'Không chỉ Cánh Diều, Bộ GD&ĐT cần chỉ đạo rà soát 4 bộ sách Tiếng Việt còn lại’

Từ năm học 2020-2021, có 5 bộ sách giáo khoa (SGK) được Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) phê duyệt sử dụng trong nhà trường. Bốn bộ do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn và bộ Cánh Diều do Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP.HCM biên soạn.

Sau một tháng tổ chức dạy và học theo chương trình và SGK mới, Tiếng Việt lớp 1 đang là chủ đề nhận được nhiều tranh luận. Nhiều ý kiến cho rằng, môn Tiếng Việt nặng và khó hiểu so với sách cũ, nhiều bài học thiếu tính giáo dục, thậm chí phản cảm.

Về vấn đề này, ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn Đà Nẵng), Ủy viên Thường trực Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã có những chia sẻ thẳng thắn với VTC News.

- Trước dư luận về một số nội dung không phù hợp trong SGK Tiếng Việt lớp 1 mới, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã có báo cáo giải trình với Quốc hội. Đại biểu đánh giá báo cáo đó thế nào?

Bộ GD&ĐT đã có báo cáo số 1104 ngày 22/10/2020 gửi đến Quốc hội liên quan đến vấn đề SGK mới, trong đó có nói đến những điểm chưa phù hợp trong bộ Cánh Diều. Theo tôi, cần có những chia sẻ với Bộ GD&ĐT. Trong bối cảnh diễn ra dịch COVID-19, yêu cầu giãn cách xã hội chắc chắn ảnh hưởng nhất định đến việc bồi dưỡng, tập huấn đối với bộ sách mới cho các giáo viên đứng lớp.

Về vấn đề này, Bộ cũng có tinh thần cầu thị thông qua việc ra văn bản rà soát, điều chỉnh những chi tiết cụ thể chưa phù hợp trong bộ SGK Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh diều.

Bộ cũng đã nhận định những thành công bước đầu đối với chủ trương việc xã hội hóa, xóa bỏ độc quyền trong việc biên soạn, xuất bản, phát hành SGK. Bộ sách Cánh Diều chiếm 32% trong tổng số SGK lớp 1 được các trường trên cả nước lựa chọn. 

Theo báo cáo Bộ GD&ĐT gửi đại biểu tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội ngày 3/11, Bộ đã chỉ đạo rà soát tất cả các bộ SGK lớp 1 mới hiện nay.

Bộ GD&ĐT đã chỉ ra những sai sót của bộ sách Cánh Diều thì Bộ cũng cần tổ chức rà soát 4 bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam để chỉ ra các biện pháp khắc phục lỗi cụ thể.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy

Tuy nhiên, nếu chỉ nói rà soát điều chỉnh chung chung thì khó đảm bảo công bằng đối với các học sinh và giáo viên đang học và dạy 4 bộ SGK còn lại.

Chúng ta đang thực hiện chủ trương mới, đó là một chương trình thống nhất, có nhiều SGK cho mỗi môn học. Lần này, có 5 bộ SGK, đang được lưu hành, mà theo báo chí phản ánh thì tất cả các bộ SGK Tiếng Việt 1 đều có những điểm chưa phù hợp. Nếu chỉ đạo chung chung thì mọi việc vẫn giậm chân tại chỗ, không có gì thay đổi.

Chiếu theo báo cáo của Bộ hiện nay, đại biểu hiểu rằng chỉ rà soát đối với bộ Cánh Diều mà thôi, vậy những bộ còn lại thì sao, trong khi dư luận cũng đã chỉ ra những sai sót ở những bộ sách khác.

- 4 bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam không ghi tên tác giả các câu chuyện kể, khiến người đọc lầm tưởng đó là sáng tác của người viết SGK. Như vậy có được gọi là đạo văn không?

Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ thì tổ chức cá nhân sử dụng tác phẩm phải thông tin về tác giả và xuất xứ của tác phẩm. Nếu không làm như vậy sẽ vi phạm luật, cụ thể là xâm phạm quyền nhân thân, là một trong hai quyền cơ bản của quyền tác giả. Trong quyền tác giả có quyền nhân thân và quyền tài sản, ở đây chúng ta thấy rõ nét nhất là việc vi phạm quyền nhân thân.

Thông tin từ báo chí cho biết, sách Tiếng Việt lớp 1 mới của NXB Giáo dục Việt Nam đã quên thực hiện việc ghi tên tác giả. Thông tin báo chí dẫn chứng nhiều bài tập đọc, bài kể chuyện được sử dụng nguyên văn, chuyển thể, phóng tác từ tác phẩm của các tác giả trong và ngoài nước nhưng lại không ghi tên tác giả và nguồn gốc tác phẩm.

Điều đó khiến người đọc hiểu lầm đó là tác phẩm của chính những người biên soạn SGK. Tôi thực sự không hiểu vì sao cuốn sách qua nhiều khâu từ biên tập đến thẩm định vẫn để lọt những lỗi như thế.

- Có ý kiến cho rằng Bộ GD&ĐT làm ngơ trước những sai sót, thậm chí vi phạm pháp luật nói trên, vì đó là sách của NXB Giáo dục Việt Nam, một doanh nghiệp trực thuộc Bộ. Đại biểu nghĩ sao về ý kiến này?

Có thể Bộ GD&ĐT chưa cập nhật được thông tin từ báo chí. Theo tôi được biết, từ sai sót của bộ sách Cánh Diều, các chuyên gia giáo dục, giáo viên và phụ huynh học sinh bắt đầu “soi” đến 4 bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam. Và họ đã phát hiện nhiều sai sót, thậm chí vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ như tôi đã nói trên.

Có lẽ trong báo cáo ngày 22/10 Bộ gửi các đại biểu, Bộ chưa kịp cập nhật kịp thời, chưa rà soát cụ thể các nội dung mà báo chí đã nêu về 4 bộ sách còn lại. Vì vậy, nhân đây, tôi đề nghị Bộ GD&ĐT cập nhật thêm những thông tin này để có các đánh giá rà soát kỹ càng hơn đối với tất cả các bộ SGK lớp 1 mới.

- Bộ GD&ĐT cần làm gì để xử lý những sai sót, vi phạm nói trên?

Trước hết, Bộ cần nhìn thẳng vào các hạn chế, tồn tại, nhanh chóng rà soát, chỉ đạo quyết liệt vấn đề này. Trong báo cáo gửi đến Quốc hội và cả trao đổi trực tiếp của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội ngày 3/11, Bộ đã chỉ ra những sai sót của bộ sách Cánh Diều thì Bộ cũng cần tổ chức rà soát 4 bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam để chỉ ra các biện pháp khắc phục lỗi cụ thể.

Nếu các bộ SGK này không có lỗi thì cũng cần kết luận để mọi người được biết. Điều này nhằm đảm bảo việc đánh giá, rà soát được diễn ra bình đẳng, công bằng, bảo đảm lợi ích của chính giáo viên, học sinh và những đơn vị đang lựa chọn sử dụng 4 bộ sách của NXB Giáo dục Việt Nam.

Đây là vì sự việc trăm năm trồng người cũng là năm đầu tiên thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông. Đổi mới chương trình, SGK phổ thông cần có những bước đi thận trọng và để có thêm kinh nghiệm cho kế hoạch biên soạn các bộ sách từ lớp 2 cho đến lớp 12 trong các năm sau.