Trẻ, đa tài và quyết đoán, Phan Sào Nam, Chủ tịch VTC Online luôn khiến người ta phải ngoái lại nhìn và khám phá.Gặp Phan Sào Nam ngoài đời, tôi đoán chắc 100% sẽ không ai nghĩ anh là CEO của một công ty công nghệ có giá trị hàng ngàn tỉ đồng, với hơn 500 nhân viên. Nhìn anh có vẻ lãng tử như một… nghệ sĩ Hàn Quốc và phong cách rất “casual”: cả tuần mặc jeans và áo phông (áo đồng phục công ty).
Có dạo, anh còn để tóc dài bồng bềnh. Hai thương hiệu mà Nam yêu thích và biết duy nhất là Jeep và National Geography bởi chúng gần giống với phong cách của anh: ưa mạo hiểm, bụi bặm, phóng khoáng nhưng lịch lãm và quyến rũ.
Với sự hấp dẫn từ “cái nhìn đầu tiên”, anh được các nhân viên trong Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC, đặc biệt là các nhân viên nữ, gọi đùa là “hotboy”. Anh còn được đặt biệt danh “hoàng tử bóng đêm” với những cuộc họp thâu đêm hay những email được gửi vào khoảng 2 – 3g sáng. Thuốc lá và café là vật bất ly thân của CEO trẻ tuổi này.
“Tôi giỏi nhất là… sinh con”
Anh đã nói đùa như vậy trong đêm Gala Dinner toàn công ty đi nghỉ mát tại Đà Nẵng hè vừa qua khi được hỏi về những việc anh thường làm ở gia đình. Câu đùa này đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng! Nghĩa đen: Anh có hai cậu nhóc tì đẹp trai như bố. Còn theo nghĩa bóng, anh có rất nhiều “con” bởi vừa là sáng lập viên VTC Intecom, sáng lập viên VTC Online, đồng thời là cha đẻ của cuộc thi Miss Teen đình đám, Chuyên gia ý tưởng của Mạng Việt Nam go.vn…
Chọn Hàn quốc là đất nước nổi tiếng về công nghệ số để du học, trở về Việt nam lại đúng thời điểm khởi đầu cho một giai đoạn bùng nổ của thị trường internet Việt Nam, lại có lợi thế về… ngoại hình, chắc hẳn anh được nhiều công ty săn đón, chào mời?
Chủ tịch VTC Online Phan Sào Nam.
Internet là lĩnh vực tôi yêu thích và nghiên cứu suốt từ thời sinh viên. Tôi luôn mong muốn được làm công việc mình đam mê. Ở Việt Nam thời điểm đó chưa có nhiều có nhiều công ty về internet, tôi nộp hồ sơ vào những công ty lớn ở cả Hà Nội và HCM. Lúc đó, anh Trương Đình Anh (TGĐ FPT – PV) đã đồng ý nhận tôi về làm phó giám đốc cho trung tâm Internet FPT HCM, tiền thân của FPT Telecom bây giờ. Tuy nhiên, thời điểm đó FPT đang tái cấu trúc nên việc tuyển dụng chưa thể tiến hành ngay. Vì muốn sớm được trải nghiệm, tôi đã bay ra Hà Nội đầu quân cho VASC và chấp nhận làm 2 tháng không lương.
Năm 2006, khi lãnh đạo VTC quyết định đầu tư vào nội dung số, nhóm anh em ở VASC đã cùng chuyển về và tôi được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc VTC Intecom. Gọi là Phó giám đốc cho oai còn thực tế, tôi cũng trực tiếp làm mọi việc cùng anh em ngày đêm. Khi đó công ty mới khởi nghiệp, dịch vụ công nghệ nội dung số còn rất sơ khai, chúng tôi lại làm chương trình truyền hình “đêm trắng” nên việc thức đêm là chuyện hết sức bình thường. “Thức đêm” được 2 năm, chúng tôi lập ra VTC Online, ban đầu tôi là Giám đốc còn bây giờ là Chủ tịch Hội đồng quản trị. Chuyển động không ngừng nghỉ, nhỉ (cười)?
Mới học xong đã được mời làm Phó giám đốc, có vẻ như anh sinh ra chỉ để làm sếp?
Tôi nghĩ là tôi may mắn! May mắn đầu tiên là chọn Hàn Quốc để du học trong khi bạn bè toàn đi Anh, Mỹ… Hàn quốc có nền công nghệ phát triển không quá xa Việt Nam, có văn hóa gần Việt Nam và đặc biệt là có những “huyền thoại” thần kỳ về sự vươn mình trỗi dậy. Điều đó thực sự kích thích những thanh niên trẻ giàu đam mê. Thứ 2 là chọn đúng ngành học.
