Cỏ kế đồng - thủ phạm gây ra lệnh cấm nhập khẩu lúa mì có thật sự gây độc?

Cục Bảo vệ Thực vật vừa có công văn về việc cấm nhập khẩu lúa mì từ ngày 1/11/2018, vì phát hiện trong lúa mì nhập khẩu từ Nga, Mỹ, Canada, Úc… chứa cây kế đồng, một loại cỏ có độc.

Theo TS Trần Duy Khanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo Doanh nhân APEC, trên thực tế thì cây kế đồng chỉ cạnh trạnh về mặt dinh dưỡng và hoàn toàn không có độc tố gây hại cho người. Còn nó có gây hại cho cây lúa nước hay các cây trồng khác ở Việt Nam hay không thì chưa thể kiểm chứng được.

“Việt Nam không sản xuất được lúa mì, nếu có trồng được thì không cho năng suất cao. Lệnh cấm nhập khẩu lúa mì sẽ làm đảo lộn nền kinh tế.

Vì thế, cần phải có một cách xử lý linh hoạt, nhập về làm giống thì cấm, còn nếu phục vụ dân sinh mà cấm không chỉ ảnh hưởng đến mấy trăm doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến nhiều thứ khác”, TS Trần Duy Khanh cho biết.

Trong khi đó, bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Quản lý An toàn Thực phẩm TP.HCM cũng đồng tình với ý kiến của các chuyên gia. Bà Lan cho rằng, tỷ lệ hạt kế đồng trong hạt lúa mì không phải là nhiều và chưa đủ để gây hại.

“Trước khi đưa ra một quyết định cấm nhập hay xuất khẩu thì cần phải có quá trình nghiên cứu định lượng, định tính. Khi nghiên cứu xong mới đưa ra văn bản hay chính sách để áp dụng, chứ chưa rõ gì về độ độc hại mà cấm thì rất mông lung và gây thiệt hại cho doanh nghiệp”, bà Lan chia sẻ.

Trước lệnh cấm bất ngờ của Cục Bảo vệ Thực vật, nhiều doanh nghiệp tỏ ra lo lắng vì sẽ không thể tìm được nguồn nguyên liệu kịp thời để thay thế, trong khi nhu cầu về bột mì đang rất cao.

Ông Phan Thanh Hiếu, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Bột mì An Bình chia sẻ: “Khi chưa khẳng định được loại cỏ đó gây hại thì không nên cấm.

Vì để có một sản phẩm từ lúa mì, chúng tôi đã xây dựng một công thức từ rất lâu, nên nếu lệnh cấm được thực hiện thì doanh nghiệp như chúng tôi xoay chuyển không kịp, không tìm ra nguồn nguyên liệu thay thế để đảm bảo sản xuất, gây thiệt hại không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cả người tiêu dùng”.

Đồng tình với ông Hiếu, ông Lê Văn Vu, Phó Tổng giám đốc Công ty Bột mì Bình Đông cho biết, tại Bình Đông có nhiều sản phẩm bắt buộc phải dùng lúa mì của Mỹ mà không thay thế được của nơi khác.

“Nếu luật pháp quy định thì doanh nghiệp chúng tôi cũng chấp hành, nhưng cần phải có lộ trình và cảnh báo trước cho doanh nghiệp. Theo tôi thì nên lùi quy định cấm lại ít nhất 6 tháng để đánh giá lại mức độ nguy hiểm của loại cỏ này”, ông Vu chia sẻ.

Trước việc Cục Bảo vệ Thực vật đề nghị tái xuất lại những lô lúa mì đã nhập theo diện kiểm dịch thực vật, chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng cho rằng điều này là không khả thi.

“Thay vì tái xuất ngược lại thì có thể dùng để làm thức ăn cho gia súc. Hơn nữa, nếu không nhập lúa mì của nước ngoài thì việc xuất khẩu gạo của Việt Nam cũng sẽ gặp rào cản tương tự”, ông Dũng nhận định.

Chia sẻ về lệnh cấm này, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM cho biết sẽ tập hợp những ý kiến của các chuyên gia và doanh nghiệp để có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT).

Đồng thời, Hội sẽ kiến nghị với Bộ về việc hủy bỏ lệnh cấm trên, nếu Bộ không đồng ý, Hội Lương thực TP.HCM sẽ tiếp tục kiến nghị lên Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, trong 7 tháng đầu năm 2018, khối lượng và giá trị nhập khẩu lúa mì của nước ta gần 3,13 triệu tấn, với kim ngạch khoảng 750 triệu USD, tăng 2,2% về khối lượng và tăng 16,6% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Những nguồn cung cấp lúa mì lớn của nước ta bao gồm Nga, Mỹ, Úc, Canada...