Chia sẻ xúc động của vị giáo sư Toán học vừa nhận giải thưởng Tạ Quang Bửu

GS.TSKH Ngô Việt Trung vui mừng và xúc động khi được Bộ Khoa học và Công nghệ trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2022 với công trình nghiên cứu "Depth functions of symbolic powers of homogeneous ideals", xuất bản trên tạp chí Inventiones Mathematicae 218 năm 2019. Công trình nghiên cứu một bất biến cơ bản của Idean là độ sâu, giải quyết được 3 bài toán mở liên quan đến tính tang của hàm độ độ sâu, hội tụ của hàm độ sâu và tính đạt được mức tuần hoàn cho trước của hàm độ sâu.

"Đây là giải thưởng rất có ý nghĩa với tôi. Bên cạnh việc được cộng đồng khoa học đánh giá cao, công nhận công trình nghiên cứu này thì GS Tạ Quang Bửu cũng là người từng thay đổi cuộc đời tôi", ông chia sẻ.

Ít người biết rằng ông từng bị liệt chân và phải đi nạng khi học phổ thông. Thời đó, dù đủ điểm kỳ thi để được đi nước ngoài học nhưng không nước nào nhận. Nhờ GS Tạ Quang Bửu can thiệp mà ông mới được du học chuyên ngành Toán ở Đức và  điều trị để có thể đi lại gần như bình thường.

Giáo sư Trung cũng cho biết, đây là giải thưởng chung với TS Nguyễn Đăng Hợp, đồng tác giả công trình. Nếu không có những ý tưởng của TS Hợp thì ông không thể giải quyết được vấn đề chính của công trình. Do đó, ông gửi lời cảm ơn đến đồng nghiệp đặc biệt này và những nhà khoa học khác ở Viện Toán học Việt Nam - nơi ông công tác từ khi trở về nước cho đến nay. Ông cũng cảm ơn đến người vợ luôn đồng hành và chịu đựng một người làm Toán có nhiều khiếm khuyết.

Cùng giành giải thưởng Tạ Quang Bửu năm nay là PGS.TS Nguyễn Thị Lệ Thu, Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM với công trình "Tailoring the Hard−Soft Interface with Dynamic Diels-Alder Linkages in Polyurethanes: Toward Superior Mechanical Properties and Healability at Mild Temperature", xuất bản trên tạp chí Chemistry of Materials năm 2019.

PGS.TS Nguyễn Thị Lệ Thu chia sẻ: "Được trao tặng giải thưởng Tạ Quang Bửu là vinh dự lớn cho tôi. Giải thưởng là nguồn động viên lớn lao cho tôi và các nhà khoa học, thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ chất lượng ở Việt Nam".

Nghiên cứu bắt nguồn từ cảm hứng của xu hướng bùng nổ các nghiên cứu về vật liệu tự lành trên thế giới, mặc dù quá trình từ nghiên cứu cơ bản đến thương mại hóa vật liệu mới này vẫn đang thử thách các nhà khoa học. Các kết quả nhóm đạt được mới chỉ là bước đầu và con đường đến ứng dụng thực tế vẫn còn dài, nhưng hiểu biết tích lũy được từ nghiên cứu này là động lực giúp nhóm tiếp tục theo đuổi niềm đam mê nghiên cứu của mình, bà nói.

Theo GS.TS Vũ Hải Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2022 cho biết, giải thưởng năm nay có 5 hồ sơ đề cử, trong đó ba đề cử cho giải chính và hai đề cử cho hạng mục giải thưởng trẻ trong tổng số 48 hồ sơ đăng ký tham gia.

Sau quá trình xét duyệt, hội đồng giải thưởng quyết định không có giải dành cho nhà khoa học trẻ, bởi các nghiên cứu được đề cử chưa đạt đủ các tiêu chí về giá trị nghiên cứu, tính đóng góp cho khoa học, xếp hạng trên tạp chí quốc tế...

Từ năm 2014, Giải thưởng Tạ Quang Bửu được Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức hàng năm nhằm vinh danh các nhà khoa học có kết quả công bố xuất sắc trong nghiên cứu cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy khoa học, công nghệ Việt Nam. Giải thưởng được mang tên cố giáo sư Tạ Quang Bửu - một trong những người đặt nền móng trong việc xây dựng và phát triển các lĩnh vực khoa học cơ bản ở Việt Nam.

Sau 8 năm tổ chức, 16 nhà khoa học là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc và 4 nhà khoa học trẻ đã được trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu. Riêng năm 2021, không có nhà khoa học nào được nhận giải thưởng này.