“Tớ vừa tậu được em Volkwagens Eos mới cứng, màu trắng, mui trần bản mới nhất”. “Còn tớ vừa nhập cảng được chiếc Ferrari F430 màu đen cực kì hoành tráng. Nội thất đẹp, động cơ máy không thể chê được dù chỉ là một chi tiết nhỏ”. “Nhưng tớ vẫn rất “thèm” chàng Lamborghini cổ, hàng “độc” của Hoàng Duy lắm”… Những câu nói ấy của dân chơi xe Hà thành có thể khiến bạn nghĩ Hà Nội bây giờ hội tụ quá nhiều “siêu xe”. Nhưng đúng là như vậy, bởi những xế hộp hạng sang ấy đều được sản xuất dưới dạng… mô hình…
“Siêu xe” hội tụ…
Resort Flamingo một ngày nắng đẹp! Buổi offline toàn miền Bắc, cũng là lễ sinh nhật tròn 3 tuổi của Câu lạc bộ mô hình tĩnh khiến cho không gian vốn tĩnh lặng, trong lành của Đại Lải trở nên sôi động, ồn ào và náo nhiệt hơn bao giờ hết. Hơn 300 “siêu xe” đủ các dòng từ BMW, Mercedes,Roll-Royce, Audi, Porsche, Maybach, Hummer… cho tới các dòng bình dân như Toyota, Honda, Saab…; từ những chiếc xe cổ ba bánh chạy bằng động cơ hơi nước đầu tiên cho tới những xế hộp đời mới nhất… đều phơi mình dưới cái nắng nhạt đầu hè. Bỏ qua về mặt kích cỡ, nếu nhìn qua người ta có thể nghĩ đó là một bãi để xe hội tụ những xế hộp hạng sang hơn là khoảng sân trưng bày những chiếc xe mô hình.
Mặc dù vậy, chớ nhìn hình dáng nhỏ xinh của những “siêu xe” ấy mà nghĩ rằng nó giống với món đồ chơi bạn thường mua cho con trên phố Lương Văn Can hay các cửa hàng đồ chơi trẻ em. Theo như anh Hoàng Long, thành viên câu lạc bộ mô hình tĩnh thì những chiếc xe mô hình này là những sản phẩm được nhà sản xuất thể hiện một cách chi tiết, tinh tế, làm cho chiếc xe trở nên có hồn và giống hệt chiếc xe thật từ những bộ phận trong xe, nội thất, vô lăng, lót thảm… cho tới những cọng dây điện, chi tiết máy, ống dẫn, bình ắc quy…Tất cả đều được làm bởi những chất liệu chuyên biệt như: nhựa, sắt, nhôm, vải, thảm …. Đặc biệt, những mô hình này đều được mua bản quyền từ chính nhà sản xuất xe hơi thật, được cấp phép và thông số kĩ thuật. Do đó, giá thành của nó không hề rẻ chút nào. Tùy thuộc vào chất liệu và độ tinh xảo của chi tiết xe mà giá thành có thể dao động từ 80 nghìn tới hàng chục triệu đồng, thậm chí hàng trăm triệu đồng.
