Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 không dạy chữ P: Tổng chủ biên lên tiếng

Ông Đào Quốc Vịnh, Hiệu trưởng trường Tiểu học Tô Hiến Thành (Hà Nội) mới đây gửi thư lên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phản ánh sách Tiếng Việt 1 bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" không dạy chữ "P" độc lập. 

Về vấn đề này, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Tổng chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, khẳng định, sách có đầy đủ 29 chữ cái theo quy định của Bộ GD&ĐT (trang 12, tập một). Đây là quy định cứng, không bộ sách giáo khoa nào có thể thay đổi.

Ở nhiều bài học trong bộ sách này, học sinh được học và luyện viết chữ P qua ngữ liệu là những từ như đèn pin, cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,… (trang 78, 118, 120, 124,… tập một). Ở tập hai, trong các văn bản đọc thì số các từ có chữ P không thể tính hết. "Vì vậy, ý kiến cho Tiếng Việt 1, Kết nối không dạy chữ P là hoàn toàn không có cơ sở", ông nói.

Về vấn đề dạy âm P thế nào, ông Hùng nêu trong tiếng Việt, âm P xuất hiện ở đầu hoặc cuối âm tiết. Với những từ âm P xuất hiện ở cuối, sách Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy rất nhiều, ví dụ như các bài về "ap, ăp, âp", "op, ôp, ơp", "ep, êp, ip, up". Còn với những từ âm P ở đầu, tất cả các bộ sách Tiếng Việt 1 đều đạt được mục tiêu học xong lớp 1 học sinh đọc được các từ như đèn pin, Sa Pa, Nậm Pì… Tuy nhiên, các bộ sách có thể có những cách khác nhau.

"Cách thứ nhất là dạy âm P trong bài về âm Ph. Trước khi học Ph, các em được luyện P, chứ không học riêng và không có từ ứng dụng riêng cho âm này. Cách thứ hai là dạy P riêng và dùng những từ như "pi-a-no" (piano), "pa-nô" (pano) để học sinh đọc và phát triển vốn từ", chủ biên nói.

Theo ông, sách giáo khoa Tiếng Việt 1 theo chương trình giáo dục cũ áp dụng cách thứ nhất. Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống cũng kế thừa theo cách dạy này. "Sau khi làm quen, tập đọc âm P ngay trước khi học âm Ph, học sinh được luyện đọc âm đầu P trong một số bài học sau đó. Chẳng hạn, khi học vần "in", các em luyện đọc và viết từ "đèn pin", luyện đọc từ "Sa Pa" trong đoạn văn viết về Tây Bắc", ông Hùng nói.

Lý giải về việc chọn cách dạy này, ông Hùng cho biết âm P và Ph được học trong phần âm, ở khoảng tuần thứ 5 - 6 của lớp 1. Nếu dạy âm P riêng thì cần phải có những từ ứng dụng để học sinh tập đọc và phát triển vốn từ. Những từ được lựa chọn phải căn cứ trên những bài trước các em đã học. Theo đó, nếu dạy, người biên soạn buộc phải dùng những từ như "pi-a-no" (piano), "pa-nô" (pano), không thể dùng "Sa Pa" hay "Nậm Pì".

Nhiều giáo viên đang hiểu lầm về vị trí âm đầu P. Trong các nghiên cứu của nhà ngôn ngữ học hàng đầu Việt Nam lại không coi tiếng Việt có âm đầu P. Những từ âm đầu P chỉ xuất hiện trong các từ vay mượn như pi-a-nô/piano, pê-đan/pêđan, pa-nô/panô, pê-nê-xi-lin…, các âm tiết được viết liền hoặc có dấu nối.

Trước thắc mắc cùng là tổng chủ biên hai bộ sách, nhưng một bộ dạy riêng âm P còn bộ kia thì không, ông cho biết ở bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, ông còn giữ chức vụ chủ biên nên chủ động chọn cách thiết kế bài giảng. Còn ở bộ Chân trời sáng tạo, ông trao quyền lựa chọn cho chủ biên. Vị chủ biên khẳng định, sự khác nhau chỉ là cách dạy, không có bộ sách nào đúng hoặc sai.