(VTC News) - Tội phạm tử hình xin hiến các cơ quan cơ thể phục vụ mục đích nhân đạo không phải chuyện mới ở Trung Quốc, nhưng “yêu cầu” hiến xác để giảm án lại dấy lên những luồng tranh luận trong xã hội nước này…
Xin bắt đầu vấn đề này bằng câu chuyện của một tử tù ở Trung Quốc.
Ngày 24/6/2010 vừa qua là sinh nhật lần thứ 22 của tử tù Khương Bản Hoa, khi người lính gác ngục mua cho y một chiếc bánh ga tô, Hoa đã nâng tấm bánh lên ngang ngực mà nghẹn ngào: “Đây là sinh nhật đầu tiên của đời cháu. Khi cháu bị tử hình, mong rằng cháu có thể hiến tặng tất cả các cơ quan trên cơ thể cho những người cần ghép để cứu lấy mạng sống.”
Tử tù này tâm sự, một lý do khác xin hiến tặng cơ quan nội tạng là mong tòa xem xét giảm nhẹ bản án. Tội phạm tử hình xin hiến các cơ quan nội tạng phục vụ mục đích nhân đạo không phải chuyện mới ở Trung Quốc, nhưng “yêu cầu” xin đổi việc hiến cơ quan lấy giảm án lại dấy lên những luồng tranh luận trong xã hội nước này.
Hành trình tội ác của kẻ tử tù
Mới 22 tuổi đầu, nhưng Khương Bản Hoa đã có những “trải nghiệm” đặc biệt. Năm lên 7 bố mẹ bỏ nhau, 15 tuổi bỏ học ở nhà giúp bố việc vặt trong xưởng gia công nhỏ. Sau này, một người cậu họ rủ rê Hoa uống rượu, hút thuốc và thường xuyên lai vãng những quán bia ôm, mát xa tệ nạn, thậm chí đã có thời gian Khương Bản Hoa trở thành “khách quen” của một gái làng chơi trong vùng.
Tử tù Khương Bản Hoa trong lần sinh nhật đầu tiên và cũng là cuối cùng trong đời mình.
Khi không có tiền tiêu, người cậu họ lại xui Hoa ăn trộm tiền của bố, cứ như vậy cuộc sống của một thiếu niên chìm ngập trong khói thuốc, men rượu và trác táng trai gái. Vài năm sau đó công việc làm ăn của người bố gặp khó khăn, xưởng phải đóng cửa.
Khương Bản Hoa chỉ còn cách đi làm thuê kiếm sống. Đồng tiền kiếm được từ lao động nặng nhọc không thấm vào đâu so với những lần nhậu nhẹt, ăn chơi và cuối cùng nguồn tài chính duy nhất để y thỏa mãn những nhu cầu của mình là trộm hoặc cướp.
Ngày 8/5/2008 khi vừa tròn 20 tuổi Khương Bản Hoa thực hiện vụ cướp 200 nhân dân tệ của một phụ nữ ở Tây An, thủ phủ Thiểm Tây. Cướp tiền xong y nảy ham muốn cưỡng bức, tuy nhiên bị nạn nhân chống trả quyết liệt. Không thực hiện được hành vi đồi bại, Khương Bản Hoa đã đả thương mạnh vào lưng và bụng dưới của nạn nhân khiến người này cả đời sẽ không được làm mẹ.
2 ngày sau, 10/5/2008 y cùng hai đồng bọn dùng dao khống chế cướp tiền của một người láy xe ba gác nhưng chỉ có 15 tệ trong túi. Chúng giết nạn nhân và phi tang. 12 giờ trưa 2 ngày sau đó, y cùng 3 tên nữa tiếp tục thực hiện hành vi khống chế cướp tài sản của một láy xe ba gác khác và lấy đi 50 tệ, 1 điện thoại di động và chiếc xe – phương tiện kiếm sống của nạn nhân bán được 400 tệ lấy tiền ăn chơi.
Ngày 3/1/2009 Khương Bản Hoa đọc được lệnh truy nã và thông báo treo thưởng những ai cung cấp thông tin về y và đồng bọn, Hoa đã tìm đến đồn công an đầu thú. Ngày 4/12 năm ngoái, tòa án trung cấp thành phố Tây An tỉnh Thiểm Tây xử phiên sơ thẩm tuyên phạt Khương Bản Hoa mức án tử hình, tước mọi quyền lợi chính trị.
Người bị hại cũng có mặt tại phiên tòa, nhìn thấy người phụ nữ đau khổ không thiết sống, mấy lần Khương Bản Hoa quỳ xuống tạ tội, nhưng mọi thứ đều đã quá muộn.
Xin hiến xác cứu người với hy vọng giảm án
Hiện tại Khương Bản Hoa đang đợi ngày nghe tuyên án cuối cùng của phiên tòa phúc thẩm. Y đề đạt nguyện vọng của mình khi chấp hành án tử hình xin được hiến tặng các cơ quan trong cơ thể cho người bệnh nặng cần ghép để thể hiện sự ăn năn, hối hận của y.
Về việc hiến tặng các cơ quan cơ thể người, pháp luật hiện hành của Trung Quốc quy định trường hợp người chết não và đang duy trì sự sống thực vật bằng dưỡng khí và thuốc mà trước khi chết có nguyện vọng hiến hoặc gia đình người đó đồng ý hiến tặng không đòi bồi thường cho những bệnh nhân hiểm nghèo cần cấy ghép thì sẽ được thực hiện theo tâm nguyện.
