Sử Trường Nam: Tôi là một cây nhỏ trong rừng

Chàng trai trẻ với đam mê cây cảnh

Chơi cây cảnh xưa nay vẫn được coi là một thú chơi tao nhã và chỉ dành riêng cho một bộ phận nhỏ trong xã hội. Bởi vì, để chơi cây, người ta nhất thiết phải có kiến thức, có kinh nghiệm và đặc biệt phải yêu quý và gắn bó với cây cối. Cho nên, phàm những người chơi cây có tiếng, nếu không phải người đứng tuổi có nhiều kinh nghiệm sống thì cũng là những người có tâm hồn nghệ sĩ thực sự.

Sử Trường Nam, một thanh niên trẻ sinh vào cái tuổi Đinh Mão (1987), có lẽ là trường hợp hiếm trong giới cây cảnh của Hà Nội. Bởi vì nếu như 24 tuổi còn là quá sớm để khẳng định mình trong cuộc sống, thì Nam đã có nhiều năm chơi cây và hiện đang sở hữu một bộ sưu tập cây cảnh mà nhiều người trong giới phải nể phục.

Sẽ không là quá lời nếu nói Sử Trường Nam là một tay chơi cây được thừa hưởng tố chất gia truyền. Vốn là hậu duệ thứ 28 của hai Trạng Nguyên họ Sử (Sử Hy Nhan và Sử Đức Huy), một nhà sử học lỗi lạc thời nhà Trần, nên hoàn toàn có thể coi đây là cậu ấm của một danh gia vọng tộc. Hơn nữa, bố Nam, nhà báo Sử Trường Sơn từ lâu đã nổi tiếng trong làng chơi cây Hà Thành, không chỉ vì sở hữu nhiều cây đẹp vào hàng đầu, mà còn ở phong cách chơi cực kì khoáng đạt.

Từ nhỏ, thay vì được đi chơi công viên như các bạn vào các cuối tuần, Nam lại theo chân bố đi thăm cây của các tay chơi có số có má trong làng sinh vật cảnh ở Hà Nội. Vì thế Nam thường xuyên được nghe, được xem mọi người bình luận, uốn nắn, dạy dỗ cây cảnh. Và mọi thứ cứ ngấm vào Nam một cách rất tự nhiên mà bài bản, chính thống.

Những ai đã may mắn có dịp tới thăm ngôi nhà của gia đình Nam, có lẽ sẽ không khỏi ngạc nhiên khi bắt gặp những hình ảnh thân quen của làng quê nông thôn đồng bằng Bắc Bộ giữa lòng thủ đô hiện đại. Ở đây không chỉ có ao cá, chim muông mà còn có vườn Việt Nam với hàng chục loài cây quen thuộc của làng quê xưa. Hẳn để tạo ra một khu vườn như thế, chủ nhân ngôi nhà không chỉ có một tình yêu mãnh liệt với cây cối, mà còn luôn trân trọng và hướng về những giá trị truyền thống của dân tộc. Và Sử Trường Nam đã sinh ra và lớn lên và được vun đắp tình yêu cây cối ở nơi này.

Thú chơi không dành riêng cho nhà giàu

Nhiều người cho rằng, nếu như Sử Trường Nam không có một ông bố là tay chơi cây cảnh có tiếng, không phải cậu ấm của một danh gia vọng tộc thì không bao giờ có bộ sưu tập nhiều cây quý và có tính nghệ thuật như ngày nay. Nhưng nếu gặp Sử Trường Nam và được nghe chàng trai này kể về những chặng đường chơi cây cảnh của mình, người ta sẽ có cách nghĩ khác hơn về chuyện ăn chơi của những công tử nhà giàu chốn Hà Thành.

Nam kể rằng, ngày trước, lúc còn học ở học viện Hậu cần, là sinh viên nghèo, không có tiền chơi cây cảnh đắt tiền, chàng trai này đã từng tìm mua những cây sung trị giá 70 nghìn đồng về chăm sóc. Bởi vì Nam quan niệm rằng, người chơi cây cảnh không nhất thiết phải là người nhiều tiền của, mà chỉ cần người chơi có kinh nghiệm và có niềm đam mê, tình yêu thực sự với cây cối là đủ. Nếu không có nhiều tiền, người ta có thể thay cây cảnh bằng bon sai, bằng những cây có giá trị thấp hơn. Nhưng nếu không có tình yêu với cây cối thì con người ta không thể nhìn ra và cảm nhận vẻ đẹp của chúng.