Không chỉ mô tả về chi tiết, những chiếc xe mô hình nhỏ xinh này cũng có thể mô tả những nét cơ bản nhất về chuyển động cơ học: vô lăng, bánh lái, cơ cấu vận hành động cơ… Vừa tự hào khoe chiếc ô tô mô hình ba bánh chạy bằng động cơ hơi nước đầu tiên ra đời vào năm 1866 của hãng Mecerdes, anh Hoàng Long vừa chỉ ra những chi tiết rất “thật” của xế hộp đời đầu: ghế chất liệu da, sàn bằng gỗ… Anh cũng hào phóng thể hiện những mô phỏng đơn giản về chuyển động cơ học của chiếc xe: khi anh điều khiển vô lăng thì bánh lái cũng chuyển động theo, hay khi anh hãm phanh thì các bánh lái đều dừng lại…
Độ phản ánh chi tiết so với xe thật của mô hình phụ thuộc vào nhà sản xuất. Dân chơi xe phân thành ba hạng: tầm trung bình phổ thông, tầm cao cấp và tầm siêu cao cấp. Đối với dòng cao cấp và siêu cao cấp giá thành thường rất đắt, bởi nhà sản xuất phải thể hiện chi tiết xe mô hình sao cho giống với xe thật nhất. Nếu mua xe đồ chơi, bạn phải bỏ ra một số tiền lớn để có được những chiếc xe to và hoành tráng hơn cho con mình, thì mua xe mô hình lại ngược lại, càng những chiếc xe nhỏ thì giá thành càng đắt bởi rất khó để thể hiện chính xác đường nét xe hay chi tiết cho giống với xe thật.. Vì vậy, không phải ai cũng có điều kiện kinh tế để sở hữu những “siêu xe” tí hon này…
So với xe thực tế, các xe mô hình thường được sản xuất với nhiều tỉ lệ khác nhau: 1/16, 1/18, 1/20, 1/40, 1/64… Lớn hơn là tỉ lệ 1/12 hay 1/10. Tuy nhiên tỷ lệ 1/18 được dân chơi xe kể cả thế giới đánh giá là chuẩn nhất cho một chiếc xe mô hình, bởi nó là một tỉ lệ hợp lý để nhà sản xuất có thể thể hiện được rõ nhất những chi tiết, chất liệu của một chiếc xe thật.
Xuất xứ cũng như chủng loại của các dòng xe mô hình rất phong phú và đa dạng. Được ưa chuộng và “săn” nhiều nhất là các mẫu siêu xe của Ferrari, Lamborghini, Maserati, Roll-Royce, Audi, Porsche, Maybach, Hummer… Các mác xế hộp bình dân như Mitsubishi, Honda, Toyota, Saab… cũng được nhiều dân chơi lùng mua. Tất nhiên, xe mô hình không chỉ mang tên của các hãng xe nữa, mà được gọi với những cái tên đi kèm như CMC (Đức), Franhklinmint (Mỹ), BBR (Ý), Minichamps (Pháp), Maisto (Trung Quốc), Welly (Trung Quốc)… Đây đều là những nhà sản xuất xe mô hình quen thuộc và có tiếng trên toàn thế giới. Cá biệt, có nhiều chiếc do chính các hãng ô tô sản xuất ra để làm hàng lưu niệm tặng kèm khách mua xe thật. Nhưng những sản phẩm đó đều được liệt vào hàng hiếm và hàng đắt.
Xuất hiện từ rất lâu trên thế giới, tuy nhiên phải đến 10 năm trở lại đây thú chơi sưu tập mô hình tĩnh mới bắt đầu phổ biến ở Việt Nam. Hà Nội và Hồ Chí Minh là hai địa điểm quy tụ nhiều người chơi nhất. Người ta vẫn chia mô hình tĩnh làm nhiều loại: mô hình tĩnh đúc sẵn (loại mô hình của nhà sản xuất đúc sẵn và lắp ráp mang về), mô hình lắp ráp (nhà sản xuất lên mẫu thiết kế xe, cắt ra thành các chi tiết nhỏ và để người chơi tự lắp ráp, phủ sơn theo sở thích của mình), và mô hình giấy, nhưng được dân chơi xe Việt ưa chuộng nhất vẫn là mô hình đúc sẵn. Mặc dù có rất nhiều loại mô hình như: ô tô, máy bay, tàu hỏa… tuy nhiên, phổ biến nhất vẫn là thú chơi mô hình ô tô. Những tay chơi xe mô hình luôn bám sát lịch sử phát triển của từng mẫu xe và dòng xe mình yêu thích. Có thể nói, sưu tập xe mô hình tĩnh là một thú chơi tao nhã, có giá trị về lịch sử nhưng cũng đòi hỏi lắm công phu…
