Chiêm ngưỡng ngôi đền cổ độc đáo ở Thái Bình

Ngôi đền tọa lạc bên dòng sông Mai Diêm, xưa thuộc trang Đào Động, tổng Vọng Lỗ, huyện Phụ Phượng, nay thuộc thôn Đồng Bằng, xã An Lễ.

Từ thế kỷ XIV, Đền còn phối thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn cùng các danh tướng nhà Trần đã có công lớn trong 3 lần chiến thắng quân Nguyên Mông và lập nên 8 trang Đào Động xưa.

Trong cung cấm có một giếng cổ ngay phía dưới ban thờ Đức Vua Cha. Bên cạnh đó còn chiếc ghế cổ và bộ hoàng bào của Đức Vua cùng bức tranh điêu khắp 8 con rồng tượng trưng cho 8 con sông chầu về giếng cổ, nơi hội tụ linh khí của vùng đồng bằng rộng lớn.

Tương truyền, vào thời Hùng Vương thứ 18, khi nước nhà bị giặc ngoại bang xâm lấn, triều đình đã điều động binh hùng, tướng giỏi để chống giặc, song thế giặc mạnh, quân tướng triều đình không chống đỡ nổi. 

Triều đình đã phải lập đàn triệu "linh sơn tú khí" về giúp sức dẹp giặc. Thủy thần làng Đào Động đã ra phò Vua dẹp tan giặc dữ và có công đầu trong việc trấn giữ 8 cửa bể phía Tây.

Đất nước thái bình, Ngài đã được sắc phong “Trấn Tây An Nam - Tam Kỳ Linh Ứng - Vĩnh Công Đại Vương Thượng Đẳng Thần” và từ đó nơi đây trở thành vùng đất địa linh được cả nước ngưỡng vọng.

Ban đầu, đền chỉ là ngôi miếu nhỏ, nằm trong cảnh quan sông nước hữu tình của đất Đa Dực xưa. Tới thời Tiền Lê, đền đã được xây dựng, mở rộng thành 5 cung và 4 ban thờ công đồng khang trang, hoành tráng và được liệt vào “Tứ cố cảnh” thời Lý (Đào Động, Lộng Khê, Tô Đệ, A Sào).

Đến thế kỷ XIII, khi giặc Nguyên Mông tràn vào bờ cõi nước Nam, Đảo Động lại là nơi đóng quân và luyện tập thủy chiến, binh nhung của Nhà Trần. Trước khi xung trận, Hưng Đạo Đại Vương cùng các tướng lĩnh đều về dâng hương.

Ngôi đền hiện nay được xây dựng, trùng tu vào cuối năm 1926. Đền chính được thiết kế theo kiểu “Tiền Nhị - Hậu Đinh” gồm 13 tòa, 66 gian tạo thành một quần thể kiến trúc bề thế.