Ngày 1/5/2007 chính phủ nước này ban hành Nghị định về phẫu thuật cấy ghép cơ quan cơ thể người, theo đó điều 8 quy định, công dân có đầy đủ năng lực hành vi dân sự có thể hiến tặng cơ quan nội tạng hay bất cứ bộ phận nào của cơ thể người để cứu những bệnh nhân hiểm nghèo cần ghép tạng để kéo dài sự sống.
Chia bánh sinh nhật cho bạn tù.
Sớm hơn nữa, ngay từ ngày 9/10/1984 Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Bộ Dân chính Trung Quốc đã ban hành thông tư liên lịch về Quy định tạm thời đối với việc sử dụng các cơ quan cơ thể của phạm nhân chịu án tử hình, theo đó cho phép sử dụng các cơ quan nội tạng/xác tử tù trong các trường hợp:
Không còn ai thân thích nhận về chôn cất, gia đình từ chối nhận về chôn cất, tử tù trước khi thi hành án có nguyện vọng hiến xác/hiến tặng cơ quan cơ thể hoặc đã được gia đình đồng ý.
Nhiều chuyên gia về luật của Trung Quốc cũng khẳng định, tử tù hoàn toàn có quyền hiến xác hoặc các bộ phận, cơ quan trong cơ thể mà không gặp phải sự cản trở nào.
Giáo sư Tả Vệ Dân thuộc Đại học Tứ Xuyên cho rằng: “Tự nguyện hiến xác hoặc hiến các bộ phận cơ thể là một quyền của phạm nhân án tử hình, còn nhận hay không là quyền của bệnh viện và người bệnh.”
Theo một vị giáo sư khác ở Đại học Chính pháp Tây Bắc, phạm nhân tử hình chỉ bị tước đoạt quyền được sống và mọi quyền lợi chính trị, quyền tự do chứ không bị tước quyền lợi dân sự, do đó việc tử tù xin hiến xác/cơ quan cơ thể không bị hạn chế bởi pháp luật.
Một chuyên gia khác, ông Cảnh Dân là thư ký tổ án hình sự thuộc Hội luật sư tỉnh Thiểm Tây cũng đưa ra nhận định tương tự, việc tự nguyện hiến xác/cơ quan cơ thể là một quyền dân sự không bị pháp luật tước bỏ mặc dù họ bị xử tử hình.
Ngay trong buổi họp báo giới thiệu về tình hình chung của nền y tế Trung Quốc từ khi thành lập nước đến nay hồi năm ngoái, người phát ngôn Bộ Y tế nước này, Nao Quần An cho biết, pháp luật Trung Quốc không có quy định nào hạn chế việc hiến xác/cơ quan cơ thể đối với các tội phạm tử hình.
Hồi tháng 8 năm ngoái, nhiều tờ báo, hãng thông tấn như Reuters của Anh, Đông Phương nhật báo của Hồng Kông dẫn nguồn tin Chinadailynews xuất bản tại Trung Quốc công bố số liệu 65% số cơ quan cơ thể người được cấy ghép cho người bệnh là do tù nhân chịu án tử hình hiến tặng. Và như vậy nhiều bộ phận cơ thể của tử tù đã chết được sống lại trên cơ thể của những người được cấy ghép tạng.
Tuy nhiên, trong xã hội Trung Quốc cũng vẫn có những tiếng nói phản đối việc cấy ghép các cơ quan cơ thể lấy từ tử tù và yêu cầu Quốc hội nước này phải sửa đổi những điều luật có liên quan.
Hiến nội tạng để giảm án - vấn đề đang gây tranh cãi
Theo điều 78 bộ Luật Hình sự của Trung Quốc, những phạm nhân bị tuyên án quản chế, giam giữ, phạt tù có thời hạn, tù chung thân mà trong quá trình chấp hành án phạt nếu tuân thủ các nội quy trại giam, cải tạo tốt, có những biểu hiện hối cải rõ rệt hoặc lập được công lao có thể được giảm nhẹ hình phạt, phạm nhân lập công lớn được giảm nhẹ hình phạt.
Tuy nhiên, do luật không quy định việc hiến tặng cơ quan cơ thể để cứu người khác của phạm nhân có phải là hành động lập công hay không nên tòa án trung cấp Tây An khá lúng túng khi nhận được đề nghị từ phạm nhân tử hình Khương Bản Hoa.
Ông Hà Bính Tùng – Phó chủ nhiệm khoa Luật hình sự Đại học Chính pháp Trung Quốc cho hay, khó có thể coi hành động hiến tặng cơ quan cơ thể cứu người khác của phạm nhân tử hình là hành vi lập công chuộc tội.
“Tôi chưa từng nghe có tiền lệ nào về việc hiến tặng cơ quan cơ thể cứu người khác là lập công chuộc tội và được giảm nhẹ hình phạt”, ông Tùng cho hay. Bản thân văn bản của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc ban hành năm 1987 giải thích các trường hợp vận dụng cụ thể về hành vi tự thú và lập công của phạm nhân cũng không có dòng nào quy định về trường hợp này.
Hiện tại, tranh cãi xung quanh vấn đề hiến tặng cơ quan cơ thể để cứu sống người khác của tử tù có phải hành vi lập công hay không vẫn chưa ngã ngũ. Nhiều người cho rằng hành vi này có ích đối với xã hội và quốc gia, hoàn toàn có thể coi là lập công chuộc tội.
Tuy nhiên cũng không ít quan điểm phản đối. Nhiều học giả cho rằng đã đến lúc các cơ quan lập pháp và tư pháp Trung Quốc phải xem lại các quy định liên quan đến việc tử tù xin hiến xác/hiến bộ phận cơ thể.
Hồng Vũ
Bình luận