GS Vũ Minh Giang: Việt Nam, Nhật Bản như hai bàn tay trái phải, trái ngược nhưng không xung khắc

Chiều 8/9, Trường Đại học Việt Nhật – Đại học Quốc Gia, Hà Nội (ĐHQGHN) đã tổ chức Hội thảo khai trường với chủ đề "Phát triển bền vững”.

Đây là hoạt động học thuật đầu tiên của Trường Đại học Việt Nhật, đánh dấu sự chuyển mình từ giai đoạn chuẩn bị các điều kiện đảm bảo chất lượng sang giai đoạn thực hiện các hoạt động đào tạo và nghiên cứu.

GS.TS. Furuta Motoo, Hiệu trưởng Trường Đại học Việt Nhật cho rằng trong bối cảnh thế giới và Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, mất cân bằng sinh thái, phân hóa giàu nghèo, những hệ lụy trong quá trình phát triển, đô thị hóa... thì phát triển bền vững đang trở thành chủ đề rất được quan tâm.

Chính vì vậy, những nội dung được các diễn giả của Việt Nam và Nhật Bản trình bày tại hội thảo như “Tương lai của Việt Nam”, “Biến đối toàn cầu & tính bền vững”… đều rất thiết thực, có giá trị lý luận và thực tiễn cao.

Trong phần diễn thuyết kỉ niệm, TS. Seko Hiroshige, Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản nói về chủ đề “Tương lai của Việt Nam”.  

Với chủ đề này, TS. Seko Hiroshige đã đề cập đến hai ý chính: dòng chảy của tự do thương mại trên thế giới và đào tạo nguồn nhân lực. Trong thời gian qua, các nước Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong dòng chảy tự do thương mại trên thế giới. Đó là một xu hướng không thể ngăn chặn.

Theo TS. Hiroshige, Việt Nam có những tiềm năng phát triển kinh tế không thể phủ nhận, nhưng để những tiềm năng đó trở thành hiệu quả thực tế, chúng ta cần có những cải cách mạnh mẽ, trong đó quan trọng nhất là tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây cũng là sứ mệnh của Trường Đại học Việt Nhật.

Và để bắt đầu hiện thực hóa sứ mệnh này, Trường Đại học Việt Nhật đã lựa chọn 06 ngành đào tạo là thế mạnh của Nhật Bản và phù hợp với nhu cầu của Việt Nam, bao gồm: Công nghệ Nano, Kỹ thuật Hạ tầng, Kỹ thuật Môi trường, Chính sách công, Khu vực học và Quản trị kinh doanh.

Trong bài phát diễn thuyết với chủ đề “Mối quan hệ Nhật Bản - Việt Nam trong lịch sử thế giới” Ông Kitaoka Shinichi, Chủ tịch JICA, đã nhắc lại những dấu mốc lịch sử quan trọng trong mối quan hệ Việt Nam – Nhật Bản.

Ông Kitaoka nhấn mạnh, Việt Nam và Nhật Bản có nhiều nét tương đồng về qui mô dân số, đều chịu ảnh hưởng từ nền văn minh Trung Hoa và cùng có tinh thần yêu chuộng hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế. Do vậy, mối quan hệ ngày càng gần gũi của hai nước là tất yếu lịch sử.

Trên tinh thần củng cố và xây dựng mối quan hệ này, trong thời gian vừa qua, Nhật Bản đã giúp đỡ Việt Nam trên nhiều dự án như: Nhà ga T2 Sân bay Quốc tế Nội Bài, Cầu Nhật Tân, Bệnh viên Chợ Rẫy, và Trường Đại học Việt Nhật – là một dư án đặc biêt về đào tạo giữa hai nước, và là niềm tự hào của chúng ta ngày hôm nay.

GS.TSKH. Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, ĐHQGHN, cũng đồng ý với quan điểm của ông Kitaoka Shinichi.

Trong bài phát biểu “So sánh văn hóa Việt Nam và Nhật Bản”, GS Vũ Minh Giang đã phân tích rõ hơn những điểm tương đồng và khác biệt giữa Việt Nam và Nhật Bản về điều kiện tự nhiên, văn hóa, các mô hình tổ chức nhà nước và cách ứng xử với văn hóa ngoại lai.

Giáo sư đi đến kết luận, dù khi mới nhìn qua Việt Nam và Nhật Bản tương tự như nhau, những khi đi vào phân tích kĩ, Việt Nam và Nhật Bản gần như trái ngược nhau.

“Hai dân tộc như hai bàn tay trái phải – trái ngược nhưng không xung khắc mà có thể hỗ trợ bổ khuyết cho nhau.  Do vậy chúng ta cần kết hợp, bổ xung cho nhau để cùng phát triển mạnh hơn trong tương lai”, GS.TSKH. Vũ Minh Giang chia sẻ.

Trong khi đó, GS.TS. Kensuke Fukushi, Đại học Tokyo đã chia sẻ những khái niệm cơ bản về biến đổi toàn cầu và khoa học bền vững. Theo GS. Fukushi, để có thể phát triển bền vững, con người cần cân bằng ba yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường.

