(VTC News) - Khi chiếc máy bay khủng bố đâm thẳng vào tòa nhà Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) tại New York cách đây 10 năm, một làn sóng đoàn kết với người Mỹ đã trào dâng khắp châu Âu với hàng tít lớn trên một tờ báo Pháp: “Giờ đây tất cả chúng ta đều là người Mỹ”.
Nhưng tinh thần đó không kéo dài. Một thập niên với các cuộc chiến chống khủng bố đã làm cho mối quan hệ giữa các đồng minh một thời ngày càng căng thẳng. Hẳn sẽ rất ít người Pháp có thể quên được câu miệt thị mà người Mỹ dùng cho họ - "Cheese-eating surrender monkeys” (Những con khỉ đầu hàng ăn pho mát) để đáp trả việc Pháp phản đối Mỹ tấn công Iraq.
Và giờ đây, cái chết của bin Laden “tay không tấc sắt” dưới họng súng của quân đội Mỹ cũng đã tạo ra một làn sóng mới với những cảm xúc trái chiều giữa hai bờ Đại Tây Dương.
Nhiều người Mỹ đã hân hoan đổ xô về quảng trường Thời Đại để ca tụng nước Mỹ và loan truyền trên mạng những câu như: "Chúng ta đã tiêu diệt được hắn”, hay “Này Bin Laden, hãy nói với Hitler rằng, chúng tôi xin chào!”
Trong khi đó, cũng là mục tiêu tấn công của tổ chức khủng bố quốc tế Al Qaeda, người dân châu Âu lại tỏ ra kiềm chế hơn trước sự kiện này. Thậm chí không ít người còn đặt câu hỏi về tính hợp pháp và đạo đức của chiến dịch tiêu diệt Bin Laden, cũng như lo lắng về nguy cơ các cuộc tấn công trả thù tiếp theo của Al Qaeda. Dĩ nhiên, thái độ này đã xúc phạm đến không ít người Mỹ.
Khi cho đăng một mẩu tin từ tờ Reuters về sự băn khoăn của châu Âu trước cái mà một cựu Thủ tướng Đức gọi là vi phạm luật pháp quốc tế, Tony Metcalf, chủ biên người Anh của tờ báo Mỹ Metro đã thừa nhận: “Chúng tôi biết sẽ gây ra phản ứng”.
Tổng thống Pháp Sarkozi: "Tiêu diệt được Bin Laden là một thành công, nhưng không đồng nghĩa với sự kết thúc của al-Qaeda
Viết trên trang blog của mình hôm 4/5, ông Metcalfe cho biết: “Việc các nước Pháp, Đức, Tây Ban Nha, và nhiều vùng của Anh phản đối Mỹ ăn mừng hoàn toàn không có gì bất ngờ, nó phù hợp với cái nhìn của nhiều người Mỹ về châu Âu như những ‘chú khỉ đầu hàng’”.
Và hầu hết những phản hồi của độc giả Mỹ trên báo mạng Metro đều chỉ trích châu Âu là “những kẻ kiêu ngạo, tự mãn và vô ơn”.
Sẻ chia giá trị, đối nghịch quan điểm
Không nản lòng, Metcalf tiếp tục giải thích: người dân châu Âu tôn trọng cam kết chia sẻ giá trị chung về nền dân chủ và pháp quyền của Mỹ; tuy nhiên, họ cũng tỏ ra lo sợ chính sách của Mỹ, đặc biệt đối với người Hồi giáo, điều được cho là có thể gây tổn hại đến các giá trị và tạo ra những rắc rối trong tương lai.
"Một quốc gia dân chủ không thể hành quyết tội phạm mà không thông qua quy trình tư pháp đầu tiên. Nếu quá trình này bị phá vỡ, họ không khác gì những tên khủng bố” - ông Metcalf viết.
Bernhard Warner, một nhà báo tự do và là chủ một hãng truyền thông xã hội tại Rome cho biết, những người bạn châu Âu của ông đã so sánh cảnh người Mỹ “nhảy múa trên đường phố sau cái chết của Bin Laden” với những hình ảnh hân hoan tại Trung Đông sau vụ khủng bố 11/9.
