Bộ Tài chính mắc nhiều thiếu sót, nợ công bị đề nghị tính thêm hơn 5.000 tỷ đồng

Trong số 5.012 tỷ đồng tăng thêm, nợ nước ngoài 4.966 tỷ đồng, nợ bảo lãnh vay nước ngoài 18 tỷ đồng và nợ địa phương 28 tỷ đồng.

Kết quả kiểm toán cũng chỉ ra hàng loạt thiếu sót trong quản lý nợ của Bộ Tài chính.

Cụ thể, với các khoản vay trong nước, Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn và chưa thực hiện các thủ tục ký hợp đồng nhận nợ đối với VEC theo ý kiến của Phó Thủ tướng về vướng mắc chuyển đổi cơ chế tài chính trái phiếu công trình do Chính phủ bảo lãnh.

Trừ các khoản trái phiếu quốc tế 38.547 tỷ đồng (chưa đến hạn trả gốc), cơ quan này cũng chưa đối chiếu thời điểm 31/12/2016 của 1 trong 33 chủ nợ là Iraq, cũng như chưa ký xác nhận biên bản giữa cơ quan cho vay lại và đơn vị vay lại, đối với các khoản vay nước ngoài.

Chưa cập nhật kịp thời số liệu rút vốn các năm trước, chưa điều chỉnh số liệu sau khi đối chiếu với chủ nợ, theo dõi và tổng hợp thiếu nợ nước ngoài của Chính phủ số tiền 4.966 tỷ đồng. Còn một số khoản rút vốn chưa được ghi thu – ghi chi kịp thời, chẳng hạn dự án Nghi Sơn của nhà tài trợ JICA ghi thu – ghi chi thiếu 0,387 tỷ đồng.

Tính riêng các khoản cho vay lại, đến 31/12/2016, có 60 dự án chuyển nợ quá hạn (gốc, lãi, phí) tương đương 10.556 tỷ đồng (chiếm 3,3% tổng dư nợ cho vay lại). Trong đó, dự án Vinashin có nợ quá hạn 8.180 tỷ đồng, số nợ của các dự án còn lại là 2.376 tỷ đồng. Hầu hết các dự án được thực hiện trước năm 2010 do sử dụng vốn không hiệu quả, khó khăn trong việc trả nợ, phải khoanh nợ, cơ cấu lại nợ.

3 dự án điển hình là dự án Dâu tằm tơ (dư nợ quá hạn 102 tỷ đồng, dự án không hiệu quả và không trả được nợ, dù Chính phủ cho phép giảm số tiền trả nợ gốc từ hơn 3 triệu euro xuống còn 2,5 triệu euro); dự án Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt Hà Nam (dư nợ quá hạn 22 tỷ đồng, dự án hoạt động không hiệu quả, không có nguồn thu để trả nợ); dự án Máy nghiền sàng đá (dư nợ quá hạn 24 tỷ đồng, Chính phủ đã phải cho phép bán thanh lý tài sản để trả nợ vay).

Ngoài ra, còn có tình trạng dự án không được tính toán kỹ về tiến độ triển khai dẫn đến dự án đã được ký hiệp định vay với chính phủ nước ngoài nhưng không thực hiện giải ngân, vẫn phải trả khoản phí cam kết cho nhà tài trợ.

Đối với công tác điều hành, quản lý các khoản vay nợ chính quyền địa phương, Kiểm toán Nhà nước cho biết số liệu theo dõi nợ chính quyền địa phương tại Kho bạc Nhà nước của 46 tỉnh, thành chênh lệch 7.144 tỷ đồng so với số liệu theo dõi của cơ quan tài chính được Vụ Ngân sách Nhà nước tổng hợp lên bản tin nợ công.

Kiểm toán Nhà nước cũng xác định hàng loạt tồn tại về công tác quản lý, sử dụng Quỹ tích lũy trả nợ nước ngoài, bao gồm: số phải thu bảo lãnh năm 2016 là 711 tỷ đồng, bằng 173,8% kế hoạch (409 tỷ đồng), lập kế hoạch nhưng không chi tiết thu phí cho vay lại (số phải thu 2016 là 135 tỷ đồng)…

Video: Bộ trưởng Tài chính: 'Nhức nhối nợ công'

Từ đó, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Bộ Tài chính khẩn trương rà soát, đối chiếu các khoản đã ghi thu, ghi chi nhưng chủ dự án chưa nhận nợ, hoặc các dự án đã nhận nợ nhưng chưa thực hiện ghi thu, chi và ký xác nhận biên bản vay nợ.

Tiếp tục tích cực thu hồi nợ đối với dự án thu hồi nợ quá hạn, đồng thời đôn đốc thu hồi các khoản phí, lãi treo nợ tới 31/12/2016.

Bộ Tài chính cũng phải kiểm điểm các tập thể, cá nhân có liên quan trong việc chưa hướng dẫn và làm chậm thủ tục ký nhận nợ với VEC khoản ứng trả nợ từ Quỹ tích luỹ 2.477 tỷ đồng theo chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ.

>>> Đọc thêm: Mỗi người dân gánh 25 triệu đồng nợ công: Việt Nam cần lấy Hy Lạp làm bài học