Tôi học về IT Business Managerment, một ngành rất mới khi đó, kết hợp được cả lĩnh vực tôi yêu thích: quản trị và Công nghệ thông tin. Đặc biệt, may mắn lớn nhất là tôi gặp được đúng “thầy” và đúng môi trường. Anh Nguyễn Xuân Cường (Tổng giám đốc VTC - PV), người “thầy” đầu tiên trong trường đời của tôi là người rất giỏi và đầy nhiệt huyết. Anh đã truyền cho tôi những khát vọng và đam mê. Tập đoàn truyền thông đa phương tiện VTC cũng là một môi trường thuận lợi, hội tụ đủ những điều kiện cần cho những đam mê công nghệ thăng hoa.
Với những may mắn đó, tôi sớm được bổ nhiệm làm quản lý và đạt được những thành tựu nhất định trong sự nghiệp.
Chưa từng trải qua vị trí nhân viên, anh có lo ngại về việc khó tìm được tiếng nói chung với CBNV của mình?
Vợ tôi là một nhân viên điển hình. Những câu chuyện của cô ấy giúp tôi hiểu hơn nhân viên của mình. Một ngày đi làm của vợ tôi là một chuỗi những kiểu ăn uống khác nhau: cà phê, sữa chua, hoa quả… chưa kể thỉnh thoảng còn… trốn đi shopping. Nhưng khi việc đến thời hạn thì làm kinh lắm, nhất là những chương trình media cô ấy yêu thích. Cô ấy có thể thức cả đêm làm, trăn trở với từng ý tưởng, từng chi tiết nhỏ của kịch bản… Điều đó khiến tôi hiểu rằng, nếu được bố trí công việc phù hợp, được làm những thứ mà mình đam mê và được chủ động thì năng lượng của con người là khủng khiếp.
Nhưng có phải lúc nào người quản lý cũng có thể bố trí công việc phù hợp với nhân viên đâu, sẽ có những việc không ai muốn làm…?
Thì khi đó phải thuyết phục. Tôi vẫn luôn tâm niệm câu của các cụ: “Thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Tôi có được vị trí ngày hôm nay, phần nhiều là do “thiên thời”. Nhưng để điều hành được công ty tốt thì “nhân hòa” chiếm vị trí hàng đầu. Nếu người đứng đầu đưa ra con đường được nhiều người đồng thuận thì sẽ tốt hơn rất nhiều.
Tất nhiên không phải bất cứ cái gì mình đưa ra cũng được mọi người đồng tình ngay từ đầu. Để có được điều đó, mình phải thuyết phục được mọi người. Và trong quá trình thuyết phục, bản thân tôi cũng nhận được nhiều ý kiến phản biện giúp cho ý tưởng của mình được hoàn thiện hơn.
Vâng, điều hành công ty thì nhân hòa là quan trọng nhất. Nhưng với riêng với sự nghiệp kinh doanh của anh thì thiên thời, địa lợi hay nhân hòa chiếm vị trí hàng đầu?
Tôi nghĩ không nên tách biệt 3 yếu tố này mà coi nó là những nhân tố bổ sung, tác động cho nhau để tạo nên thành công. Càng ngày tôi càng nhận thấy không phải ngẫu nhiên mà các yếu tố lại được sắp xếp theo trình tự thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Thiên thời là tiền đề quan trọng tạo nên thời cơ và nó thường không đến lần thứ 2.
Nếu một CEO mà không nhìn nhận được cơ hội, không kịp thời chớp lấy nó thì có thể sẽ phải đi chậm hơn nếu không muốn nói là thất bại. Trong ngành internet, yếu tố thiên thời lại càng quan trọng, cơ hội không dài, đặc biệt là trong giai đoạn này thường chỉ kéo dài trong 3 tháng. Nếu chúng ta chần chừ không quyết thì 3 tháng sau, cơ hội đó sẽ không còn là phù hợp nữa. Sau khi nắm bắt được thiên thời, địa lợi thì nhiệm vụ của người lãnh đạo là làm sao để được nhân hòa.
“Không có chiến lược đúng, ngai vàng nào rồi cũng sụp”
Anh thường nhắc đến “thời điểm vàng” cho Internet Việt Nam, có thể cụ thể hơn?
Hiện thị trường internet Việt Nam có khoảng 34 triệu người dùng và con số này sẽ tăng lên 50 triệu trong vòng 3 năm tới. Vào năm 2015 khi đạt con số 50 triệu người dùng thì thị trường internet Việt Nam được tạm coi là bão hòa. Do đó đây chính là thời điểm vàng để các công ty công nghệ tăng tốc. Cơ hội vàng này sẽ không lặp lại lần 2. Ngai vàng nào cũng sẽ phải sụp đổ nếu người đứng đầu không có chiến thuật, chiến lược dẫn dắt đội quân của mình.
Trong cuộc đua ấy, anh đặt công ty của mình ở vị trí nào sau 3-5 năm tới?
Dù xét dưới bất kỳ quy mô hay góc độ nào thì VTC vẫn ở top 3 công ty công nghệ mạnh nhất Việt Nam hiện nay và sau này. Tôi tin là như vậy. Và thực sự trong ngành internet là phải ở trong Top3 thì công ty mới có thể tồn tại và phát triển.
Anh sẽ làm gì để đạt được mục tiêu?