Hiện nay, khi đã trở thành một sĩ quan quân đội, thường xuyên phải đi công tác tỉnh xa, Nam có nhiều điều kiện hơn để sưu tập những cây cảnh có giá trị nghệ thuật cho riêng mình. Đi vào khu vườn cây cảnh riêng của mình, Nam kể cho chúng tôi nghe về thân thế của từng loài, trong đó, có lẽ thú vị nhất vẫn là “Sự tích cây hoa mẫu đơn”.

Chuyện rằng, trong chuyến một chuyến công tác ở Hòa Bình, qua nhà một người dân có một cây hoa mẫu đơn ta tuyệt đẹp trong sân, hai bố con Sử Trường Nam dừng xe lại để hỏi mua. Nhưng người chủ cây nhất định không bán, bởi vì đây vốn là cây để gia chủ lấy hoa thờ cúng vào những ngày quan trọng trong tháng. Nhưng vì mái nhà đã dột nát từ lâu mà chưa có tiền sửa lại, nên ông chỉ yêu cầu đúng một điều, nếu bố con Nam sửa mái nhà giúp họ, họ sẽ biếu lại cây mẫu đơn có giá trị tâm linh này. Và rồi, cây mẫu đơn được đưa về vườn nhà Nam từ đó.

Điều thú vị là vì không có tiền mua cây, nên Sử Trường Nam đã phải chấp nhận đổi một căn nhà tập thể mà bố mẹ cho để lấy cây này. Có thể, đối với nhiều người, việc một thanh niên sẵn sàng đánh đổi một căn nhà để lấy một cây vô tri, vô giác thì quả là bốc đồng, nhưng những người hiểu về cây cảnh, đều cho rằng Nam thực sự có con mắt tinh tường và nhìn thấu được nét đẹp nghệ thuật của cây cảnh. Nói về vẻ đẹp của cây sanh này, Nam tự hào: đó là một “người già đẹp lão”, vốn dĩ Vạn Niên Tùng đã có hàng trăm năm tuổi, là một cây phát triển hoàn toàn tự nhiên, nhưng rất ít sẹo; thân, bệ đẹp; rễ bện vào nhau với nhiều vách, hố, xiên…Và đó là một thiên nhiên thu nhỏ.

Là một tay chơi cây trẻ mà đáng nể, nhưng Nam luôn tự nhận mình là một cái cây nhỏ trong khu rừng với nhiều đại thụ có tiếng ở làng chơi cây Hà Thành. Để chứng minh cho điều này, Nam đã kể cho tôi rất nhiều ví dụ về các nghệ nhân trong giới đã chơi cây mấy chục năm, sở hữu hàng chục cây có giá trị nghệ thuật cao, nhưng chưa một lần khoe mẽ, chưa một lần tính tới chuyện bán cây, cho dù cuộc sống còn nhiều khó khăn.  Cứ như vậy, họ chơi cây thầm lặng, đơn giản từ ngày này sang tháng khác, năm này sang năm kia, bởi vì với những người chơi cây chân chính, chăm sóc, sưu tập cây chỉ là thú vui dành riêng cho mình.

Cũng vì thế, mà Nam không muốn bị “tóm” lên mặt báo chút nào. Nhưng riêng tôi thì nghĩ rằng, có thể Sử Trường Nam không phải tay chơi cây nổi bật nhất Hà Thành, nhưng Nam là một người trẻ rất tiêu biểu cho một lối sống lành mạnh, gần gũi với thiên nhiên và những giá trị cổ truyền của dân tộc. Đó là một cậu ấm nhà giàu có một thú chơi lành mạnh, đầy chất nghệ thuật. Và điều quan trọng là ở thú chơi này, Nam không chỉ thỏa mãn tình yêu với thiên nhiên, cây cối; mà nó còn dạy cho Nam nhiều phẩm chất tốt mà ít người trẻ nào có được.