Ở nước Nga hiện nay có một danh xưng không chính thức dành cho những thủ môn có trên 100 trận giữ sạch lưới trong sự nghiệp, đó là “Câu lạc bộ Lev Yashin”. Thủ môn đội trưởng đội tuyển Nga tại World Cup 2018, Igor Akinfeev, cũng là một thành viên của câu lạc bộ ấy với 245 trận giữ sạch lưới.
Akinfeev, cùng với Rinat Dasaev (thủ môn đội tuyển Liên Xô giành ngôi á quân Euro 1988) và Yevhen Rudakov (thủ môn huyền thoại của Dynamo Kyiv thập niên 1970) là 3 người đã vượt qua Yashin về số trận giữ sạch lưới, nhưng chẳng ai trong số họ chạm được đến tầm vóc vĩ đại của ông.
Mọi cuộc bầu chọn danh hiệu trong thế kỷ XX đều thống nhất ở một điểm: Lev Yashin là thủ môn xuất sắc nhất trong lịch sử túc cầu. Năm 2001, Yashin được IFFHS bình chọn là thủ môn xuất sắc nhất thế kỷ XX, đánh bại những tên tuổi xuất chúng khác trong khung gỗ như Dino Zoff, Gordon Banks hay Ricardo Zamora (người mà tên ông đang được đặt cho giải thưởng thủ môn xuất sắc nhất hàng năm của giải vô địch quốc gia Tây Ban Nha La Liga).
Không phải ngẫu nhiên mà tấm poster chính thức của World Cup 2018 có hình Lev Yashin.
Bóng đá ngày nay đang ở trong kỷ nguyên của những con số thống kê. Bất chấp việc Johann Cruyff từng nói rằng, “thống kê đang giết chết bóng đá” thì cũng không thể phủ nhận được tầm quan trọng của những con số trong việc giúp các huấn luyện viên đánh giá hiệu suất thi đấu những cầu thủ của mình.
Lev Yashin sở hữu một thống kê vô tiền khoáng hậu mà chắc chắn sẽ không có thủ môn nào vượt qua: theo FIFA, trong suốt sự nghiệp ông đã phải đối mặt với 151 quả penalty và có tới ... 150 lần Yashin từ chối đối phương ghi bàn.
Ở tình thế mà khoa học đã chứng minh di chuyển của thủ môn luôn luôn chậm hơn tốc độ bay của bóng, Yashin vẫn sở hữu tỉ lệ cản phá thành công lên đến ...99% cho thấy khả năng phán đoán và tâm lý thi đấu bậc thầy của ông.
Thường xuyên ra sân với bộ trang phục đen từ đầu đến chân (thi thoảng còn đội thêm chiếc mũ cat-ket), Yashin giống như một “fashion icon trên sân bóng”, chính điều đó khiến công chúng đặt cho ông vô số biệt danh, nào là Black Panther (Báo Đen), Black Spider (Nhện Đen) hay thậm chí là Black Octopus (Bạch tuộc Đen).
Ông luôn biết cách khiến mình nổi bật trong mắt công chúng. Ngày nay, chúng ta không xa lạ gì với những biểu tượng thời trang trên sân bóng như David Beckham, Ronaldo, Messi hay Neymar... nhưng ở thập niên 1960 thế kỷ trước, việc luôn xuất hiện với tạo hình thống nhất như thế khiến hình ảnh Yashin ghim rất lâu trong trí nhớ công chúng.
Cũng nên biết rằng, thời đó không có các chuyên gia tư vấn hình ảnh cho các cầu thủ như ngày nay. Yashin làm việc đó một cách hoàn toàn bản năng, ông là người lịch thiệp và thích mặc đẹp, và bởi vậy, rất nhiều tờ báo đã gọi ông là “quí ông trên sân cỏ”.
Nếu như chỉ mặc đẹp, Yashin sẽ không nhận được sự thừa nhận của đông đảo công chúng cũng như các nhà chuyên môn.
Gordon Banks, thủ môn vĩ đại nhất lịch sử bóng đá Anh và là người về đích thứ 2 sau Yashin trong danh sách các thủ môn vĩ đại nhất thế kỷ XX của IFFHS nói về ông như thế này: “Phong cách thi đấu của Yashin tạo ra chuẩn mực cho vị trí thủ môn. Không chỉ có những pha cứu thua không tưởng, ông ấy còn làm chủ mọi mét đất trong vòng cấm địa. Đó cũng là một quí ông lịch thiệp và dễ mến ngoài đời”.
