(VTC News) - Gần Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn (huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An) có một chợ phiên rất đặc biệt. Chợ chỉ họp một tháng hai lần vào các ngày 14 và 29 dương lịch. Khi sương sớm còn phủ mờ rừng núi, người dân vùng biên hai nước Việt - Lào đã gùi hàng đến chợ. Vì vậy, chợ còn có một cái tên rất hữu nghị: Chợ đoàn kết.
Phiên chợ cuối năm
Những ngày cuối năm, chúng tôi lên Nậm Cắn đúng vào thời điểm nơi đây có chợ phiên, một sự kiện của núi rừng biên giới miền Tây xứ Nghệ. Từ Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn nhìn ra, từng đoàn xe chở người và hàng hóa ở hai ngả biên giới nối đuôi nhau tập kết trước đồn để xuống chợ. Anh Nguyễn Thế Hùng - Chính trị viên Đồn biên phòng - vui vẻ cho chúng tôi biết: “Hôm nay là chợ phiên cuối năm, đồng bào xung quanh đường biên tụ về đây để giao lưu, trao đổi hàng hóa”.
Trước dây, chợ họp trên khu đất bằng phẳng hình bán nguyệt lưng chừng núi, sát con suối Nậm Cắn thuộc huyện Kỳ Sơn. Sau khi Nậm Cắn được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế, chợ chuyển sang họp trên thửa đất thuộc bản Đỉnh Đam, xã Noọng Hét (tỉnh Xiêng Khoảng nước bạn Lào, cách đường biên khoảng 1km). Từ chiều 28/1, đồng bào hai nước đã tất bật dựng lều, quán nhưng đếm đêm xuống hầu hết những người đi chợ không ngủ. Họ gặp nhau, chia sẻ cùng nhau những vui buồn trong cuộc sống bên chén rượu ngô nồng đượm.
Lúc này, chợ phiên không còn là hoạt động giao thương buôn bán nữa mà là nơi giao lưu thắm tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt - Lào. Có người vượt hàng chục km đường rừng đến chợ không phải để mua bán mà đơn giả chỉ muốn gặp bạn bèm dịp để giao lưu bè bạn, người thân bên kia biên giới. Sau những phiên chợ vùng biên, tình đoàn kết anh em đồng bào hai nước càng thêm gắn chặt.
Trên đường đến chợ, tôi nhìn thấy một cụ ông ở cái tuổi "xưa nay hiếm" cầm khèn thổi, xung quay quây quần những chàng thanh niên ngồi lắng nghe, tuyệt nhiên không có một cuộc trao đổi tiền bạc nào. Cụ là Hờ Sấy Cờ (người Mông bản Tiền Tiêu, xã Nậm Cắn). Cụ nói: “Ta đến chợ là để gặp bạn, uống chén rượu ngô, ăn nắm xôi Lào và cùng nghe một điệu khèn thôi”.
Cụ cũng cho biết thêm, ngày xưa đường xá đi lại khó khăn, không có phương tiện, để kịp phiên chợ cụ phải cơm đùm cơm nắm đi trước 1 ngày. Nay giao thông miền núi đã khá hơn, lại có phương tiện cơ giới (xe máy) nên đi chợ phiên với cụ không còn vất vả nữa. Ở đây, nhiều người già như cụ nếu sức khỏe cho phép thường không bỏ sót phiên chợ nào, nhất là phiên cuối năm để được đắm say trong tiếng khèn gọi bạn, hòa mình trong không khí đông vui cho bõ những ngày thầm lặng nơi bản làng heo hút.
Rất nhiều loại hàng hóa từ nhiều vùng miền đã được đưa lên đây, trong đó phần lớn là thực phẩm chuẩn bị đón Tết. Mặt hàng chủ lực của người Việt ở phiên chợ chủ yếu là quần áo, giày dép, đồ gia dụng... Còn tiểu thương Lào lại cung ứng vải thổ cẩm, ẩm thực cho du khách đi chợ. Cải Mông, gà đen là những thực phẩm ưa thích của người Việt, trong khi đó bạn Lào lại chú ý muối, mực khô, cá biển, cá đồng... Người mua lẫn người bán cùng ngắm nghía thật lâu món hàng. Ở đây người ta có thể trả bằng tiền Lào hoặc tiền Việt.
