Chuyên gia thời tiết: Trái đất lạnh dần, 2014 là năm siêu bão

2013 vừa qua là năm có nhiều biến động về thời tiết với hàng loạt hiện tượng cực đoan hiếm gặp.

Để tìm hiểu về xu hướng thời tiết trong năm 2014, phóng viên VTC News đã phỏng vấn ông Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương.

Như chúng ta đã biết, năm 2013 là năm ghi nhận rất nhiều kỷ lục về thời tiết – những cái chưa từng xảy ra trước đây. Dễ nhận thấy nhất chính là số lượng các cơn bão. Năm nay có tới 15 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới, bằng số liệu năm 1964, nhưng nghiêm trọng hơn năm 1964 ở chỗ có tới 3 cơn bão mạnh: cơn số 10, số 11 và số 14.

Ngoài ra, những hiện tượng hiếm gặp cũng đã xảy ra trong năm 2013 như mưa đá, băng tuyết… Đầu tháng 3/2013, ở Lào Cai xảy ra mưa đá với những “hạt” đá theo ghi nhận của chúng tôi có kích thước to bằng cả cái ấm pha chè. Đó là chuyện hiếm gặp.

Sau đó, có các đợt mưa, đặc biệt là đợt mưa do cơn bão cuối cùng gây ra từ 6 tiếng trước khi nó vào bờ đã gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh từ Bình Định tới Quảng Ngãi với lượng mưa kỷ lục: 900 – 1000 mm trong khi trước đây kỷ lục chỉ 500 – 600mm. Các hồ đập ở đây đã ngập nước.

Cuối cùng, vào tháng 12 vừa qua lại có một trận mưa kỷ lục. Trên hệ thống sông Đà, mưa to đến mức từ 100 – 200mm làm cho lũ về hồ thủy điện Sơn La lên tới 5000 m3/s. Vào mùa đông mà có trận lũ lớn như thế cũng là chuyện hiếm gặp.

Cũng vào thời điểm đó, ở Sapa (Lào Cai), Đồng Văn (Hà Giang) liên tiếp có tuyết mà tuyết rất dày và rơi kéo dài nhiều ngày. Rõ ràng, thời tiết đã có biến động rất lớn trong năm 2013 vừa qua.

Hiện nay, chúng ta đang trong điều kiện biến đổi khí hậu nên có các dấu hiệu gia tăng những hiện tượng cực đoan – nghĩa là những hiện tượng trước đây chúng ta ít gặp, giờ gặp nhiều hơn: Hoặc rất nóng, hoặc rất lạnh.

Lấy ví dụ, đợt lạnh giữa tháng 12 vừa qua là đợt lạnh hiếm gặp, chưa từng có. Tới đây, vào mùa hè, chúng ta cũng sẽ phải đón nhận những đợt nóng kỷ lục. Không chỉ hạn hán kỷ lục, lượng mưa cũng sẽ thiết lập kỷ lục mới.

Trước đây, khí hậu của Trái đất tương đối ổn định. Nó là một cỗ máy tương đối ổn định, còn giờ mọi thứ đã biến động rất nhiều theo hướng tiêu cực. Có năm rất ít bão, có năm xuất hiện nhiều bão kèm theo những cơn bão rất mạnh như bão Hải Yến vừa qua. Bão Hải Yến là một trong ba cơn bão mạnh nhất loài người ghi nhận từ trước đến nay.

Ngắn gọn thì trước đây các chu kỳ của thời tiết khá điều hòa, còn giờ nó biến động rất nhiều do biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu đã có những biểu hiện cụ thể với các hiện tượng cực đoan và các khuynh hướng của khí hậu đang bị giãn cả về 2 phía: lạnh hơn và nóng hơn.

Hiện nay các nhà khoa học đang đưa ra dự báo rằng mặt trời đang hoạt động yếu đi. Điều này có thể sẽ khiến Trái Đất rơi vào một thời kỳ lạnh hơn so với trước. Như thế tôi cho là tốt vì nó trung hòa với cái nóng hơn mà trong 2 – 3 thập kỷ vừa qua chúng ta dự báo.

Nhưng tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta nên ở thế sẵn sàng đối phó với các biến động cực đoan của thời tiết, khí hậu trong năm 2014 này.

Có thể năm nay sẽ là năm có nhiều bão, nhiều siêu bão nhất.

Nóng lên hay lạnh đi là những dự báo xa thôi. Theo khuynh hướng chung, trái đất vẫn đang nóng lên còn với các dự báo gần nhất, mùa đông ở Bắc Bán Cầu năm nay được ghi nhận lạnh hơn so với các mùa đông trước đây trong khi Nam Bán Cầu đang nắng nóng kỷ lục.

Các nhà khoa học về khí tượng thủy văn luôn nói rằng trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện tại, những kinh nghiệm chúng ta tích lũy là không đủ để chúng ta sử dụng để ứng phó. Theo tôi, Trái đất sẽ lạnh hơn trong một giai đoạn ngắn như mùa đông năm nay, nhưng đến mùa hè, mọi chuyện sẽ khác.

Theo đánh giá sơ bộ của chúng tôi, hiện tượng thời tiết El Nino và La Nina cũng chưa hoạt động trong năm 2014. Chúng ta vẫn đang ở trong giai đoạn không El Nino và không La Nina.

Mùa xuân này, ở Bắc Bộ sẽ có nhiều đợt mưa rào, dông kèm theo mưa đá, tố, lốc. Ở miền Nam, mùa xuân phải đề phòng nhiều đợt mưa trái mùa kèm theo dông, tố, lốc. Còn vào mùa bão, người dân cần theo dõi dự báo của chúng tôi trong những tháng tiếp theo.

Trong tháng 2, tháng 3 có thể có những đợt lạnh gây mưa tuyết ở một số vùng cao. Sau đó, từ tháng 5 – tháng 8 có thể sẽ có những đợt nắng nóng kỷ lục ở Bắc Bộ, Trung Bộ với những số liệu kỷ lục chúng tôi chưa từng quan trắc được.

Thông thường khi ngoài Bắc rét đậm, rét hại, Sài Gòn bao giờ cũng lạnh. Năm nay, quy luật đó vẫn sẽ lặp lại.

Tôi nhấn mạnh là vào mùa xuân, các hiện tượng như dông, tố, lốc, mưa đá, lốc xoáy, vòi rồng có thể xảy ra ở mọi khu vực trên cả nước, đặc biệt ở các tỉnh Bắc Bộ, Tây Nguyên. Việt Nam sẽ hiếm gặp vòi rồng, nhưng sẽ hay gặp tố, lốc kèm theo gió mạnh làm tốc mái nhà, sập nhà lụp xụp.

Tết năm nay, ở miền Bắc tương đối ấm áp. Điều đó đồng nghĩa với việc thời tiết khá nóng ở miền Nam. Phần rét đậm, rét hại chỉ tồn tại trước 23/12 âm lịch, còn sau đó, chúng tôi dự báo thời tiết sẽ “ấm đậm” và kéo dài. Tuy nhiên, sẽ có mưa nhỏ, mưa phùn. Điều này sẽ tốt cho sự đâm chồi, nảy lộc của hoa đào, hoa mai ở các tỉnh miền Bắc, nhưng sẽ bất lợi cho các tỉnh miền Nam do trong Nam sẽ oi, nóng, hoa sẽ nở sớm hơn.