Manuel Neuer đang được thừa nhận như thủ môn xuất sắc nhất thế giới hiện nay bởi anh thay đổi quan niệm của mọi người về vị trí thủ môn. Neuer vừa là một thủ môn, vừa có thể chơi như một libero với khả năng phân phối bóng bằng chân tuyệt hảo và những tình huống băng ra ngoài vòng cấm để giúp đội bóng của mình như được chơi hơn một người. Lev Yashin cũng từng là một nhà cách mạng như thế ở vị trí thủ môn.
Những năm 50 – 60 thế kỷ trước, các thủ môn thường xuyên chôn chân giữa 2 cột và chỉ làm công việc cản phá khi bóng bay tới khung thành. Yashin không nghĩ như thế! Không chỉ thụ động cản phá bóng, Yashin thường xuyên chỉ đạo và tổ chức hàng hậu vệ, và không ngại rời xa cầu môn để hạn chế tối đa khả năng dứt điểm của đối phương.
Phong cách bắt bóng dũng mãnh đậm chất điền kinh thể hiện ở vô số pha lăn xả vào chân đối phương để bắt bóng ngay trong tầm kiểm soát của tiền đạo đối phương. Thời đó, người ta ít khi trao băng đội trưởng cho thủ môn, nhưng Yashin là một trong những người gác đền đầu tiên trong lịch sử có vinh dự này.
Những biệt danh của ông không phải tự nhiên mà có. "Báo Đen" là để ca ngợi sức mạnh, sức bật và khả năng phản xạ nhanh nhẹn, "Nhện Đen" và "Bạch tuộc Đen" để nói về khả năng chặn bóng, bắt dính bóng trong những tình huống không tưởng như thể có 8 cánh tay giống loài nhện hay cả chùm vòi như loài bạch tuộc.
Tài năng sân cỏ của Yashin đã giúp cho các đội bóng của ông có được thành tích tốt nhất còn bản thân ông đã trở thành biểu tượng cho một thủ môn hoàn hảo. Tất cả mọi chân sút đều tự hào nếu ghi được bàn vào lưới Yashin.
Khi được hỏi về bí quyết của mình, ông nói chẳng rõ đùa hay thật rằng bí quyết thành công là "hút thuốc để bớt căng thẳng và uống rượu mạnh để giãn cơ bắp".Theo một số nguồn tin, vẻ bình tĩnh đến mức vô cảm mà Yashin có được, kể cả ở những trận đấu quan trọng và căng thẳng nhất trong suốt sự nghiệp, một phần cũng do ông thường dùng rượu mạnh và hút thuốc để lấy tinh thần trước các trận đấu lớn.
Yashin cũng từng nổi tiếng với câu nói: “Khoái cảm của việc nhìn thấy Yuri Gagarin bay vào vũ trụ cũng chỉ ngang bằng với việc cản phá thành công một quả penalty mà thôi”.
Thời của Yashin, ông giành được sự tôn trọng dù khi đó người ta không đề cao vị trí thủ môn. Ngày nay, thủ môn được thừa nhận là “một nửa đội bóng”. Nhưng sẽ cực khó để một thủ môn nào đó có thể vươn tới vị thế như Yashin đã từng. Không phải ngẫu nhiên mà cho đến nay Yashin vẫn là thủ môn đầu tiên và duy nhất giành Quả bóng vàng châu Âu (vào năm 1963). Xuất chúng như Neuer cũng chưa giành được danh hiệu này.
Thủ môn hiện nay được coi trọng hơn, nhưng họ cũng phải gánh chịu nhiều áp lực hơn trong thời đại truyền thông đại chúng và mạng xã hội bùng nổ. Một pha cứu thua không tưởng khiến công chúng đưa họ lên mây, nhưng chỉ một sai lầm sẽ khiến họ mất tất. Mà thủ môn lại dễ dàng trở thành mục tiêu chỉ trích của công chúng vì sai lầm của họ trực tiếp dẫn đến thất bại của đội bóng.
Lịch sử bóng đá, chỉ có một Lev Yashin!
Bình luận