Thú vị bản tin vùng biên
Rảo bước một vòng quanh chợ, khi cái chân đã mỏi, chúng tôi ghé vào một gian hàng ẩm thực của người Lào. Anh chủ quán là người thị trấn Noọng Hét, nói tiếng Việt lơ lớ. Các gian hàng ăn nằm sát bên nhau, và cách ăn uống ở đây cũng rất đặc biệt. Mọi người đều dùng tay để vắt xôi, xé thịt gà nướng và trộn một ít rau rừng chấm với nước tương đỏ cay, bên cạnh là một chậu nước và khăn lau. Chúng tôi vừa ăn vừa nói chuyện, tiếng chạm ly nghe lách cách.
“Đi chợ vùng biên, nếu không ăn gà đen nướng, uống chén rượu ngô thì chưa thể nói là đã đến đây” - anh Hùng tâm đắc nói. Mặc dù mới lên nhận nhiệm vụ nhưng Chính trị viên Nguyễn Thế Hùng đã ngấm cái men nồng ngây ngất của núi rừng biên giới. 14 tháng, 28 phiên chợ vùng biên, anh đã hiểu phần nào cuộc sống của người dân trên rẻo cao biên ải này.
Đang trò chuyện, tôi chợt nghe vọng những âm thanh lúc bổng, lúc trầm. Anh Hùng cho biết, đó là giọng phát thanh viên đang đọc “Bản tin vùng biên” bằng ngôn ngữ bản địa và tiếng phổ thông trên hệ thống loa truyền thanh để tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân. Nhất là vào dịp chợ phiên, bản tin sẽ được đọc vào chiều hôm trước và trong phiên chợ vì lúc này đồng bào vùng biên tụ tập đông đúc trước cửa biên giới.
Lắng nghe anh Hùng nói và lắng nghe những thông tin phát ra từ chiếc lao phóng thanh, tôi thấu hiểu cái vất vả khó khăn của những chiến sỹ mang quân hàm xanh trên dải biên cương này. Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn quản lí bảo vệ 22km đường biên. Dọc tuyến biên giới có 2 xã biên phòng là Tà Cạ và Nậm Cắn với dân số 7.841 nhân khẩu, chủ yếu là người Mông, Khơ Mú, Thái. Đồng bào nơi đây vốn có mối quan hệ khăng khít với người dân bên kia biên giới, bởi vậy tình trạng di cư tự do của người dân địa phương vẫn còn rất phức tạp. Để người dân tiếp cận được pháp luật biên giới, các anh phải trèo đèo lội suối đến từng bản làng, từng hộ dân tuyên truyền, vận động.
Đời sống của người dân các xã giáp biên giới vẫn còn rất khó khăn, dù rằng những năm gần đây đã được Đảng, Nhà nước quan tâm hỗ trợ. Nhưng với họ, mùa xuân và lễ hội luôn được dành một vị trí trang trọng trong đời sống vật chất lẫn tinh thần. Chỉ trong các lễ hội, những mảng ghép văn hóa truyền thống dân tộc vốn không rõ nét do sự giao thoa, đồng hóa trong quá trình hội nhập mới được dịp phô diễn, dệt thành bức tranh muôn màu đậm đà bản sắc.
Một số hình ảnh phiên Chợ Đoàn Kết:
| Sương phủ mờ chợ phiên ngày cuối năm |
| Cải Mông-đặc sản của người dân địa phương vùng biên giới miền Tây xứ Nghệ |
| Gian hàng thổ cẩm của đồng bào trong chợ |
| Cá tươi là thực phẩm ưa thích của đồng bào vùng cao |
| |
Hồng Thắng
Bình luận