Thực hư chuyện phụ nữ cả xã thi nhau “bắn ba dô ka”

(VTC News) - Cả xóm có 29 hộ, chừng 150 người già trẻ gái trai, thì phần ba số đó biết hút thuốc lào, tức là bình quân mỗi nhà có khoảng hai người ôm điếu.

Kể ra xóm Khanh cũng nhiều người hút thuốc lào đấy. Cả xóm có 29 hộ, chừng 150 người già trẻ gái trai, thì phần ba số đó biết hút thuốc lào, tức là bình quân mỗi nhà có khoảng hai người ôm điếu”.

Một số phụ nữ đứng tuổi ở Lạc Sơn vẫn thường hút thuốc lào giữa chợ

Người hút phải vục gần hết khuôn mặt vào miệng điếu, chụm hai tay lại cho kín khói rồi “bập bập” nhiều lần mới hết một điếu thuốc lào. Và tiếng rít cũng không kêu to, chỉ “ùng ục” nên bà con gọi dụng cụ gây cảm giác sảng khoái đó là điếu ục.

Nhưng ông Diển quả quyết rằng đã lâu lắm rồi ông không hút một điếu thuốc nào, cả thuốc lào lẫn thuốc lá. Vợ và các con ông cũng vậy, chẳng ai sờ đến khúc bương có nõ trúc ấy bao giờ. Chiếc điếu chỉ để phục vụ một số khách qua nhà mà thôi.

Chỉ người có tuổi, rất hiếm gặp những cô gái trẻ hút thuốc lào ở chợ Re

Ở lại nhà ông Diển một buổi chiều, ngủ lại qua đêm, nhưng quả thực tôi không thấy mọi người hút thuốc, không ngửi thấy mùi khói thuốc. Tinh mơ đã nghe tiếng người nhà chuyện trò rôm rả, nhưng quả thật không nghe thấy tiếng rít giòn tan sảng khoái nào cả.

“Thực ra thì từ xa xưa tôi cũng có hút. Chuyện nông dân hút thuốc lào thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Nhưng do đâu vùng này lại có nhiều phụ nữ hút thuốc lào, thì câu chuyện phải ngược lại vài chục năm về trước” – ông Diển cho biết.

Xóm Khanh vốn là một thung lũng nhỏ, nằm ở vùng đệm của Vườn Quốc gia Cúc Phương, trước đây có tên là Mường Khanh. Nay, do Vườn quản lý, bà con chuyển từ canh tác lúa ngô sang trồng rừng và làm du lịch cộng đồng.

Ngày còn hợp tác xã, bà con nơi xóm nhỏ thường cùng nhau đi làm, đổi công. Cứ cuối mỗi buổi lao động, các tổ đội sản xuất lại họp lại rút kinh nghiệm, báo cáo kết quả, phân công nhiệm vụ mới. Lúc quây quần bên nhau, nọi người lại vui vẻ chia nhau bát nước chè xanh, điếu thuốc lào đượm.

Phụ nữ Ân Nghĩa bắt đầu hút thuốc lào từ mấy chục năm trước

“Cùng lao động với nhau, nên bà con chia nhau bát cơm, chén trà hay hút chung điếu thuốc là chuyện thường. Vùng quê này trước đây vốn hẻo lánh, chưa có điện đóm, nên bà con hay tụ tập đến sân nhà ai đó ngồi cho vui. Việc phụ nữ cũng hút thuốc lào như đàn ông bắt nguồn từ đó” – ông Diễn cho biết thêm.

Không chỉ xóm Khanh, mà cả xã Ân Nghĩa này đều có phụ nữ mê thuốc lào, nâng điếu kéo những hơi dài rất thành thạo. Nhưng người xóm Khanh “nổi tiếng” hơn vì có một số cụ bà đã hàng chục năm gắn bó với “khẩu ba dô ca” trứ danh này.

“Người phụ nữ hút thuốc lào có thâm niên nhất xóm Khanh có lẽ là cụ bà Bùi Thị Én, năm nay đã 101 tuổi. Mấy bữa nay cụ Én mệt, nên không hút thuốc nữa, nếu không tôi dẫn sang thăm cụ” – trưởng thôn Bùi Văn Diễn nói.

