Mỹ hỗn loạn chuyển giao quyền lực, Trung Quốc đẩy mạnh tăng cường ảnh hưởng

Bối cảnh hỗn loạn tại Mỹ đã tạo điều kiện cho Trung Quốc phát triển. Quá trình chuyển giao chính quyền tại Mỹ vốn đã tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự, việc Tổng thống Donald Trump và các đảng viên Cộng hòa liên tục đưa ra những tuyên bố thiếu căn cứ về gian lận bầu cử khiến tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn. Đỉnh điểm là cuộc bạo loạn ở điện Capitol hôm 6/1 khiến các quan chức Mỹ tập trung vào các giả thuyết về "âm mưu đảo chính" và "khủng bố", họ trở nên lơ là với những động thái diễn ra bên ngoài biên giới Mỹ.

Tận dụng thời cơ đó, gần đây Bắc Kinh đã đạt được một thỏa thuận đầu tư lớn với Liên minh châu Âu. Thỏa thuận này có khả năng làm giảm ưu thế của Washington khi đối đầu với Trung Quốc. 

Nhóm của Tổng thống đắc cử Joe Biden lên tiếng chỉ trích Trung Quốc. Tuy nhiên, ông phải đợi thêm hai tuần mới đến ngày nhậm chức, trong khi Tổng thống Trump vẫn chưa chịu nhượng bộ.

Hành động của Bắc Kinh cho thấy Trung Quốc đang ngày càng bạo dạn nhờ nắm trong tay tiềm lực và ưu thế tương đối lớn so với phần còn lại của thế giới. Có vẻ như nước này sẽ tận dụng tình hình hỗn loạn ở Washington để phát huy tiềm lực của mình.

Dù Mỹ có lẽ không thể ngăn cản sự phát triển của Trung Quốc ngay cả trong thời kỳ ổn định, nhưng việc một siêu cường như nước này bị lấn lướt vẫn khiến Washington bị Bắc Kinh và một số nước cho rằng Mỹ can thiệp quá nhiều vấn đề và quốc tế liên tục chỉ trích hành động đó.

Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, Mỹ áp dụng nhiều chính sách cứng rắn chống lại Trung Quốc. Ông Trump cùng Ngoại trưởng Mike Pompeo đưa ra nhiều lệnh trừng phạt đối với nước này. Không chỉ vậy, chính quyền Trump còn cố gắng tập hợp một liên minh chống Trung Quốc trên khắp thế giới. Tuy nhiên nỗ lực đó không thành công vì chỉ có một số quốc gia ủng hộ do các nước khác lo ngại sự trả đũa từ Bắc Kinh.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc tuyên bố họ sẽ không can thiệp vào các vấn đề nội bộ của quốc gia khác như Mỹ mà chỉ muốn xây dựng mối quan hệ "hợp tác đôi bên cùng có lợi". Nhưng thực tế cho thấy Bắc Kinh cũng sử dụng tầm ảnh hưởng của mình như những siêu cường khác. Nước này đã đưa ra sáng kiến "Vành đai, Con đường", cố gắng can thiệp chính trị ở Australia, Đài Loan và nhiều quốc gia không chỉ ở châu Á mà trên khắp thế giới.

Ảnh hưởng của Trung Quốc trên quốc tế ngày càng gia tăng khi nước này nổi lên như một siêu cường lớn thứ hai thế giới. Vị thế này được củng cố nhờ bối cảnh hỗn loạn và sự chia rẽ chính trị ở Washington, cũng như sự thất bại của Mỹ trong việc đối phó đại dịch COVID-19. Việc Trung Quốc chuẩn bị đưa loại vaccine COVID-19 tự phát triển ra thị trường với lời hứa hẹn xuất khẩu hàng trăm triệu liều cũng giúp gia tăng đáng kể tầm ảnh hưởng của nước này.

Truyền thông Trung Quốc so sánh cuộc bạo loạn ở Washington DC hôm 6/1 với các cuộc biểu tình chống chính phủ năm 2019 ở Hong Kong, cho rằng phản ứng của Mỹ quá nhẹ nhàng với bạo loạn xảy ra trong nội bộ đất nước. Trong cuộc họp báo thường kỳ hôm 7/1, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa  Xuân Oánh nhắc lại những so sánh này: "Tôi nghĩ rằng một số người ở phía Mỹ đã có phản ứng và ngôn từ rất khác đối với những gì xảy ra ở Hong Kong vào năm 2019 và trước sự việc ở Mỹ ngày nay”.

Theo CNN, đó là những ý kiến phiến diện và các quan chức Mỹ chỉ ca ngợi những cuộc biểu tình ôn hòa, chứ không phải cuộc bạo loạn nhằm lật lại kết quả bầu cử Tổng thống.

Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Pence nhiều lần bàn luận về việc xây dựng một mặt trận chống Trung Quốc, nhưng các cuộc khủng hoảng trong nước khiến ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới và khả năng tập hợp các nước đồng minh suy giảm.

Năm 2021 đánh dấu 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nhân dịp này, Bắc Kinh hứa sẽ xây dựng một xã hội thịnh vượng, mục tiêu này trở nên hoàn toàn khả thi sau khi Trung Quốc hoàn thành công cuộc xóa đói giảm nghèo trong năm 2020.

Hiện Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang nhắm đến các mục tiêu quốc tế sâu rộng. Dù chiến dịch tranh cử của ông Joe Biden hứa hẹn sẽ đưa ra những chính sách đối ngoại cứng rắn với Trung Quốc, nhưng nhiều khả năng mối quan hệ Mỹ - Trung sẽ được thiết lập lại sau khi ông nhậm chức.

Trong vòng hai tuần từ thời điểm hiện tại đến khi Mỹ có Tổng thống mới, vẫn còn phải xem xét liệu sự hỗn loạn ở Washington có cho phép Bắc Kinh theo đuổi các mục tiêu phát triển mà nước này theo đuổi từ lâu hay không.