC News, PGS.TS Nguyễn Thị Chính cho biết, bà mong muốn được quỹ đổi mới công nghệ quốc gia nói riêng và nhà nước nói chung tạo điều kiện để bà thực hiện một dự án “Đổi mới và hoàn thiện công nghệ sản xuất nấm dược liệu có tác dụng phòng và hỗ trợ điều trị ung thư bằng liệu pháp tự nhiên và tăng hệ miễn dịch”.

“Nếu được, chúng tôi dám đột phá, dám nhận đầu tư và chịu trách nhiệm trước sự đầu tư đó, nếu không làm việc được chúng tôi sẽ mạnh dạn trả lại kinh phí. Có như vậy chúng tôi mới có thể tiếp tục phát triển các sản phẩm mang thương hiệu quốc gia với chất lượng tốt, mẫu mã đẹp đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.” – Bà khẳng định.

PGS-TS Nguyễn Thị Chính sinh năm 1947 tại Nam Định, nguyên là Phó Chủ nhiệm bộ môn Vi sinh, khoa Sinh học, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, hiện là Giám đốc Công ty TNHH Nấm linh chi, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển nấm và sản phẩm sinh học phục vụ nông nghiệp, phó chủ tịch hội giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam.

Bà nhận được nhiều giải thưởng như: Bằng khen thủ tướng chính phủ năm 2002, Huy chương vì sự nghiệp giáo dục, đào tạo, Huy chương vì sự nghiệp khoa học và công nghệ, Giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam VIFOTEC năm 2002, Patent Tiệp Khắc cấp về “sử dụng nguồn xenluloza là rơm lúa mỳ sản xuất nấm sò không thanh trùng nguyên liệu cho năng suất cao ( ZN 3286 )” năm 1986, Huy chương vàng về sản phẩm nấm linh chi sinh khối thương hiệu Sinh Linh năm 2004, Giải thưởng sản phẩm đạt tinh hoa Việt Nam trong diễn đàn APEC hội nhập và phát triển (Bột sinh khối nấm linh chi, Rượu linh chi) năm 2006, Giải thưởng tinh hoa Việt Nam ( Đông trùng hạ thảo viên nang mềm) năm 2009, Giải thưởng bông hồng vàng Á Đông lần thứ I năm 2013, Giải thưởng doanh nhân làm theo lời Bác năm 2013, Là một trong số 07 Nữ doanh nhân khu vực Mekong được ngân hàng thế giới tặng thưởng, Giải thưởng ngày phụ nữ sáng tạo (1/8) do ngân hàng thế giới thưởng, Là một trong 10 phụ nữ tiêu biểu của thủ đô Hà Nội năm 2013, Giải thưởng phụ nữ Việt Nam tự tin tiến bước năm 2015 và rất nhiều giải thưởng khác...