HTX Artemia Vĩnh Châu-Bạc Liêu: Mô hình liên kết giúp sản xuất đạt hiệu quả cao

Trong bối cảnh hiện nay, có câu nói nổi tiếng, "nếu muốn đi xa thì phải đi cùng nhau", điều này đúng với cả những mô hình sản xuất kinh doanh đặc thù như Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, thủy hải sản. Trong đó, HTX Artemia Vĩnh Châu là một ví dụ.

Phát triển mạnh nhờ liên doanh, liên kết

HTX Arttemia Vĩnh Châu - Bạc Liêu có Trụ sở chính đặt tại ấp xã Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu. Hoạt động trong lĩnh vực: Sản xuất, kinh doanh trứng Artemia. HTX được thành lập vào ngày 31/12/2002, đến ngày 01/02/2015 đã tổ chức chuyển đổi và đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012 .

Hiện tại HTX có 18 thành viên, 30 lao động làm việc thường xuyên, vốn điều lệ 7.030 triệu đồng. Đồng thời giữ vai trò là “HTX đầu đàn” có nhiệm vụ hỗ trợ giúp cho 5 HTX cùng nghề phát triển. Năm 2020 HTX chính thức bổ sung ngành nghề mới là nuôi tôm công nghệ cao theo quy trình tuần hoàn khép kín và an toàn sinh học.

Đa số thành viên HTX Arttemia Vĩnh Châu - Bạc Liêu có chuyên môn trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản. Chủ tịch  HĐQT, ông Cao Thành Văn chia sẻ, ngay những ngày đầu chuẩn bị thành lập HTX, ông đã nhận thấy sản phẩm trứng Artemia sau khi thuần hóa tại Việt Nam có những ưu thế vượt trội về chất lượng so với các sản phẩm khác trên thế giới.

Vấn đề là phải tìm cách phát triển chúng thành sản phẩm hàng hóa, sản lượng lớn và quảng bá đến người sử dụng và được họ chấp nhận. Thực hiện được vấn đề này đồng nghĩa với việc tạo ra một cơ hội để phát triển, cũng như tạo ra một sản phẩm mới mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ diêm dân vốn vĩ luôn bấp bênh với hạt muối “điệp khúc được mùa mất giá”.

Tuy nhiên, thời gian đầu vì chưa có kinh nghiệm trong tổ chức, sản xuất kinh doanh nên hoạt động của HTX gặp rất nhiều khó khăn, tưởng chừng không thể vượt qua. Nhưng được sự động viên hỗ trợ của các cấp, các ngành, của Liên minh HTX tỉnh, giúp cho HTX có thêm nghị lực, quyết tâm vượt khó nên ý tưởng về sản phẩm trứng Artemia của HTX dần dần trở thành hiện thực.

Các năm qua, kể cả năm 2019 mặc dù bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dịch bệnh Covid-19 làm năng suất sản lượng trứng Artemia sụt giảm ảnh hưởng đến doanh thu, lợi nhuận của HTX. Nhưng HTX vẫn hoàn thành kế hoạch đề ra trên hầu hết các chỉ tiêu. Duy trì tốt mọi hoạt động, đảm bảo chế độ lương, phúc lợi của thành viên và người lao động; củng cố mối liên kết, hợp tác với các HTX bạn và các hộ sản xuất cùng với mở rộng thị trường tiêu thụ làm cơ sở vững chắc để phát triển vùng nguyên liệu trong những năm tiếp theo.

Đóng vai trò quan trọng cùng với các địa phương trong phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới cũng như trong công tác xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo an sinh, xã hội.

Đặc biệt HTX đã thử nghiệm thành công các mô hình sản xuất bền vững như nuôi luân canh Artemia vào mùa khô, tôm vào mùa mưa trong đó Artemia sử dụng thức ăn ủ men, hạn chế sử dụng phân gà, nuôi tôm không sử dụng kháng sinh hóa chất độc hại; mô hình nuôi tôm công nghệ cao sử dụng chế phẩm sinh học ít thay nước, tuần hoàn khép kín, không xả thải gây ô nhiểm môi trường.

Các mô hình này đã khẳng định năng lực tìm tòi, học hỏi, sang kiến cải tiến kỹ thuật của HTX, không chỉ nâng tầm HTX trong nhiệm kỳ mới mà còn mở ra hướng đi mới cho các HTX bạn cũng như người dân trong khu vực. Đồng thời hỗ trợ 5 HTX bạn (hơn 200 hộ thành viên) cùng ngành nghề về kinh nghiệm xây dựng tổ chức, định hướng hoạt động, về cơ sở vật chất lẫn kỹ thuật.

Thực hiện dịch vụ cung ứng đầu vào, bao tiêu đầu ra tạo thành chuỗi giá trị cho sản xuất bền vững; thể hiện đưa năng suất trứng Artemia từ 70-80 kg/ha trước đây lên 120 - 150 kg, lợi nhuận 80 - 100 triệu đồng/ha.