Xu hướng của làn sóng mới là hội tụ công nghệ. Chúng tôi sẽ phát huy thế mạnh truyền thông đa phương tiện của VTC để phát triển những sản phẩm mới với tiêu chí “Một nội dung, đa kênh dùng” trên tất cả các hạ tầng truyền thông số.
Để có tiềm lực phát triển, chúng tôi cần thêm tài chính. Tôi vẫn thường nói vui, các công ty dotcom của Việt Nam trước đây giống như những chàng “sinh viên nghèo học giỏi”, đang cố gắng tự đi lên bằng nội lực của mình. Nhưng cuộc đua bây giờ không còn giới hạn ở phạm vi trong nước. Chúng ta phải cạnh tranh với những tên tuổi lớn trên thế giới như Google, Facebook, Yahoo…
Nếu chúng ta chỉ giỏi mà nghèo thì không thể sống khỏe được. Thà chia bớt sự sở hữu để có đà đi lên còn hơn. Đó là lý do mà tôi đã nỗ lực để có được những khoản đầu tư từ các quỹ. Vào lúc 4h10p chiều ngày 4/7/2012, 10 triệu USD của quỹ đầu tư Duxton đã được chuyển hết một lần vào tài khoản của VTC Online sau hơn nửa năm đàm phán, hoàn thiện thủ tục.
Quy luật cuộc đời là nhận cái này thì lại phải cho đi cái khác. Với khoản đầu tư này anh có lo ngại “ngai vàng” sẽ bị mất vào tay nhà đầu tư ngoại giống như trường hợp của một công ty công nghệ gần đây?
Không, tôi hoàn toàn không lo ngại điều đó. Một khi Duxton đầu tư vào có nghĩa là họ đã tin tưởng chúng tôi. Đây là cuộc chơi chung chứ không phải là chiến trường để chém giết nhau. Việc Duxton có thêm 1 người trong ban kiểm soát và 1 người trong Hội đồng quản trị VTC Online không phải là mối lo ngại của chúng tôi mà chỉ làm cho chúng tôi trở nên mạnh hơn. Khi Duxton đầu tư vào là đã chung xuồng, không phải là bên anh bên tôi mà là “chúng ta”. Kỳ vọng của nhà đầu tư vào VTC Online là trong vòng 3 năm tới đạt lợi nhuận 500 tỷ đồng. Tất cả chúng tôi sẽ chung tay để có được kết quả kinh doanh tốt nhất.
Nhưng trong bối cảnh kinh tế hiện nay, việc duy trì công ty đã là rất khó, con số lãi lớn như vậy thì hẳn khó khăn sẽ lớn hơn gấp bội?
Khó nhưng không có nghĩa là không làm được. Bằng chứng thực tế nhất là lợi nhuận 6 tháng đầu năm của chúng tôi đã tăng gấp 1,5 lần so với năm 2011. “Vẻ đẹp” của internet ở chỗ nó là một ngành có tốc độ phát triển rất nhanh, chi phí đầu tư ít hơn so với các ngành sản xuất truyền thống khác nên mức độ tác động của suy giảm kinh tế là có nhưng không lớn. Tôi chủ trương tái cấu trúc lại doanh thu của VTC Online để có được nguồn lợi nhuận tốt nhất, dự kiến sẽ tăng gấp 4 lần. Một số lĩnh vực như thanh toán điện tử, mặc dù cho doanh số cao nhưng lợi nhuận rất mỏng thì sẽ không chú trọng phát triển nữa.
Và để có thể thích ứng được với thời cuộc, tôi nghĩ anh cũng đã có kế hoạch tái cấu trúc cho riêng bản thân mình?
Trong vòng 1 năm trở lại đây, đi đâu, ở thời điểm nào tôi cũng được nghe người ta nhắc đến tái cấu trúc. Tôi vẫn là tôi như vốn, có nhưng có một thứ mà tôi thấy mình đã trưởng thành tương đối nhiều, đó là TƯ DUY. Bất kỳ chủ doanh nghiệp nào cũng vậy thôi, khi môi trường thay đổi quá nhanh thì phải tìm cách để thích nghi và sinh tồn. VTC Online đang có hơn 500 con người và vì lẽ đó tôi không được phép dễ dãi với mọi quyết định của mình. Trước đây, tôi có thể quyết rất nhanh mà không nghĩ quá xa đến việc triển khai. Còn bây giờ, tôi vẫn quyết nhanh nhưng phải nghĩ xa thêm nhiều chặng nữa. Tôi vẫn “liều” nhưng bây giờ là “liều một cách tinh tế” để có thể kiểm soát rủi ro tốt nhất.
Với Phan Sào Nam, cuộc đời là một hành trình và trên hành trình đó rất cần có những người bạn tiếp thêm động lực, thêm niềm tin để anh đi tiếp. “\Tôi đang đi đúng hướng và hoàn toàn có thế tự tin để bật lên” – Phan Sào Nam khẳng định về một tương lai sáng hơn khi anh vẫn còn là chủ nhân của chiếc “ngai vàng” tại VTC Online.
Theo Tạp chí Doanh nhân
Bình luận