Giáo sư cũng nhấn mạnh, biến đổi khí hậu vừa là thách thức vừa là cơ hội với Việt Nam. Chính vì vậy, Trường Đại học Việt Nhật được thành lập để đào tạo nên nguồn nhân lực có khả năng ứng phó với những thách thức và cơ hội này. 

Với chủ đề “Khoa học bền vững: Mối liên kết giữa khoa học, chính sách và xã hội cho một tương lai bền vững” GS.TS. Takeuchi Kazuhiko, Giám đốc Cơ quan liên kết nghiên cứu Khoa học bền vững, Viện Nghiên cứu tiên tiến, Đại học Tokyo, Nhật Bản đã một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học bền vững đối với xã hội và con người.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, chúng ta cần thay đổi, cải cách chính sách và huy động sự tham gia của toàn xã hội. Trong quá trình này, các trường đại học có vai trò vô cùng quan trọng trong việc đề ra và giải quyết các vấn đề. Với sứ mệnh của mình, Trường Đại học Việt Nhật cần chú trọng giảng dạy và nghiên cứu khoa học bền vững – một ngành khoa học vì tương lai.

Tham gia hội thảo, GS.TS. Sumi Akimasa, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Môi trường Quốc gia Nhật Bản đã mang đến bài giảng với chủ đề “Lý thuyết cơ bản về Biến đổi khí hậu”.

GS. Akimasa đã đưa ra các căn cứ khoa học, xem xét hiện tượng nóng lên toàn cầu dưới khía cạnh vật lí để làm rõ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu với tương lai của thế giới trong đó có Việt Nam.

Cuối cùng, với chủ đề “Hướng tới xã hội thích ứng với biến đổi của khí hậu” GS.TS. Mimura Nobuo, Giám đốc Đại học Ibaraki, Nhật Bản đã đưa ra một số thông tin về biến đổi khí hậu toàn cầu trong 150 năm qua và mô hình dự đoán nhiệt độ toàn cầu năm 2100.

Cũng như GS.TS. Sumi Akimasa, GS.Nobuo cũng nhấn mạnh để giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, chính phủ và xã hội cần có cái nhìn tổng thể và chung tay tìm ra và thực hiện các biện pháp ứng phó và thích nghi.

Mười ba trường Đại học hàng đầu Nhật Bản cùng cam kết đồng hành cùng Trường Đại học Việt Nhật

Sau chương trình hội thảo, các trường đại học đối tác bao gồm: Đại học Osaka – đối tác ngành Công nghệ nano; Đại học Tokyo – đối tác ngành Khu vực học, Kĩ thuật hạ tầng và Kĩ thuật môi trường; Đại học Tsukuba – đối tác ngành Chính sách công; Đại học Ritsumeikan – đối tác ngành Kĩ thuật môi trường; Đại học Waseda – đối tác chương trình tiếng Nhật; Đại học Yokohama – đối tác ngành Quản trị kinh doanh; Đại học Ibaraki – đối tác ngành biến đổi khí hậu và 6 trường đại học hợp tác khác, cùng cam kết sẽ cùng hỗ trợ và tạo mọi điều kiện cho học viên Trường Đại học Việt Nhật trong học tập, thực tập và nghiên cứu.  

Phát triển bền vững - triết lý giáo dục tại Trường Đại học Việt Nhật

Trường Đại học Việt Nhật có sứ mệnh cung cấp nguồn nhân lực và các sản phẩm nghiên cứu chất lượng cao; tiếp nhận chuyển giao tri thức từ Nhật Bản; thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản; và tác động tích cực đến hệ thống giáo dục đại học Việt Nam nói chung và ĐHQGHN nói riêng.

Do vậy "Phát triển bền vững" là triết lý xuyên suốt trong các hoạt động học thuật của Trường. Triết lý giáo dục này cũng chính là chủ đề cho Hội thảo khoa học đầu tiên Trường tổ chức.

Với triết lý giáo dục “Phát triển bền vững”, Trường Đại học Việt Nhật hướng tới xây dựng một mô hình giáo dục mới, định hướng theo phong cách Nhật Bản với sự điều chỉnh phù hợp với thực tiễn của Việt Nam.

Trường hướng đến sự phát triển bền vững dựa trên sự tự chủ về tài chính và xã hội hoá nguồn lực. Các chương trình đào tạo, nghiên cứu tại Trường Đại học Việt Nhật được xây dựng để hướng tới cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao và các sản phẩm Khoa học, Công nghệ, Tư vấn chính sách,... phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam, Nhật Bản, các nước trong khu vực và trên thế giới.

Trong tương lai, Trường Đại học Việt Nhật có mục tiêu trở thành một trường đại học đẳng cấp quốc tế, được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam, góp phần gia tăng giá trị đầu tư của doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam. Trường cũng hứa hẹn trở thành trung tâm giao lưu văn hóa, học thuật và là biểu tượng cho mối quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước Việt Nam - Nhật Bản.