"Đến hẹn lại lên", thị trường lịch bloc đang "nóng" vào dịp cuối năm, đặc biệt khi người tiêu dùng khu vực phía Nam đang phải mua lịch với giá cao hơn giá bìa.
Chiết khấu giảm, hàng không thiếu
Bà Phạm Thị Hợi, chủ hàng bán luôn lịch tại phố Tràng Tiền (Hà Nội) cho biết, năm nay tỷ lệ chiết khấu lịch bloc ở các cỡ đều giảm so với năm trước, hầu hết chỉ ở mức 15%.
“Năm ngoái, tôi có thể bán cho khách với tỷ lệ chiết khấu tới 25-30% nhưng năm nay cơ chế khác nên tỷ lệ chiết khấu giảm. Lịch cỡ siêu đại giá bìa 480.000 đồng thì được bán giá 408.000 đồng. Giá này cũng cao hơn năm ngoái khoảng 25%. Hiện lịch vẫn còn tương đối nhiều mẫu để lựa chọn và lượng hàng cũng rất sẵn, thoải mái cho khách chọn”, bà Hợi cho biết. ỷ lệ chiết khấu lịch bloc các cỡ năm nay đều giảm so với năm trước, hầu hết chỉ ở mức 15%.
Chị Nguyễn Thị Huệ (Ba Đình, Hà Nội) cho hay, cũng như mọi năm, cơ quan chị lựa chọn loại lịch bloc cỡ đại để phát cho nhân viên, tuy nhiên tỷ lệ chiết khấu năm nay chỉ bằng gần 1/2 năm ngoái. “Loại lịch chúng tôi chọn có giá bìa 320.000 đồng thì mua được với giá 270.000 đồng. Mẫu mã thì vẫn như mọi năm, loại lịch bloc cỡ lớn có nhiều mẫu hơn cỡ nhỏ”, chị nói.
Theo ông Lý Bá Toàn, Phó Cục trưởng Cục Xuất bản, không thể có chuyện người tiêu dùng phải mua lịch với giá cao hơn giá bìa như đã có tờ báo phản ánh thời gian qua. “Cao nhất thì người dân cũng chỉ phải mua với giá bằng giá bìa.
Theo phản ánh từ các địa phương, chưa có nơi nào bán lịch cao hơn giá bìa cho khách hàng”, ông Toàn khẳng định đồng thời cho biết thêm, ngoài các NXB tham gia 4 nhóm liên kết vẫn còn có 5 NXB nằm ngoài nhóm và các đơn này hoàn toàn được quyền quyết định số lượng lịch in của mình. Vì thế, không thể có chuyện thiếu lịch nếu nhu cầu của thị trường thực sự tăng hơn so với tính toán ban đầu của các NXB.
Liên kết giảm lịch lậu
Có thể thấy điểm mới của thị trường lịch bloc năm nay là các NXB đã cùng nhau hợp tác để tự thiết kế, in ấn và phát hành lịch thay vì phải phụ thuộc hoàn toàn vào đối tác tư nhân như trước. Cho đến nay, những phàn nàn cho rằng cơ chế mới này đang dẫn đến tình trạng tăng giá và khan hiếm hàng hầu hết chỉ xuất phát từ phía các doanh nghiệp là đối tác liên kết mà nguyên nhân là do những năm qua họ đã đầu tư khá nhiều cho hệ thống máy móc, thiết bị để in lịch song nay lại không còn quyền thao túng thị trường.
Các NXB khá dè chừng trong việc khẳng định tính hiệu quả của phương thức mới bởi theo một giám đốc NXB tham gia nhóm liên kết thì phải chờ đến khi kết thúc vụ lịch mới có thể đánh giá được một cách chính xác và đầy đủ. Tuy nhiên, rõ ràng là các NXB đã và đang nỗ lực để tìm lại vị trí thực sự của mình trong thị trường này.
Theo lãnh đạo Cục Xuất bản, thực chất đây chỉ là việc các NXB giữ lại quyền chính đáng của họ bởi lịch là một loại xuất bản phẩm do vậy không thể kinh doanh một cách tự do và giao toàn quyền cho đối tác liên kết dưới hình thức “bán” giấy phép một cách vô tội vạ.
Một lý giải khác cho việc giảm tỷ lệ chiết khấu lịch năm nay, đó là cơ chế mới đã giúp các NXB kiểm soát tốt hơn số lượng lịch phát hành, hạn chế lượng lịch bị in lậu từ chính những đối tác liên kết. “Cho đến bây giờ không ai dám khẳng định là 4 năm trước có lịch in lậu hay không bởi không có cơ chế cũng như công cụ để kiểm soát.
Rất có thể đối tác tư nhân xin giấy phép từ NXB chỉ với số lượng 1.000 bản, nộp tiền quản lý phí đối với 1000 bản đăng ký này nhưng lại in nhiều hơn rất nhiều lần thì cũng không có NXB nào biết được. Đó là cái khó của các NXB khi không đủ năng lực kiểm soát đối tác liên kết về số lượng mà mới chỉ quản được nội dung”, ông Lý Bá Toàn nhận định.
Cũng theo tính toán thì một xuất bản phẩm phải có số lượng in từ 5.000 bản trở lên mới bắt đầu có lãi, in số lượng càng lớn thì tỷ lệ lãi trên mỗi sản phẩm sẽ càng cao lên. Trong khi đó, việc thu quản lý phí của các NXB lại chỉ dựa vào lượng đăng ký chứ không phải lượng phát hành.
Vì vậy, theo phân tích trên của ông Toàn thì cũng không loại trừ một thực tế rằng để tối đa hóa lợi nhuận và với một cơ chế quản lý quá lỏng lẻo trong 4 năm qua, lịch lậu chính là cơ sở cho tỷ lệ chiết khấu khi đến tay người tiêu dùng có lúc lên tới 50% giá bìa. Như vậy về thực chất, không phải người tiêu dùng đang được lợi mà chính là các đầu nậu phát hành lịch đang làm lợi trên “lưng” các NXB.
Theo ICT News
Bình luận