Hôm trước, có một tờ báo mạng giật cái tít bài: "Làm thế nào để sống sót trong đám đông chạy loạn?". Tôi cho rằng, những anh làm báo như vậy là rất "OK". Bài báo ấy ra đời trong tình hình bình lặng thời sự thì lạc lõng, nhưng chỉ sau 1 ngày thảm kịch Campuchia xảy ra, thì lại rất kịp thời.
Nguyên nhân cái chết trong đám đông chạy loạn, có thể là do sợ hãi, do nghẹt thở, do giẫm đạp… Nhưng hãy xem vì sao có một số người yếu ớt cũng sống sót. Phần nhiều là do sự bình tĩnh, chứ ít khi là tình cờ, và có lẽ, trong đám đông hỗn tạp ấy, sức mạnh cơ bắp của một cá thể cũng vô ích, vì bằng chứng là người chết có cả những người rất khoẻ.
Các chuyên gia y tế, xã hội nhìn thảm kịch đám đông để nghiên cứu. Còn các nhà xã hội học, có thể có những bài học khác, mà "đám đông hỗn loạn" không nhất thiết hiện hình cụ thể. Khái niệm "đám đông hỗn loạn" có thể được định nghĩa bằng những mô tả khác.
Có lẽ, chúng ta ít khi gặp phải những đám đông hỗn loạn, nhưng thường xuyên gặp "đám đông vô hình" siêu hỗn loạn . Truyền thông Việt Nam không ít lần tạo ra nhiễu thông tin, rồi một số người đăng đàn diễn thuyết, khiến cho độc giả không thể định hướng nổi đâu là thật. Rồi nhiều người tham gia thêm vào, với thái độ có thể là "hoảng loạn" khiến cho đám đông càng hỗn loạn hơn. Và, bạn cũng có thể "chết" vì kết quả hoảng loạn của đám đông thông tin loạn lạc. Trong trường hợp này, cần một nhà quản lý giống như cảnh sát lập trật tự vậy. Có thể hình dung những vụ thảo luận về "phim lịch sử" thời gian qua là một kiểu đám đông hỗn loạn. Với đám đông hữu hình hỗn loạn, trật tự có thể lập lại sau một thời gian rất ngắn, tổn thất nhìn thấy. Nhưng với đám đông vô hình, hỗn loạn thông tin, thì thời gian hỗn loạn không kết thúc ngay, chỉ có thể tạm lắng, và trật tự không biết bao giờ mới được vãn hồi. Hậu quả của đám hỗn loạn thông tin "phim lịch sử" chỉ có một "xác chết" duy nhất, đó là không có một phim lịch sử ra hồn nào được duyệt nhân dịp ngàn năm Thăng Long.
Kinh nghiệm từ những vụ chạy loạn thật sự, rất đáng quý cho những vụ loạn thông tin. Đầu tiên, bạn nên có chính kiến, bình tĩnh trong mọi trường hợp. Cần ngẩng cao đầu để tìm không khí thở, tránh ngạt. Có thể bạn bị thiểu số, nhưng đừng lấy làm đau buồn.
Cách tốt nhất, là không để mình lọt vào một đám đông không trật tự. Tự mình ý thức được đường đến và đường rút. Tự mình có bản lĩnh để không làm theo bầy đàn, đó là ý thức "người" nhất trong mỗi con người.
Sự hỗn loạn hữu hình có thể hay gặp nhất trong lễ hội tôn giáo, ở đó đức tin là chủ thể dẫn dắt ý thức. Trong đám hỗn loạn thông tin, truyền thông có vai trò quan trọng, về mặt nào đó, giống như một loại giáo chủ, bạn hãy cảnh giác với phương tiện truyền thông.
Tôi viết những dòng này, cũng nhờ phương tiện truyền thông để đến được với bạn đọc. Tôi khuyên bạn như trên đây, tức là tôi chấp nhận sự cảnh giác của bạn, bởi vì tôi không muốn đưa bạn vào đám hỗn loạn của đám đông.
Tôi khuyên bạn, cũng chính là tôi khuyên tôi vậy.
Việt Hà
Bình luận