Tôi tình cờ gặp chị Bùi Thị Năm (46 tuổi), cháu nội của cụ Én khi chị đang dắt con trai lên đồi đuổi trâu. Hỏi chuyện cụ bà hút thuốc lào, chị Năm cười vui vẻ xác nhận: “Đúng đấy, thỉnh thoảng cụ vẫn lấy điếu ra hút, nhưng không rít lên sòng sọc được như người khỏe đâu.

Chị Bùi Thị Năm, cháu gái của cụ bà 101 tuổi vẫn hút thuốc lào ở xóm Khanh

Cụ cố nhà tôi tuổi cao mà còn minh mẫn lắm, tuy tai hơi nghễnh ngãng nhưng vẫn uống rượu, ăn trầu được. Con cháu ra đồng, mình cụ ở nhà vẫn nấu cơm hộ các con. Trời nắng, thương đàn lợn bị nóng, cụ vẫn tắm rửa cho chúng đấy.

Cụ chỉ loanh quanh ở nhà thôi, ít đi ra đường. Ở nhà một mình, cụ quét dọn sạch bong. Đám cỏ trước sân, cụ cũng lụi cụi nhổ bỏ hết. Bố mẹ tôi cũng chẳng khỏe được như cụ đâu. Nên thấy cụ vẫn hút thuốc lào, nhiều khi con cháu cũng tùy ý thích của cụ thôi”.

Vẫn theo chị Năm, ngoài bà cụ cố thì cả đại gia đình chị chẳng ai hút thuốc lào, kể cả những người đàn ông đứng tuổi là bố và chồng chị. Cậu út theo mẹ lên đồi, còn nhỏ tuổi nên không nói làm gì, mà cả năm cô chị của nó cũng chẳng ai ham hố món khoái khẩu của bà cụ cố.

Trở lại chợ Re ở nằm ở trung tâm xã Lạc Sơn, “thủ phủ” của những người phụ nữ mê thuốc lào. Buổi sáng, đúng vào ngày phiên nên chợ rất nhộn nhịp. Mọi sinh hoạt của khu chợ diễn ra bình thường như chợ ở rất nhiều vùng quê nghèo khác.

Một trong ba hàng bán thuốc lào ở chợ Re, luôn có điếu phục vụ khách

Đi quanh chợ mấy vòng, tôi chỉ thấy có ba hàng bán thuốc lào, ngồi cụm lại một góc. Hàng nào cũng có dăm bảy chiếc điếu tre cũ để cho khách hút thử thuốc. Thuốc véo từ trong thúng thuốc lào không đáng là bao, nên khách cứ hút tự nhiên. Chủ hàng sẽ vui vẻ hơn nếu có người mua một lạng, giá 15- 20 nghìn đồng, bọc vào chiếc túi ni lông nhỏ xách đi.

Như loại cả nước này đang dùng, thuốc lào ở đây không có gì khác biệt nếu không nói là chất lượng kém hơn. Chúng được đựng trong những chiếc thúng to, không chia ra các gói nhỏ trong túi ni lông, cũng không ép thành bánh hình chữ nhật.

Điều làm cho mấy gian hàng thuốc lào đó trở nên “tiếng tăm” chính là có một số phụ nữ người Mường túm tụm xung quanh, khoan khoái châm lửa rít thuốc. Họ vê thuốc mồi lửa cho nhau, chuyện trò rôm rả. Cả buổi sáng để ý, tôi không thấy một cô gái trẻ nào sà vào hàng vớ lấy “khẩu ba dô ca”, chỉ có tầm hơn mười phụ nữ ngoài 40 quan tâm đến nó.   

Chủ tịch xã Ân Nghĩa, ông Bùi Văn Lâm bảo rằng, nếu tính phụ nữ hút thuốc lào thì xã có 21 thôn, thì 19 thôn có. Nhưng đó là số người đứng tuổi, chứ giờ đây muốn xem một cô gái trẻ hút thuốc là khó đấy.

“Anh xem, ở Ủy ban xã này, tìm một người đàn ông hút thuốc lào còn khó, chứ nói gì phụ nữ. Đọc báo, nghe trên ti vi, rồi thấy hút vào chẳng bổ béo gì, bà con tự bỏ thôi” – ông Bùi Văn Lâm nói.

Gia Linh