Cuộc chơi của dân “nghiện”…
Có đến tham dự buổi offline của Câu lạc bộ mô hình tĩnh mới thấy con người ở đây đam mê những siêu xe tí hon như thế nào. Khi họ gặp nhau, những lo toan cuộc sống thường ngày dường như không tồn tại, thay vào đó là những câu chuyện sôi nổi về sự xuất hiện của một mô hình xe mới, về chiếc xe “độc” một thành viên mới “tậu” được, về cuộc chuyển nhượng xe đắt đỏ nhất tuần qua… Tất cả những thành viên, dù là “lão làng” hay “ma mới”, dù đã có xế hộp thật hay chưa từng được trải nghiệm với vô lăng đều có chung một sở thích, một niềm đam mê đặc biệt với xe mô hình. Họ vẫn thường gọi đùa nhau là “những người bạn nghiện”. Chỉ cần tậu được “một em trong mơ” thì sung sướng không gì bằng. Nhưng thấy mô hình đẹp mà không có điều kiện mua thì cũng “vật vã” mấy ngày không yên…
Khởi động chỉ với bốn người, thường xuyên online, offline trao đổi sở thích chung, đến nay Câu lạc bộ mô hình tĩnh đã có tới hơn 200 thành viên trải dọc khắp từ Bắc tới Nam. Dù có cùng đam mê, nhưng họ “bén duyên” với xe mô hình bởi những lý do rất khác nhau.
Hoàng Duy, một thành viên trong câu lạc bộ chia sẻ, hiện anh đã có đến gần trăm chiếc xe mô hình, chủ yếu thuộc dòng Lamborghini. Mặc dù đã có thể vi vu trên đường cùng xế hộp hạng sang Venza, nhưng Hoàng Duy vẫn bị cuốn hút bởi đường nét thiết kế sang trọng của Lamborghini. Không có điều kiện mua, chăm sóc xe thật, Hoàng Duy quyết định thỏa mãn niềm đam mê của mình bằng những chiếc xe mô hình.
Với BinMM thì những chiếc xe mô hình lại giúp anh chàng thỏa mãn được sở thích “độ” xe của mình. Dù là dân công nghệ thông tin, nhưng BinMM lại đặc biệt thích mày mò với cơ khí chế tạo. “Độ” xe thật thì không có nhiều xe, mà chi phí cũng quá đắt, nhỡ “độ” hỏng thì coi như… tiêu, thế nên anh chàng chuyển qua khám phá chi tiết của những chiếc xe mô hình. Hầu như chiếc xe nào mua được, Bin cũng tháo hết các chi tiết ra, rồi “độ” lại theo ý mình: từ nội thất, màu sơn, đèn … cho đến động cơ, máy móc, thích sao anh chàng làm vậy. Hiếm mô hình nào dưới tay Bin còn được tồn tại ở dạng nguyên bản. Đó là chưa kể một thùng xốp đầy chứa những chiếc xe anh chàng… “độ” hỏng, trót tháo ra mà không thể lắp lại.
Đối với Hoàng Long thì sưu tầm những chiếc xe mô hình có ý nghĩa đặc biệt đối với anh chàng bởi tính lịch sử của mỗi dòng xe. Hiện Long sở hữu rất nhiều những mô hình xe được coi là dấu mốc trong lịch sử xe hơi: chiếc xe đầu tiên chạy bằng động cơ hơi nước, chiếc xe 500 mã lực đầu tiên, chiếc xe chạy với hộp số tự động đầu tiên, chiếc xe chiến thắng trong cuộc đua công thức I…
Có muôn vàn những lý do để dân chơi xe “nghiện” xe mô hình. Nhưng tựu chung lại, nó là cách để họ thỏa mãn những đam mê không thể thực hiện được với những chiếc xe có tỉ lệ 1/1. Sở hữu những chiếc xe mô hình cũng chính là cách để khẳng định đẳng cấp người chơi.
