Tranh cãi quê Thạch Sanh: Đã tìm ra lời giải

Văn hóa - Giải tríThứ Sáu, 12/06/2015 07:12:00 +07:00

Đã có lời giải cho những tranh luận quanh câu hỏi “Thạch Sanh quê ở Cao Bằng hay Campuchia?”

(VTC News) – Đã có lời giải cho những tranh luận quanh câu hỏi “Thạch Sanh quê ở Cao Bằng hay Campuchia”.

thạch sanh
Trước những tranh luận quanh việc Thạch Sanh quê ở đâu, Cao Bằng hay Campuchia, GS Nguyễn Xuân Kính, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa, Viện KHXH Việt Nam cho biết:


Trong cuốn Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam của tác giả Nguyễn Đổng Chi có truyện Thạch Sanh, là truyện số 67, bắt đầu bằng: “Ngày xưa ở quận Cao Bình có vợ chồng bác tiều phu Thạch Nghĩa tuổi đã cao mà không có con.

Vợ chồng ngày đêm lo buồn, càng ra sức làm việc nghĩa, như khơi cống, đào mương, đắp đường, vét giếng, cùng lo nấu nước giúp cho người qua đường uống, để mong trời trông lại mà cho một mụn con.

Quả nhiên, về sau Thạch Bà thụ thai, nhưng ba năm chưa đẻ. Giữa lúc đó, Thạch Ông mất, Thạch Bà sinh hạ một đứa con trai khôi ngô tuấn tú, đặt tên là Thạch Sanh..."


Theo Nguyễn Đổng Chi thì truyện Thạch Sanh là của người Việt (người Kinh).

Sau đó, phần khảo dị (so sánh), ông viết, đồng bào Tày cũng kể truyện Thạch Sanh như của người Kinh, đặc biệt ở huyện Hòa An, Cao Bằng, dân địa phương coi truyện Thạch Sanh vốn gốc là của mình.

Không những họ căn cứ vào câu “ngày xưa ở quận Cao Bình”, mà còn căn cứ vào cái hang tương truyền là nơi Thạch Sanh chém Chằn tinh, vào những đền thờ Thạch Sanh ở một số làng xã, và một số phong tục tín ngưỡng liên quan đến tình tiết của cốt truyện.
thạch sanh
Nhưng Nguyễn Đổng Chi cũng nói rằng, truyện của ta (tức người Việt) có nhiều nét tương đồng với truyện Thạch Sanh chém chằn trong các vở Dù kê (kịch hát truyền thống - món ăn tinh thần của người Khmer Nam Bộ) của đồng bào Khmer, nên một số người cho rằng nguồn gốc truyện Thạch Sanh của ta là từ truyện Thạch Sanh chém chằn của người Khmer.

Nghĩa là tác giả Nguyễn Đổng Chi cho rằng truyện Thạch Sanh là của người Việt, người Cao Bằng và cả người Khmer.


Nhưng cũng có ý kiến cho rằng truyện Thạch Sanh của người Việt có nguồn gốc từ truyện của người Khmer. Người đầu tiên nói về vấn đề này là của ông Võ Xuân Phố, trong bài là Góp ý kiến về nguồn gốc truyện Thạch Sanh, ở tập san nghiên cứu Văn sử địa số 19, năm 1956.

Theo tôi, việc nhiều ý kiến cho rằng truyện Thạch Sanh có nguồn gốc từ người Khmer, hay người Campuchia, bởi họ cho rằng chỉ ở khu vực đó mới có họ Thạch. Nhưng theo quan điểm của cá nhân tôi, không chỉ người Khmer, mà người Hán cũng có họ Thạch, chính trong tác phẩm Thủy Hử có nhân vật Thạch Dũng. Và có lẽ người Tày đã chịu ảnh hưởng của người Hán khi dùng họ Thạch cho nhân vật Thạch Sanh.

Sau này, trên tạp chí văn học số 6, tháng 11 và tháng 12 năm 1972, một lần nữa vấn đề này lại được đề cập đến, khi GS-TS Phan Đăng Nhật có bài Tìm hiểu Thạch Sanh ở Cao Bình, Hòa An, Cao Bằng.

Bài này từ trang 1 tới trang 11, GS-TS khoa học Phan Đăng Nhật đều tìm hiểu về hình tượng nhân vật Thạch Sanh ở Cao Bằng. Nói thêm rằng Phan Đăng Nhật là người từng có một thời kỳ dài làm Viện trưởng viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian, người đã được giải thưởng nhà nước về văn học dân gian.

Nên theo ý kiến của cá nhân tôi, cả người Việt, người Tày (Cao Bằng) và người Khmer (Kiên Giang) đều có hình tượng nhân vật Thạch Sanh là hợp lý.

Thạch Sanh là truyện cổ tích nổi tiếng, gắn bó với nhiều thế hệ thiếu nhi Việt Nam. Cho đến bây giờ, hình ảnh về chàng dũng sĩ Thạch Sanh vẫn được nhắc đến như một ví dụ điển hình về lòng dũng cảm và trượng nghĩa.

Mấy ngày gần đây, dư luận dấy lên tranh cãi quanh nguồn gốc của Thạch Sanh khi câu hỏi được cho là đề thi vào một trường đại học có nội dung “Thạch sanh quê ở đâu?”.Có rất nhiều ý kiến cho rằng Thạch Sanh quê ở Cao Bằng, nhưng cũng một luồng ý kiến khác cho rằng truyện Thạch Sanh bắt nguồn từ Campuchia, bởi họ Thạch chỉ có ở Campuchia.

An Yên

Bình luận
vtcnews.vn