Còn Daniel Leraul, một người làm việc tại Tây Ban Nha nói: “Những người bạn châu Âu của tôi... đã tỏ ra hoài nghi về điều đó. Họ không đồng ý với tuyên bố của Obama rằng, công lý đã được thực hiện”.
"Người Mỹ sao Hỏa, người Âu sao Kim"
Cũng không thiếu những đánh giá ở châu Âu có thể gây tranh cãi trên truyền thông Mỹ. Nhắc lại vụ tấn công khủng bố 11/9 ở Mỹ và vụ đánh bom ngày 7/7/2005 ở London làm 52 người chết và hàng trăm người bị thương, tờ The Sun bán chạy nhất xứ sương mù giật tít: “Bin Laden không có vũ khí – cũng giống như các nạn nhân của y trong vụ 11/9 và 7/7”.
Nhà bình luận Joerg Quoos của Đức đã chỉ trích việc Thủ tướng Angela Merkel hoan nghênh chiến dịch tiêu diệt bin Laden: “Những người tiêu diệt Osama đem lại điều gì cho các nạn nhân tại tòa Tháp Đôi, những người đã bị thiêu cháy, bị đè bẹp, và nhảy xuống từ tầng 100 trong hoảng loạn?”
Bin Laden được so sánh với những nạn nhân của vụ 11/9, vậy Mỹ được so sánh với...?!
Những lo ngại đặt ra ở châu Âu tương phản với sự đồng thuận tại Mỹ. Một số người coi đó là do cách hiểu khác nhau về tác động mà cái chết của bin Laden mang lại trong tương lai.
Nhiều người khác lại cho đó là sự khác biệt về văn hóa. Một số cá nhân tin rằng, người châu Âu thường khinh miệt quan điểm về án tử hình và thiếu đức tin tôn giáo của người Mỹ.
Một phóng viên tuần báo Economist của Anh đã viết trên blog rằng, quan điểm đối lập này khiến ông nhớ lại một câu nói nổi tiếng trong bài nghiên cứu về sự do dự của châu Âu trước việc tham gia các trận chiến cùng người Mỹ năm 2002: “Người Mỹ đến từ sao Hỏa và châu Âu đến từ sao Kim”.
Lo ngại các vụ tấn côngmới sẽ tiếp diễn
Tại Rome, nhà báo Bernhard Warner cho biết, ông hiểu lý do mà những người bạn Mỹ của ông vui mừng khi “tiêu diệt” được bin Laden sau nhiều năm thất bại. “Điều này giúp người Mỹ có cảm giác họ đã thành công” - Ông nói - “nhưng người châu Âu hiểu rõ rằng mọi thứ phức tạp hơn nhiều”. Nguy cơ cao về một làn sóng bạo lực trả thù cho Bin Laden
Hall Gardner, giáo sư ngành chính trị quốc tế thuộc Đại học Mỹ tại Pháp cho biết, sự khác biệt lớn nhất không phải là ác cảm với Bin Laden, mà là trong cách nhìn khác nhau từ Quảng trường Thời Đại hay đại lộ Champs-Elysees.
"Mọi thứ thường bị lãng quên... Pháp là nước đầu tiên ủng hộ Mỹ tham chiến tại
Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở thái độ bi quan chung trên khắp nước Pháp. Người Pháp không tin rằng cái chết của Bin Laden sẽ dẫn đến “dấu chấm hết” cho cuộc chiến chống khủng bố trên phạm vi toàn cầu... Họ lo sợ rằng, những cuộc tấn công mới, giống như vụ tàn sát một công dân Pháp tại Marrakesh hồi tuần trước sẽ tiếp diễn, và khả năng các thuộc hạ của Bin Laden đang lập kế hoạch cho một vụ tấn công lớn”.
Phương Mai(Theo Reuters)
Bình luận