Dân chơi xe mô hình thường chia thành bốn đẳng cấp: Người chơi mới bắt đầu (thường sưu tập đủ loại, chưa chuyên sâu vào một loại cụ thể nào và chưa phân biệt được các loại đẳng cấp trong mô hình tĩnh); Nhà sưu tập nghiệp dư (đã có những hiểu biết và đam mê nhất định, họ không khó tính và chỉ cần mua xe giống với thật là đủ); Nhà sưu tầm chuyên sâu (đã có hiểu biết rộng về lĩnh vực mà họ quan tâm, khá khó tính trong việc lựa chọn mô hình. Với họ một chiếc xe đẹp phải hội tụ đủ những yếu tố: nước sơn bóng mượt, phanh bằng kim loại, máy càng chi tiết càng tốt…); Nhà sưu tập hàng đầu và “đồ chơi đẳng cấp” (đây là những nhà sưu tầm lâu năm và có tài chính rất mạnh. Họ tìm đến những thương hiệu cao cấp nhất như BBR, CMC, Exoto… Xe thường được làm thủ công, đẹp và tinh xảo tới từng chi tiết).
Tuy nhiên, số lượng các nhà sưu tập hàng đầu ở Việt Nam còn khá ít bởi những hạn chế về mặt tài chính và khó khăn trong thông tin “săn” hàng hiếm. Số xe mô hình tĩnh có mặt ở Việt Nam phần lớn đều phải đặt mua ở nước ngoài, giá thành bị đội lên khá đắt so với giá của nhà sản xuất. Trong vài năm trở lại đây, những chiếc xế hộp tí hon đã xuất hiện trên phố Lương Văn Can, Bát Đàn, Phố Huế… bởi các nhà bán buôn, nhưng chất lượng xe không nhiều chiếc “cao cấp” và giá thành vẫn ở mức quá cao so với thu nhập của người Việt.
Phần lớn dân chơi mô hình đều truyền miệng thông tin cho nhau mỗi lần có xe mới, chia sẻ những địa chỉ mua xe, mày mò lên mạng tìm chỗ mua, hay thậm chí là nhượng lại xe cho nhau… Không dễ để sở hữu xế hộp tí hon nên mỗi lần tìm tòi, đấu giá mua được mẫu xe mới, xe “độc”… dân chơi xe lại cảm thấy sự sung sướng và phấn khích tăng lên rất nhiều. Với những người để “tuột” mất cơ hội thì đó là cả một sự “vật vã” kéo dài mấy ngày đến mất ăn mất ngủ.
Có tận mắt chứng kiến những thành viên trong câu lạc bộ mô hình tĩnh “nâng như nâng trứng” những chiếc xe tí hon mới thấy đây là thú chơi cầu kì như thế nào. Họ phải có những dụng cụ riêng hay nhíp để mở cửa xe, nắp mui xe hay chỉ những chi tiết nội thất nhỏ trong xe. Với những mô hình cao cấp của CMC, BBR… luôn có cảnh báo khi mở hộp là phải nhẹ nhàng. Trong hộp cũng có những dụng cụ có sẵn: nhíp, tô vít, khăn trùm… Ngoài ra có hẳn một quyển sách hướng dẫn cách chăm sóc xe. Anh Tuân, một thành viên cứng của câu lạc bộ chia sẻ: “Cầm xe mô hình cũng là cả một kĩ năng phải học chứ không giống như cầm một chiếc xe đồ chơi”. Những chi tiết của xe mô hình đều rất bé và tinh tế, ví dụ như Logo của chiếc MayBach 57S gắn vào mui xe bằng một thanh kim loại nhỏ như sợi tóc. Chỉ cần mạnh tay một chút, chiếc logo này có thể gãy ra và chiếc xe coi như mất đi một phần lớn giá trị.
Rất nhiều người kinh ngạc bởi giá trị của những siêu xe tí hon trong gia tài của dân chơi xe mô hình. Nếu bán đi có thể mua được những chiếc xe thật vào hạng kha khá. Tuy nhiên, với những gã “nghiện”, giá trị những chiếc xe mô hình ấy không được quy ra tiền mà được tính bằng ý nghĩa gắn với mỗi chiếc xe, bằng niềm đam mê và công sức tìm tòi để có được chiếc xe ấy của người chơi…
Hoàng Hạnh - Ảnh: Cesar Nguyen
Bình luận