Hiện tại sản phẩm Artemia được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng. Nghề nuôi Artemia đã trở thành một nghề truyền thống ở vùng ven biển 2 tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng. Sản phẩm trứng Artemia nguồn gốc Vĩnh Châu, Bạc Liêu đã nổi tiếng không những thị trường trong nước mà còn được nhiều nước trên thế giới biết đến.

Bí quyết để đạt được những kết quả đáng khích lệ

Một là, Chăm lo phát triển nguồn nhân lực

HTX thực hiện tốt các chính sách với thành viên và người lao động như: tiền lương, tiền thưởng, BHXH, vệ sinh an toàn lao động, có chính sách đào tạo, nâng cao trình độ cho cán bộ, thành viên (Hiện tại HTX có 7 kỹ sư thủy sản, 4 cao đẳng thủy sản, 1 cử nhân kế toán).

Hai là, nỗ lực đổi mới, sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để tăng năng suất trứng Artemia, nâng cao chất lượng sản phẩm, đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

Thay đổi tập quán canh tác cũ bằng quy trình sản xuất mới phù hợp với biến đổi khí hậu mà cơ bản là quản lý tốt lịch mùa vụ và cho ăn bằng thức ăn ủ men vi sinh từ đó nâng cao mật độ nuôi, kỳ vọng năng suất bình quân đạt 150 kg/ha/vụ 6 tháng mùa khô.

Ba là, có chiến lược và kế hoạch phát triển đồng bộ, dài hạn và bền vững thị trường đầu vào, đầu ra.

Để phát triển vùng nguyên liệu, HTX đã liên kết phát triển sản xuất với 5 HTX bạn trong đó có 4 HTX ở Tỉnh Bạc Liêu và 1 HTX ở Huyện Vĩnh Châu, Tỉnh Sóc Trăng với tổng diện tích thực nuôi đạt trên 300 ha, thông qua hình thức đầu tư con giống, thức ăn và một phần vốn sản xuất, hổ trợ kỹ thuật, bao tiêu toàn bộ sản phẩm trứng Artemia với giá trị hàng năm đạt khoảng 20 tỉ đồng.

Song song đó HTX chia sẽ một phần lợi nhuận (bằng 5% giá trị sản phẩm thu được) để làm kinh phí hoạt động cho các HTX bạn, hỗ trợ để các HTX bạn hoạt động các dịch vụ cung ứng vật tư đầu vào và bao tiêu sản phẩm đầu ra.

HTX tuyệt đối chú trọng đến chất lượng sản phẩm hàng hóa, thông qua chuỗi liên kết, cùng với các HTX bạn quản lý chặt chẽ chất lượng nguồn nguyên liệu; có quy trình chế biến thành phẩm và bảo quản sản phẩm đồng bộ, an toàn vệ sinh thú y, từ trước đến nay sản phẩm của HTX luôn đạt các tiêu chuẩn kiểm dịch của các thị trường khó tính như EU, Nhật, Hoa kỳ...

Chú trọng xây dựng và quảng bá thương hiệu thông qua các công cụ như các báo chuyên ngành, công nghệ thông tin, đa dạng phương thức bán hàng.

Trong nhiều năm gần đây Thương hiệu sản phẩm của HTX được hầu hết các nhà sản xuất giống thủy sản trong nước tín nhiệm, HTX đã có các đối tác xuất khẩu bền vững tại các nước như Nhật, Thái Lan, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ. Sản phẩm của HTX ngày càng được nhiều khách hàng trong và ngoài nước quan tâm.

Bốn là, chú trọng đa dạng hóa ngành nghề phù hợp với năng lực HTX

HTX đã và đang phát triển mô hình nuôi tôm công nghệ cao theo tiêu chí an toàn sinh học, không xả thải ra môi trường, Quản lý tốt an toàn vệ sinh thú y, hạn chế tối đa dịch bệnh, năng suất được nâng lên rất cao (150 – 200 tấn/ha mặt nước nuôi/năm).

Qua đó đảm bảo việc làm và thu nhập ổn định cho thành viên và người lao động. Hiệu quả từ hoạt động sản xuất kinh doanh tăng trưởng qua từng năm, từ những số liệu rất khiêm tốn ban đầu, trong những  năm gần đây doanh thu của HTX đạt trên 40 tỉ (trong đó xuất khẩu đạt 600 - 800 ngàn USD)...

Trong 5 năm qua HTX vinh dự được Liên Minh HTX tỉnh vinh danh là “HTX đầu đàn” trong lĩnh vực Artemia;  UBND Tỉnh Bạc Liêu tặng nhiều Bằng khen trong đó có 2 cờ thi đua cho đơn vị dẫn đầu trong khối HTX vào các năm 2015, 2018 và được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư tặng bằng khen với thành tích xuất sắc trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, và vừa qua HTX cũng dinh dự đón nhận Bằng khen từ Liên minh HTX Việt Nam với thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước khối HTX giai đoạn 2016 – 2020.

Có thể nói, mô hình HTX Artemia Bạc Liêu với cách thức hoạt động liên doanh liên kết hỗ trợ trong sản xuất như vậy không chỉ mang lại sự thành công cho các HTX thành viên, mà còn có thể là mô hình mẫu cho các HTX khác tham khảo, học hỏi.