Chuyên gia thiên văn tiết lộ bất ngờ thông tin Sao Hỏa tới gần Trái Đất nhất trong năm 2018

Chiều 16/2 (tức ngày 1/1 Âm lịch), ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học trẻ Việt Nam chia sẻ với PV VTC News về những bất ngờ xoay quanh thông tin Sao Hỏa đang ở gần Trái Đất nhất năm 2018.

- Thưa ông, ông có thể nói cụ thể, thực hư thông tin Sao Hỏa đang ở gần Trái Đất của chúng ta nhất trong năm 2018?

Năm 2003, Sao Hỏa đã ở gần Trái Đất nhất kể từ khoảng 60 nghìn năm trước đó và nó rất sáng trên bầu trời của chúng ta. Kể từ năm sau đó, năm 2018 này sẽ là thời điểm nó sáng nhất để bạn quan sát.

Thời điểm năm 2003, mặc dù Sao Hỏa là một hành tinh ở khá gần Trái Đất và vẫn luôn là điểm sáng đáng chú ý trên bầu trời, nhưng trong vòng vài tháng của năm đó, nó đã sáng hơn bất cứ lúc nào khác bạn từng nhìn thấy, sáng hơn bất cứ sao và hành tinh nào trên bầu trời đêm, chỉ trừ sao Kim.

Năm 2018 này, dù không bằng được 2003, nhưng hành tinh đỏ cũng sẽ sáng gần bằng như thế.

- Thời điểm nào trong năm 2018 thì Sao Hỏa sẽ gần Trái Đất nhất, thưa ông?

Sao Hỏa sẽ sáng lên đáng kể trong những năm tháng tới và sẽ trở thành một chấm đỏ rất đáng chú ý trên bầu trời vào tháng 7 năm nay.

Khác với tất cả mọi hành tinh khác, độ sáng của Sao Hỏa mà bạn quan sát được trên bầu tời thay đổi rất rõ rệt theo từng năm. Khác với trong năm 2017 vừa qua, nó đã mờ nhạt nhưng đang sáng gần ngay lúc này.

Vào những ngày tháng 2 này, bạn có thể thấy cả Sao Hỏa và Sao Mộc vào ngay trước bình minh. Lúc này, Sao Hỏa vẫn còn hơi mờ so với Sao Mộc nên bạn sẽ tthấy khó tin khi biết được rằng trong vài tháng nữa, nó sẽ trở nên sáng hơn Sao Mộc.

- Ông có thể nói cụ thể hơn về độ sáng của Sao Hỏa khi gần Trái Đất?

Cuối tháng 7 năm nay, vào thời điểm Trái Đất đi vào giữa Mặt Trời và Sao Hỏa (khi Sao Hỏa nằm ở vị trí trực đối), hành tinh đỏ sẽ sáng hơn tới 1,8 lần Sao Mộc.

- Thưa ông, tại sao độ sáng của Sao Hỏa lại biến đổi nhiều như vậy?

Như chúng ta đã biết, các hành tinh đều chuyển động quanh Mặt Trời theo những quỹ đạo có chu kỳ khác nhau. Có những thời điểm, Trái Đất và một hành tinh nào đó nằm cùng một phía so với Mặt Trời và hành tinh đó.

Mặc dù vậy, sự biến đổi độ do thay đổi vị trí đối với trường hợp của Sao Mộc không thực sự rõ nét, vì khoảng cách từ Trái Đất tới Sao Mộc có sự thay đổi không quá nhiều (vì sao Mộc nằm cách chúng ta khá xa). Mặt khác, Sao Mộc là hành tinh lớn nhất Hệ Mặt Trời nên việc bạn thấy nó sáng có một phần đáng kể là do kích thước thực sự của nó.

Trong khi đó, Sao Hỏa là một hành tinh nhỏ với đường kính chỉ hơn đường kính Trái Đất. Việc bạn thấy Sao Hỏa sáng hơn đơn giản là vì nó ở gần chúng ta. Nhưng khi hai hành tinh nằm ở hai phía khác nhau so với Mặt Trời thì sự khoảng cách có sự thay đổi khá lớn và nó mờ hơn nhiều so với khi ở vụ trí trực đối.

Tất nhiên, việc sao Hỏa tới vị trí trực đối xảy ra không hiếm (khoảng 2 năm 1 lần). Nhưng lại có những thời điểm như năm 2003 và bây giờ là năm 2018 là bởi quỹ đạo của các hành tinh không có dạng tròn mà có dạng elip.

Do 2 quỹ đạo đều là elip và mặt phẳng quỹ đạo không hoàn toàn trùng nhau nên tất nhiên phải có một điểm trên quỹ đạo Trái Đất và một điểm trên quỹ đạo Sao Hỏa  nằm gần nhau nhất so với bất cứ vị trí nào khác.

Nhưng thời điểm cả hai hành tinh đều đi qua rất gần tời điểm gần nhất này cùng lúc, chúng sẽ rới đủ gần nhau để từ Trái Đất chúng ta thấy sự sáng lên rõ rệt của Sao Hỏa. Trong tháng 7 năm nay là 1 thời điểm như vậy.

Video: Siêu bão tuyết càn quét nước Mỹ, lạnh hơn Sao Hỏa

- Ông có thể tư vấn khoảng cách và vị trí đắc địa nhất để quan sát hiện tượng thú vị này?

Năm 2018 là thời điểm lý tưởng để bạn quan sát Sao Hỏa, đặc biệt là vào cuối tháng 7. Nếu có một chiếc kính thiên văn dù là nhỏ, hoặc một chiếc ống nhòm hay máy ảnh có độ phóng đại quanh học không tệ, bạn sẽ thấy thú vị hơn khi quan sát hành tinh này vào những đêm mùa hè năm nay. Nhưng tất nhiên, ngay cả với mắt thường, nó vẫn là một điểm sáng màu đỏ rất đáng chú ý.

Xin cảm ơn ông!